Trong khuôn khổ các hoạt động tháng 3 “Ngày hội hoa ban”, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc S’Tiêng đến từ tỉnh Bình Phước đã tái hiện lễ Crac Băr mêy (lễ mừng cơm mới) độc đáo.
Trong hệ thống các nghi lễ và lễ hội của người S’tiêng, lễ Mừng cơm mới (lễ Crac Băr mêy) là một lễ hội lớn được coi là tết cổ truyền của người S’tiêng. Ngoài việc cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt thì lễ hội còn là dịp để bà con gặp gỡ, chia sẻ kinh nghiệm về quan hệ gia đình và cộng đồng.
Lễ mừng cơm mới của đồng bào S’tiêng thường được tổ chức vào thời điểm nông nhàn. Tùy theo điều kiện của dân làng trong buôn sóc, lễ vật phải được tính toán và chuẩn bị chu đáo theo sự phân công của chủ tế và già làng, đảm bảo lễ hội được diễn ra suôn sẻ, thần linh vui lòng không trách phạt.
Vào ngày diễn ra lễ hội, Ban tế lễ dưới sự chủ trì của chủ tế và già làng thức dậy từ sớm để tiến hành làm lễ dựng nêu. Các thành viên theo sự phân công sửa soạn chuẩn bị cho ngày hội vui của buôn sóc. Già trẻ, nam thanh nữ tú quây quần về khu tổ chức lễ hội, tiếng trống giục rộn rã, tiếng cồng, tiếng chiêng, nhạc hội vang lên báo hiệu lễ hội sắp bắt đầu.
Vật phẩm cúng lễ gồm có đầu heo, gà, rượu cần, cây nêu,... cùng các món ăn khác để mời bà con buôn làng như cơm lam, thịt nướng,...
Trong lễ hội, phần nghi lễ được đồng bào tổ chức tại hai nơi: Lễ cúng rước hồn lúa diễn ra tại kho lúa và lễ Mừng cơm mới diễn ra tại sân chính lễ hội.
Sau khi Ban tế lễ đi ra đến sân lễ hội, đội cồng chiêng đi vòng tròn quanh sân lễ, chủ tế đặt thúng lúa cắm cây nêu nhỏ tượng trưng hồn lúa vào vị trí đã định, già làng tiến lên phía cây nêu, thực hiện nghi thức hiến sinh và lấy huyết gà vẩy lên cây nêu.
Sau nghi thức cúng, chủ tế và già làng nhận một ống lồ ô nước đã chuẩn bị té lên cây nêu lớn tắm mát cho những bông lúa tượng trưng cho hồn lúa, sau đó ba hồi trống được đánh rộn vang báo hiệu vào hội.
Sau phần lễ, phần hội với chương trình giao lưu văn nghệ đặc sắc và sôi nổi có sự tham gia của đông đảo đồng bào và du khách, cùng ăn cơm lam, thịt nướng, say trong men rượu cần trong tiếng cồng chiêng réo rắt, tiếng trống cổ trầm hùng vang vọng tại không gian làng dân tộc S'tiêng cùng chia sẻ niềm vui cộng đồng...
Thông qua lễ hội, đồng bào S’Tiêng tỉnh Bình Phước muốn truyền tải những tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và cầu mong cho cộng đồng các dân tộc tỉnh Bình Phước nói riêng, đại gia đình các dân tộc Việt Nam sẽ luôn no đủ, mạnh giàu cùng nhau bảo tồn những nét đẹp văn hóa cổ truyền độc đáo của cộng đồng mình trên nền văn hóa các dân tộc Việt Nam thống nhất.
Hải Ly
