Độc đáo cổ vật tranh thờ các dân tộc vùng núi phía Bắc
An Thành Đạt
Bảo tàng tỉnh Hòa Bình hiện lưu giữ một số di vật, cổ vật quý hiếm, nhiều hiện vật có giá trị lịch sử, giá trị khoa học, giá trị mỹ thuật cao thể hiện sự đa dạng về văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam như bộ sưu tập sách cổ được viết trên lá cây, bộ sách cổ bằng chữ Nôm, bộ chiêng cổ, trống đồng cổ… Trong số đó, bộ tranh thờ cổ các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Mông ở các vùng miền núi phía Bắc là cổ vật quý với những nét độc đáo khác biệt, thể hiện văn hóa tín ngưỡng của dân tộc thiểu số ở miền núi phía Bắc Việt Nam.
Bộ tranh thờ dùng trong lễ cấp sắc, phong sắc của dân tộc Dao. Ảnh: An Thành Đạt
Tranh thờ giữ vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống tâm linh, hướng con người nhớ đến nguồn cội, xua đuổi cái ác và là sợi dây liên kết cộng đồng sâu sắc đối với đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây. Mỗi bộ tranh đều có ý nghĩa tôn giáo riêng và được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo khác nhau, giúp con người có thêm lòng tin vào cuộc sống, tin rằng thần linh, tổ tiên luôn trợ giúp con cháu trong những lúc khó khăn. Có những bức tranh sử dụng trong thờ cúng tổ tiên và các vị thần bảo trợ cho gia tộc; có những bức tranh sử dụng trong ma chay, các nghi lễ quan trọng sau khi con người qua đời; cũng có những bức tranh sử dụng trong lễ cấp sắc, phong sắc.
Với hàng trăm cổ vật tranh thờ độc đáo về sắc màu và nghệ thuật thể hiện, đa dạng về văn hóa tín ngưỡng và niềm tin tôn giáo của đồng bào các dân tộc, bộ tranh mang đến cho người xem thấy được sắc màu văn hóa tâm linh rất đọc đáo của mỗi dân tộc ở vùng núi phía Bắc nước ta.
Tranh Văn Thù nằm trong bộ tranh Tiểu Đường của dân tộc Dao. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Hộ Pháp trong bộ tranh Tiểu Đường của dân tộc Dao. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Hộ Pháp trong bộ tranh Tiểu Đường của dân tộc Dao. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Phổ Hiền trong bộ tranh của dân tộc Dao. Ảnh: An Thành Đạt Mặt nạ thờ là một hình thức tranh thờ được sử dụng trong lễ cấp sắc của dân tộc Dao. Ảnh An Thành Đạt Mặt nạ thờ được các thày cúng đội trong lúc làm lễ. Ảnh: An Thành Đạt
Mặt nạ thờ được các thày cúng đội trong lúc làm lễ mang ý nghĩa hiện thân của các vị thần có mặt để chứng giám. Ảnh: An Thành Đạt Mặt nạ thờ được các thày cúng đội trong lúc làm lễ mang ý nghĩa hiện thân của các vị thần có mặt để chứng giám bảo vệ cho người dự lễ. Ảnh: An Thành Đạt Hầu hết những nhân vật thần linh trên tranh thờ đều được tái hiện trên mặt nạ. Ảnh: An Thành Đạt Tranh thờ chứa đựng nhiều yếu tố tôn giáo và bản sắc văn hóa. Ảnh: An Thành Đạt Tranh thờ chứa đựng nhiều yếu tố tôn giáo và bản sắc văn hóa. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Tả Quan, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Công Đức, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Dẫn Tiến, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Điện Ngũ Thiên, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Vi Đà Bồ Tát, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt
Tranh Thất Tinh, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Thất Tinh, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Tranh Hữu Môn Thần, dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Bộ tranh Tiểu Đường của dân tộc Dao. Ảnh: An Thành Đạt Tranh thờ của các dân tộc Tày, Nùng, Dao. Ảnh: An Thành Đạt Bộ tranh Tứ Trực Công Tào: là loại tranh thờ Đạo giáo mang tính biểu trưng cho sự vận động không ngừng nghỉ của thời gian, từ chuyển động đêm, ngày, tháng, năm. Ảnh: An Thành Đạt Không gian trưng bày tranh thờ tại bảo tàng Hòa Bình. Ảnh: An Thành Đạt Bộ tranh thờ dùng trong lễ cấp sắc của người Dao. Ảnh: An Thành Đạt Bộ tranh thờ dùng trong lễ cấp sắc, phong sắc của dân tộc Dao. Ảnh: An Thành Đạt Không gian trưng bày tranh thờ của dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt
Bộ tranh lễ làm chay của dân tộc Sán Dìu. Ảnh: An Thành Đạt Bộ tranh Tứ Trực Công Tào. Ảnh: An Thành Đạt Bộ tranh trong lễ cấp sắc, phong sắc của người Dao. Ảnh: An Thành Đạt
Sáng 6/3, tại thành phố Buôn Ma Thuột, Ban Tổ chức Cuộc thi sáng tạo nội dung số tuyên truyền về Lễ hội cà phê trên môi trường mạng đã tổ chức trao 19 giải cho các tác phẩm.
Tối 5/3, Lễ trao Giải thưởng Cống hiến 2025 do Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) tổ chức đã diễn ra trang trọng tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Đến dự và trao các danh hiệu danh giá cho các nghệ sỹ và vận động viên có Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Vũ Việt Trang, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông cùng đông đảo các khách mời.
Là địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số cùng sinh sống, công tác bảo tồn, phát huy việc học và dạy tiếng nói, chữ viết của đồng bào các dân tộc đang được tỉnh Lào Cai thực hiện có hiệu quả, thông qua các trường học và hoạt động văn hóa, xã hội.
Tối nay, 5/3, Lễ trao Giải thưởng Cống hiến sẽ diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Năm nay cũng là năm đánh dấu tròn 20 năm Giải thưởng Cống hiến ra đời và phát triển để trở thành một "hệ sinh thái" Cống hiến, trở thành giải thưởng lớn, ghi nhận, tôn vinh và làm "bệ phóng" cho hàng trăm nghệ sỹ...
Với mong muốn bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc thiểu số, những năm qua, ngành Giáo dục tỉnh Quảng Ngãi tích cực triển khai nhiều hoạt động góp phần truyền lửa đam mê, khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong mỗi học sinh.
Nhiều năm qua, tỉnh Hòa Bình đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm phát triển làng nghề thổ cẩm truyền thống của các dân tộc Mường, Thái, Dao…, tạo nhiều cơ hội việc làm, giúp người dân tăng thêm thu nhập, từng bước nâng cao đời sống. Việc bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống đã được các cấp, ngành quan tâm và triển khai hiệu quả, gắn với giá trị văn hóa địa phương, phát triển du lịch.
Ngày 2/3, trên sông Đăk Bla, Ủy ban nhân dân thành phố Kon Tum (tỉnh Kon Tum) tổ chức khai mạc Giải đua thuyền độc mộc nhân dịp Đại hội Thể dục thể thao thành phố và chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh Kon Tum (16/3/1975 - 16/3/2025).
Ngày 1/3, Lễ hội Tiếu Mai, Xuân Ất Tỵ năm 2025 đã khai mạc tại chùa Linh Quang, thôn Mai Hạ, xã Mai Đình, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang với nhiều hoạt động hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách thập phương.
Ngày 1/3, tại nhà rông Kon Klor, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Kon Tum tổ chức Liên hoan cồng chiêng, múa xoang, thi trang phục thổ cẩm lần thứ 7 năm 2025. Liên hoan thu hút sự tham gia của 16 đội, với gần 1.080 học sinh tham gia; trong đó, có 314 em tham gia cồng chiêng; 485 em trình diễn múa xoang, 281 em tham gia trình diễn trang phục thổ cẩm.
Ngày 28/2, tại Quảng Ninh diễn ra nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc, thu hút đông đảo nhân dân, du khách tham gia như: chương trình Khai hội đền Xã Tắc tại thành phố Móng Cái; chùa Quỳnh Lâm tại thành phố Đông Triều; hội làng Bằng Cả tại thành phố Hạ Long.
Từ ngày 1/3 đến ngày 31/3, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), sẽ diễn ra các hoạt động tháng 3 với chủ đề “Tuổi trẻ với văn hóa truyền thống” với các hoạt động thiết thực, có ý nghĩa gắn với tình yêu và trách nhiệm của thế hệ trẻ với văn hoá dân tộc, cùng với các lễ hội và hoạt động dân ca, dân vũ mang không khí của mùa xuân, sức trẻ góp phần thu hút khách du lịch, kết nối quảng bá du lịch văn hóa địa phương, vùng miền.
Nam Định là vùng đất giàu truyền thống văn hóa và có nhiều lễ hội đặc sắc. Tại mỗi lễ hội, ở mỗi địa phương lại có những trò chơi dân gian gắn với việc hình thành, phát triển của vùng đó. Thông qua các trò chơi, văn hóa được bảo tồn, phát huy giá trị trong đời sống đương đại.
Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.
Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.
Sáng 27/2, 28 Thánh đường và Tiểu Thánh đường Hồi giáo tại tỉnh An Giang trang trọng tổ chức lễ đón mừng Tháng lễ Ramadan Hồi lịch 1446 - Dương lịch 2025. Đây là lễ quan trọng, linh thiêng nhất của người theo đạo Hồi Islam.
Tối 26/2, tại sân vận động xã Nà Hẩu, UBND huyện Văn Yên (Yên Bái) tổ chức Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia “Lễ cúng rừng” của người Mông, xã Nà Hẩu và Tết rừng năm 2025.
Theo phong tục truyền thống, từ ngày 26-28/2, đồng bào Chăm theo Hồi giáo Bà ni ở tỉnh Bình Thuận háo hức, vui mừng đón Ramưwan - Tết cổ truyền truyền thống lâu đời của người Chăm Bà ni.
Ngày 26/02/2025, tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia, số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) và Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (VIETTEL) phối hợp tổ chức lễ phát động Giải thưởng ảnh/video “Công nghệ từ trái tim – Technology with heart” lần thứ 2.
Với hơn 105.800 người thuộc 34 dân tộc thiểu số, Bình Thuận là vùng đất hội tụ đông đồng bào dân tộc thiểu số. Mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa, phong tục, tập quán, lễ hội riêng tạo nên sự phong phú và đa dạng trong nền văn hóa địa phương.
Tết cổ truyền Ramưvan của đồng bào Chăm theo đạo Hồi giáo Bàni và Hồi giáo Islam ở tỉnh Ninh Thuận năm nay diễn ra từ ngày 26 - 28/2. Đồng bào theo đạo ở Ninh Thuận đang chuẩn bị đón Tết ấm cúng, vui tươi theo đúng phong tục truyền thống.
Ngày 24/2, đông đảo người dân thành phố Lạng Sơn tham gia các hoạt động của Lễ hội đền Kỳ Cùng - Tả Phủ; hòa mình vào lễ rước kiệu quan lớn Tuần Tranh từ đền Tả Phủ (phường Hoàng Văn Thụ) về đền Kỳ Cùng (phường Vĩnh Trại) diễn ra từ trưa đến chiều cùng ngày.
Từ ngày 22-24/2/2025, tại tỉnh Sayaboury (Lào) diễn ra Lễ hội Voi Sayaboury năm 2025. Lễ hôi được tổ chức hằng năm nhằm tôn vinh vai trò của voi trong lịch sử, văn hóa và đời sống người dân đã thu hút hàng nghìn khách du lịch trong nước và quốc tế tham gia.
Trong hai ngày (22 - 23/2), tại đền Cửa Đông, thành phố Lạng Sơn, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn tổ chức Liên hoan diễn xướng Chầu văn tỉnh Lạng Sơn mở rộng năm 2025.
Tối 21/2, tại xã Cúc Phương, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình đã diễn ra chương trình khai mạc Ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc huyện Nho Quan năm 2025. Đây là hoạt động được tổ chức thường niên nhằm bảo tồn, phát huy và tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện.
Làm công việc chăm sóc, mua bán các loại cây cảnh nhưng ông Đặng Quang Long (sinh năm 1976, tổ dân phố Làng Dầu, thị trấn Di Lăng, huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi) lại có niềm đam mê âm nhạc, đặc biệt là âm thanh của các loại nhạc cụ cổ truyền như: Cồng, chiêng, khèn, trống...
Sáng 21/2, tại Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn, xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, UBND tỉnh Quảng Nam và Cơ quan Nghiên cứu Khảo sát, khảo cổ học Ấn Độ (ASI) đã triển khai Dự án bảo tồn, tôn tạo, trùng tu khu tháp E, F trong quần thể Di sản Văn hóa thế giới Mỹ Sơn, giai đoạn 2025-2029.
Những ngày đầu Xuân, ở Bắc Ninh rộn ràng lễ hội. Đặc biệt, người yêu Quan họ có thể cảm nhận đầy đủ các hình thức diễn xướng của loại hình nghệ thuật này trong các lễ hội như hát hội, hát thuyền, hát cửa đình, cửa chùa. Đặc biệt, du khách có thể tìm đến không gian riêng để nghe các canh Quan họ, thưởng thức những nét độc đáo và tinh túy nhất.
Thổ cẩm đã từng vắng thiếu trong những cuộc lễ hội của người miền núi chừng mươi, mười lăm năm trước. Nhưng hôm nay, bỗng rực rỡ xuất hiện trong cuộc hội làng của đồng bào Cơ-tu ở xã Lăng, huyện Tây Giang (Quảng Nam)...
Tối 17/2, tại thành phố Hưng Yên (Hưng Yên), Lễ hội Văn hóa dân gian Phố Hiến đã khai mạc với chương trình biểu diễn nghệ thuật chủ đề: Tam sông giao hòa tinh hoa tỏa sắc.