Điện Biên - miền đất nhiều lễ hội độc đáo đầu năm mới

Là địa bàn sinh sống của 19 dân tộc, tỉnh Điện Biên hiện có khoảng 50 lễ hội ở 3 loại hình gồm: Lễ hội truyền thống, lễ hội văn hóa và lễ hội ngành nghề. Đây đều là những lễ hội độc đáo mang giá trị văn hóa, lịch sử cần được bảo tồn, lưu giữ và phát triển.

potal-nguoi-dan-dien-bien-dang-le-den-tho-hoang-cong-chat-trong-ngay-dau-xuan-quy-mao-6553994.jpg
Người dân đến dâng hương tại Đền thờ Hoàng Công Chất. Ảnh: Xuân Tư – TTXVN

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên, trong số 50 lễ hội nói trên có 10 lễ hội truyền thống được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Tất cả đều mang giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu, đại diện cho các dân tộc trên địa bàn. Nổi bật là lễ hội Thành Bản Phủ hay Lễ hội Đền Hoàng Công Chất, đây là một trong những lễ hội tiêu biểu được tổ chức tại Di tích lịch sử Quốc gia Thành Bản Phủ, tại xã Noong Hẹt, huyện Điện Biên.

Hoạt động Lễ hội ở Điện Biên được tổ chức gồm hai phần, phần lễ và phần hội. Phần lễ thường được tổ chức từ đêm hôm trước, phần hội được tổ chức vào ngày hôm sau. Các hoạt động diễn ra mang đậm nét văn hóa truyền thống của các dân tộc như: Tổ chức thi trưng bày gian hàng (các sản vật địa phương, các món ăn truyền thống...); biểu diễn văn nghệ, trình diễn trang phục dân tộc; thi đấu thể thao truyền thống (bắn nỏ, ném còn, đẩy gậy, đi cà kheo, đánh sảng, kéo co, lày cỏ, cờ tướng) và trò chơi dân gian (đánh quay, đánh đu, bịt mắt bắt vịt...) diễn ra với không khí sôi nổi, qua đó thu hút đông đảo nhân dân tham gia.

Lễ hội Thành Bản Phủ được tổ chức vào ngày 24/2 - 28/2 âm lịch, gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ được bắt đầu bằng nghi thức rước kiệu, múa rồng, đọc chúc văn tưởng nhớ Hoàng Công Chất, dâng hương và nghi thức tế lễ. Lễ rước kiệu là hoạt động tiêu biểu không thể thiếu trong ngày lễ hội, mang tính cộng đồng cao nhất thể hiện tư tưởng hướng về cội nguồn dân tộc, biết ơn các vị tướng lĩnh nghĩa quân Hoàng Công Chất và phát huy tinh thần đoàn kết cộng đồng.

Lễ tế Hoàng Công Chất, do đội nữ tế quan thực hiện được hình thành từ năm 1992 và do bà Phạm Thị Nhượng khởi xướng. Đến nay, đội nữ tế quan gồm 27 người phụ nữ gồm dân tộc Kinh và dân tộc Thái được lựa chọn kỹ càng. Lễ tế bắt đầu bằng việc dâng nến, dâng hương, dâng hoa; tiếp theo là phần tiến rượu và tiến chúc văn, với phần tiến rượu phải tiến 3 lần, mỗi lần tiến 4 chấp sự dâng rượu từ bàn để rượu dọc lên chiếu phục lễ sau đó đưa cho chủ tế; cuối cùng, ban tế sẽ dâng chè tương tự như các bước dâng rượu. Kết thúc lễ tế cũng là lúc nhân dân được vào đền thắp nén hương tri ân đồng thời cầu mong cho một năm mới nhiều sức khỏe, may mắn, thành đạt.

Phần hội bao gồm các hoạt động sinh hoạt văn hóa, văn nghệ và các trò chơi dân gian độc đáo, hấp dẫn như: Tung còn, tó má lẹ, kéo co, đẩy gậy, đấu vật, bắn nỏ… Đây là những trò vui chơi giải trí thể hiện sức mạnh của sự đoàn kết và tinh thần thượng võ của dân tộc, vừa thu hút được đông đảo người tham gia làm cho không khí ngày hội thêm tưng bừng náo nhiệt như được sống lại khí thế chiến thắng của nghĩa quân Hoàng Công Chất khi xưa.

potal-nam-du-lich-quoc-gia-2024-ron-rang-le-hoi-thanh-ban-phu-7301928.jpg
Màn múa rồng tại lễ hội Thành Bản Phủ. Ảnh: Trung Kiên - TTXVN

Các lễ hội Xuân đầu năm ở Điện Biên đều mang tính nhân văn sâu sắc, hướng tới cái thiện như cầu phúc, cầu mùa, mong muốn cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Các lễ hội thường không có quy mô lớn như ở miền xuôi nhưng vẫn mang những nét độc đáo và bản sắc riêng biệt của đồng bào vùng cao. Đa số các lễ hội gắn với tín ngưỡng, sinh hoạt văn hóa dân gian và nhiều nghi thức độc đáo, đặc sắc chứa đựng các giá trị văn hóa, lịch sử phong phú của các dân tộc trên địa bàn.

Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên, công tác tổ chức lễ hội Xuân 2025 có nhiều điểm mới so với mọi năm. Quy mô các lễ hội lớn hơn, các hoạt động tại lễ hội được tổ chức đa dạng, phong phú, đậm đà bản sắc gắn với các giá trị văn hóa truyền thống.

Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh về việc tổ chức Lễ hội Xuân, Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025, Sở Văn hóa, thể thao và Du lịch đã ban hành công văn số 284/SVHTTDL-QLDSVH ngày 19/01/2025 về việc tăng cường công tác quản lý, tổ chức lễ hội. Cụ thể, lễ hội Xuân 2025, ngoài việc bảo vệ phát huy giá trị di sản văn hóa, phải đảm bảo văn minh, tiết kiệm, an toàn, phù hợp với thuần phong mỹ tục, đạo đức, lối sống, bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa, đồng thời tuân thủ đúng các quy định của pháp luật.

Theo đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Điện Biên, đề nghị các huyện, thị xã, thành phố và cụ thể là huyện Điện Biên nghiên cứu áp dụng triển khai “Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống” ban hành kèm theo Quyết định số 2068/QĐ-BVHTTDL ngày 08 tháng 8 năm 2023 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với Lễ hội Thành Bản Phủ tại đền Hoàng Công Chất diễn ra tại xã Noong Hẹt, huyện Điện Biên.

Việc áp dụng bộ tiêu chí nhằm xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân, đồng thời phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội đất nước; xây dựng môi trường văn hóa lễ hội văn minh, lành mạnh; bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc và lan tỏa trong đời sống xã hội; từng bước loại bỏ những hủ tục, tập tục, tập quán lạc hậu.

Năm 2025 với vai trò Trưởng nhóm hợp tác phát triển du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng và Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Điện Biên sẽ chủ trì, phối hợp với các tỉnh, thành phố ban hành Kế hoạch tổ chức Festival Tinh hoa Tây Bắc - Điện Biên năm 2025 (vào dịp Quốc khánh năm 2025), với nhiều hoạt động giới thiệu văn hóa truyền thống, ẩm thực, thổ cẩm, sản phẩm du lịch của đồng bào các dân tộc tộc vùng cao Tây Bắc.

Phan Quân

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh - cố đô của triều Hậu Lê là một điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Ảnh: Thanh Tùng - TTXVN

Du xuân - về thăm Di tích Lam Kinh

Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh - cố đô của triều Hậu Lê là một điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Mang kiến trúc triều đình đặc trưng cùng với những trầm tích mang đậm dấu ấn lịch sử - văn hóa, Lam Kinh đã trở thành khu di tích mang nhiều ý nghĩa văn hóa tâm linh thiêng liêng của dân tộc.

Văn hóa Chăm góp phần phát triển du lịch Bình Thuận

Văn hóa Chăm góp phần phát triển du lịch Bình Thuận

Những năm vừa qua, các di sản văn hóa Chăm đã có đóng góp không nhỏ trong việc thu hút khách du lịch đến với tỉnh Bình Thuận. Đẩy mạnh công tác bảo tồn, khai thác di sản văn hóa Chăm trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc sẽ tạo bứt phá cho ngành du lịch tỉnh Bình Thuận trong thời gian tới...

Tưng bừng Lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Cà Ty

Tưng bừng Lễ hội đua thuyền truyền thống trên sông Cà Ty

Chiều 30/1 (mùng 2 Tết), trên sông Cà Ty, thành phố Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận) đã diễn ra Lễ hội đua thuyền, thúng truyền thống, mừng Đảng - mừng Xuân Ất Tỵ 2025. Đây là sự kiện văn hóa, thể thao truyền thống do UBND thành phố Phan Thiết tổ chức vào mỗi dịp Tết Nguyên Đán hằng năm, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu, mang đậm nét đặc trưng của người dân vùng biển.

Hương Xuân nơi xứ Dừa

Hương Xuân nơi xứ Dừa

Xuân đã về, Tết đã chạm ngõ mọi nhà, lòng người muôn nơi hân hoan trong niềm vui sướng đón chào năm mới. Tại Bến Tre, trong không khí se lạnh của những ngày đầu Xuân Ất Tỵ, các gia đình vui Xuân đón Tết nhưng không quên hướng về những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp được trao truyền và tiếp nối tự ngàn đời.

Những ngôi đền thiêng thờ ‘thần rắn’ ở xứ Nghệ

Những ngôi đền thiêng thờ ‘thần rắn’ ở xứ Nghệ

Tục thờ rắn là một tín ngưỡng tự nhiên đã có từ lâu đời trong văn hóa người Việt. Xuất phát từ quá trình lao động, sản xuất và sự khao khát chinh phục, lý giải các hiện tượng tự nhiên, kèm theo đó là mong muốn được bình an, an lành trong cuộc sống. Tại Nghệ An hiện có rất nhiều ngôi đền thiêng đang thờ “thần rắn”, người dân địa phương đã tổ chức các lễ cầu nguyện hàng năm, dâng hiến những vật phẩm, với hy vọng thần linh có thể bảo vệ, giúp họ tránh khỏi mọi tai ương.

Ngày Xuân, xem trò Xuân Phả

Ngày Xuân, xem trò Xuân Phả

“Ăn bánh với giò không bằng xem trò Xuân Phả” - đó là câu nói cửa miệng của người dân xã Xuân Trường, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, quê hương của trò múa Xuân Phả. Với người dân Xuân Trường, từ lâu nay, xem múa hát Xuân Phả đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa truyền thống - là món ăn tinh thần không thể thiếu của bà con trong những ngày lễ trọng đại, trong dịp Tết đến, Xuân về.

Bảo tồn tranh dân gian làng Sình

Bảo tồn tranh dân gian làng Sình

Với lịch sử hơn 400 năm, tranh dân gian làng Sình, phường Dương Nỗ, quận Thuận Hóa, thành phố Huế không chỉ được đánh giá cao về nghệ thuật tạo hình mà còn gắn liền với đời sống văn hóa tâm linh, trở thành nét văn hóa độc đáo của vùng đất Cố đô. Để hồi sinh và phát triển dòng tranh dân gian truyền thống độc đáo này, chính quyền địa phương đang tích cực triển khai công tác truyền nghề cũng như quảng bá, gìn giữ nghề gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Hoài niệm Tết xưa qua những hình ảnh đen trắng

Hoài niệm Tết xưa qua những hình ảnh đen trắng

Những ngày Tết không chỉ là khoảng thời gian nghỉ ngơi sau một năm dài lao động, mà còn là dịp thiêng liêng để đoàn tụ gia đình, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Không khí Tết xưa luôn đậm đà bản sắc dân tộc, mang đến cảm giác yêu thương và sự trân trọng dành cho những tinh thần đẹp đẽ mà cha ông ta đã gìn giữ.

Hội làng mừng Gươl mới của đồng bào Cơ-tu thôn Aró. Ảnh: Khánh Nguyên

Người Cơ-tu vui hội mừng Gươl mới

Với đồng bào Cơ-tu ở thôn Aró, xã Lăng, huyện Tây Giang (Quảng Nam), Gươl là không gian sinh hoạt chung, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh. Để chào mừng công trình trọng đại này, đồng bào Cơ-tu thường tổ chức lễ mừng Gươl mới, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa cộng đồng.

Lễ sum họp của người M’nông

Lễ sum họp của người M’nông

Cứ từ 3 đến 5 năm, trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3, khi mùa màng thu hoạch xong, đồng bào M’nông ở tỉnh Đắk Nông lại tổ chức lễ sum họp nhằm cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Rộn ràng không khí chào Xuân Ất Tỵ 2025 tại Đắk Lắk

Rộn ràng không khí chào Xuân Ất Tỵ 2025 tại Đắk Lắk

Tối 28/1 (tức ngày 29 tháng Chạp), tại Quảng trường 10/3 (thành phố Buôn Ma Thuột), Chương trình nghệ thuật “Đắk Lắk chào Xuân” đã diễn ra trong không khí rộn ràng, phấn khởi, thu hút hàng nghìn người dân và du khách tham gia.

Đồng bào dân tộc thiểu số giữ gìn tục nổ gạo đón Tết

Đồng bào dân tộc thiểu số giữ gìn tục nổ gạo đón Tết

Cốm gạo (còn gọi là bỏng gạo) là một thứ quà bình dị, không mẫu mã bắt bắt và cũng đắt tiền như nhiều loại bánh thời nay. Nhưng mỗi dịp Tết đến, Xuân về, cốm gạo luôn là một trong những món ăn truyền thống, gắn liền với làng mạc, quê hương được nhiều người yêu thích.

Hương xuân vị Tết ở miền Tây Nam Bộ

Hương xuân vị Tết ở miền Tây Nam Bộ

Mứt dừa vốn là một đặc sản mang đậm hương xuân vị Tết ở miền Tây Nam Bộ. Tận dụng nguyên liệu sẵn có, qua đôi bàn tay khéo léo của các bà, các mẹ, các chị, làm nên món mứt dừa đầy ắp ngọt ngào.

Du Xuân vùng đất cổ Đông Triều

Du Xuân vùng đất cổ Đông Triều

Đông Triều, mảnh đất cổ kính nằm ẩn mình giữa núi non trùng điệp của tỉnh Quảng Ninh, từ lâu đã là điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách. Nơi đây không chỉ là cái nôi của vương triều nhà Trần hào hùng mà còn là trung tâm văn hóa, tín ngưỡng với những ngôi chùa cổ kính, di tích lịch sử trầm mặc. Vào mỗi dịp Xuân về, Đông Triều lại khoác lên mình tấm áo mới, rực rỡ sắc màu, thu hút hàng vạn người dân thập phương về đây hành hương, lễ Phật.

Những nét đẹp độc đáo trong phong tục đón Tết của đồng bào vùng cao ở Lào Cai

Những nét đẹp độc đáo trong phong tục đón Tết của đồng bào vùng cao ở Lào Cai

Mùa xuân mới đang về trên khắp các bản làng vùng cao Lào Cai. Trong hơi sương lạnh, những cánh hoa đào phớt hồng, chùm mận trắng vươn mình khoe sắc cùng gió núi. Khắp các làng trên, xóm dưới rộn rã không khí chuẩn bị cho một mùa lễ hội tưng bừng với những nghi lễ độc đáo, những món ăn đặc trưng của đồng bào các dân tộc. Đặc biệt, mỗi dân tộc ở Lào Cai đón năm mới với phong tục tập quán riêng, độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa của cộng đồng, tạo nên một bức tranh đa sắc màu của 25 dân tộc anh em vùng biên giới.

Từ bao đời nay, người Dao đỏ luôn gìn giữ, bảo tồn nghề thêu thổ cẩm truyền thống với các hoa văn, cách bài trí cùng gam màu sắc rực rỡ, nổi bật tạo nên bộ trang phục mang nét đặc sắc riêng. Ảnh: Tuấn Anh - TTXVN

Giữ gìn nghề thêu thổ cẩm của người Dao đỏ Yên Bái

Nằm ở cửa ngõ khu vực Tây Bắc, Yên Bái là tỉnh miền núi có 30 dân tộc cùng chung sống, mỗi dân tộc đều có nét văn hóa đặc sắc riêng, tạo nên một kho tàng văn hóa đa dạng, phong phú. Một trong những dân tộc gìn giữ nhiều bản sắc văn hóa độc đáo phải kể đến dân tộc Dao.

Đại biểu và khách tham quan trải nghiệm khu vực gói bánh chưng. Ảnh: Đức Hiếu - TTXVN

Không gian văn hóa Tết các dân tộc tỉnh Quảng Ninh

Trong không khí đón Xuân Ất Tỵ, ngày 27/1, tại khu vực Cung Quy hoạch Hội chợ và Triển lãm tỉnh Quảng Ninh, thành phố Hạ Long diễn ra sự kiện “Không gian Văn hóa Tết các dân tộc tỉnh Quảng Ninh”. Đây là chương trình ý nghĩa, đặc sắc thu hút đông đảo người dân, du khách, diễn ra đến hết ngày 3/2.

Tết cổ truyền – Bản sắc văn hóa người Việt

Tết cổ truyền – Bản sắc văn hóa người Việt

Tết Nguyên đán là Tết cổ truyền dân tộc, dịp quan trọng nhất trong đời sống văn hóa của người Việt. Trong những ngày Tết, các gia đình cùng nhau sum họp quây quần bên nhau, ôn lại những gì đã qua trong năm cũ và cầu chúc những điều tốt đẹp nhất trong năm mới.

Các hoạt động tháng 2 với chủ đề “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Các hoạt động tháng 2 với chủ đề “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Từ ngày 1- 28/2/2025, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam - “Ngôi nhà chung” của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam sẽ diễn ra các hoạt động tháng 2 với chủ đề “Sắc Xuân trên mọi miền Tổ quốc”, các hoạt động mừng Đảng, mừng Xuân Ất Tỵ (2025).

 Những nghệ nhân miệt mài gìn giữ sức sống dòng tranh dân gian Đông Hồ

Những nghệ nhân miệt mài gìn giữ sức sống dòng tranh dân gian Đông Hồ

Trong số các dòng tranh dân gian Việt Nam, tranh Đông Hồ, được sáng tạo và phát triển bởi người dân làng Đông Hồ (Thuận Thành, Bắc Ninh), mang giá trị văn hóa đặc sắc. Trước đây, tranh Đông Hồ còn được gọi là tranh Tết, vì thường được sản xuất vào cuối năm để phục vụ nhu cầu trang trí và thờ cúng của các gia đình mỗi dịp Tết đến, Xuân về.

Trải nghiệm phong vị Tết Hoàng cung

Trải nghiệm phong vị Tết Hoàng cung

Ngày 22/1/2025 (23 tháng Chạp), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tổ chức lễ dựng cây nêu tại di tích Triệu Tổ Miếu, Thế Tổ Miếu bên trong Đại Nội Huế theo nghi thức truyền thống và tổ chức chương trình Phong vị Tết Huế thu hút đông đảo du khách tham gia, trải nghiệm.