Đặc sắc lễ cầu mưa của đồng bào Lô Lô đen

Chào mừng Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024) và Ngày Quốc tế Lao động (1/5), tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam, đồng bào Lô Lô đen đến từ tỉnh Cao Bằng đã giới thiệu lễ cầu mưa đặc sắc thể hiện tín ngưỡng vạn vật hữu linh của dân tộc mình.

Lễ cầu mưa (lễ cúng thần rừng) tiếng Lô Lô gọi là Mề Pỉ. Đây là một trong những nghi lễ quan trọng gắn với phong tục, tập quán, lao động, sản xuất được người dân lưu giữ và bảo tồn từ đời này qua đời khác.

IMGL3688.jpeg
Con vật trong lễ cúng sống trong nghi lễ cầu mưa. Ảnh: Lệ Giang

Lễ cầu mưa là ngày hội linh thiêng, ngày hội lớn của dân làng với rất nhiều nghi thức cấm kỵ nhưng mọi người đều phải tuân thủ.

IMGL3763.jpeg
Các lễ vật trong nghi lễ cầu mưa. Ảnh: Lệ Giang

Nghi lễ cầu mưa thường được tổ chức vào dịp tháng 3 âm lịch, không quy định là ngày đầu tháng hay cuối tháng mà phụ thuộc vào sự sắp xếp thời gian của thầy mo chính trong bản.

Nhưng điều đặc biệt theo quan niệm của đồng bào nơi đây, ngày được chọn diễn ra nghi lễ bắt buộc phải là ngày “con rồng” vì theo họ phải làm vào ngày này thì “thần rừng” mới cho mưa để phù hộ dân làng mùa màng tươi tốt.

DSC00333.JPG
Lễ cầu mưa của đồng bào Lô Lô đen được diễn ra trong khu rừng thiêng với nhiều điều kiêng kỵ. Ảnh: Lệ Giang

Lễ vật dâng lên cho các loại ma và thần linh trong nghi lễ cầu mưa bao gồm: 1 con bò, 1 con chó, 1 con gà, và 1 mâm xôi. Những lễ vật này được tất cả các hộ gia đình người Lô Lô đen trong xóm cùng nhau đóng góp theo hương ước để mua sắm và chuẩn bị.

Nghi lễ được tổ chức và hành lễ theo các nghi thức bởi 1 thầy mo chính, 1 thầy phụ và một đội phục vụ nghi lễ cùng sự tham gia đông đủ của bà con người dân tộc Lô Lô trong xóm.

DSC00326.JPG
Thầy mo chính thực hiện nghi lễ cúng con vật sống. Ảnh: Lệ Giang

Sau khi thầy mo chính đã chọn được ngày để hành lễ, trưởng xóm sẽ cử những người trong bản chuẩn bị sẵn các lễ vật cho nghi lễ, các thanh niên sẽ đến khu rừng thiêng để quét dọn và chuẩn bị mọi vật dụng cần thiết cho việc thực hiện nghi lễ.

Từ xa xưa, với người Lô Lô đen ở tỉnh Cao Bằng, mỗi xóm làng đều có một khu rừng riêng của mình. Đây là khu vực rừng thiêng nơi sinh sống của các vị thần linh để bảo vệ và phù hộ cho làng bản. Vì vậy, theo quy định người dân trong xóm phải cùng nhau bảo vệ, giữ gìn vệ sinh và không ai được chặt phá cây trong rừng. Đặc biệt với những gia đình đang có người ở cữ thì tuyệt đối không được đi vào khu rừng này.

DSC00361.JPG
Thầy mo phụ thực hiện nghi lễ cầu mong thần rừng cho cơn mưa để mọi vật tốt tươi, đem lại may mắn. Ảnh: Lệ Giang

Khi đến ngày hành lễ, đội ngũ những người được cử sẽ đến cùng ăn sáng tại nhà thầy mo chính. Trước khi đến, làng đã chuẩn bị sẵn các con vật làm lễ gồm: bò, gà, chó, lợn, một mâm xôi, nằm cái chén, năm đôi đũa, một bát gạo và kèm một chút lễ cảm ơn thầy kẹp trong giấy đỏ được sắp sẵn trên mâm vuông bằng gỗ hoặc cây trúc.

Khi đến giờ ra cửa, từ nhà thầy mo đoàn sẽ di chuyển đến rừng thiêng để thực hiện nghi lễ theo trình tự: Con bò được dắt đi trước, tiếp đến là các đồ lễ cùng dân làng đi sau.

DSC00352.JPG
Nghi lễ mời rượu thần linh để cầu mong thần linh chứng giám phù hộ cho dân làng may mắn. Ảnh: Lệ Giang

Khi đã đến khu rừng thiêng, lúc này mọi người sẽ cùng nhau sắp xếp đồ để làm lễ, mâm đồ lễ và các con vật được đặt theo trình tự từ phải qua trái: đầu tiên là mâm đồ cúng, tiếp đến là con bò, lợn, chó, và con gà được đặt ở phía ngoài cùng.

Sau đó 2 thầy mo sẽ thực hiện cúng 1 lần trước khi mổ những con vật làm lễ. Các thầy cúng bò, gà, lợn và chó lần lượt để dâng thần linh và các loại ma trong rừng. Một phần thịt của các con vật sẽ được được dân làng cùng nhau đem ra chế biến làm thực phẩm cho bữa ăn tại rừng.

DSC00377.JPG
Thầy mo rào lại khu vực thiêng diễn ra lễ cầu mưa của đồng bào Lô Lô đen. Ảnh: Lệ Giang

Khi đã luộc chín phần thịt làm lễ, thịt sẽ được chặt nhỏ đặt ra các mâm xung quanh cùng với mâm thầy cúng, lúc này mỗi một hộ gia đình là người Lô Lô sẽ cử 1 thành viên để ăn trước cùng thầy (ăn cùng thần linh). Điều đặc biệt đến kiêng kị lúc này là khi ăn mọi người tuyệt đối không được nói chuyện mà phải ăn theo sự chỉ dẫn của thầy mo chính.

DSC00388.JPG
Bà con chia lộc cho mọi người cùng thụ lộc. Ảnh: Lệ Giang

Khi thủ tục ăn cùng thần linh lúc này đã xong, thầy mo chính sẽ đứng dậy hô một câu thần chú và mọi người đồng thời đứng dậy, rời khỏi vị trí ngồi của mình đến các mâm cỗ đã được chuẩn bị sẵn cho bữa tiệc.

DSC00418.JPG
Bà con thụ lộc cùng thầy mo. Ảnh: Lệ Giang
DSC00433.JPG
Sau lễ cúng, bà con dân làng cùng ăn cỗ ở trong rừng. Ảnh: Lệ Giang

Các mâm cỗ được chuẩn bị theo số lượng mỗi gia đình 1 mâm, lúc này, ngoại trừ mâm của thầy mo và đội hát lễ phải ngồi riêng thì các thành viên khác trong xóm sẽ ăn uống giao lưu vui vẻ cùng với anh em trong xóm và những vị để khách được mời đến tham dự.

IMGL3653.jpeg
Bà con Lô Lô đen cùng nhau múa hát những làn điệu dân ca truyền thống. Ảnh: Lệ Giang

Sau khi dân làng đã vui vẻ ăn uống bên nhau, hát múa những làn điệu dân ca và những điệu mua trống đồng truyền thống của dân tộc mình, mọi người sẽ cùng nhau thu dọn vên sinh khu rừng và tạm biệt nhau trở lại cuộc sống thường ngày của mình với một niềm tin vào cuộc sống đầy khởi sắc và một năm mưa thuận gió hoà mùa màng tươi tốt.

Lệ Giang

(Báo ảnh Dân tộc và Miền núi)

Có thể bạn quan tâm

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Lễ ăn mừng đầu lúa mới của đồng bào Raglai

Đồng bào Raglai sở hữu một kho tàng tri thức dân gian đồ sộ, từ sử thi, truyện cổ, dân ca đến luật tục… Không chỉ vậy, đồng bào còn lưu giữ nhiều lễ hội dân gian đặc sắc như Lễ ăn mừng đầu lúa mới, lễ bỏ mả, các nghi lễ vòng đời… Trong đó lễ ăn mừng đầu lúa mới đã được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, khẳng định gái trị văn hóa sâu sắc và vai trò quan trọng trong đời sống, tinh thần của cộng đồng người Ragalai.

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Món cà đắng lòng gà bọc lá chuối của người Jrai

Ẩm thực của người Jrai ở Gia Lai luôn độc đáo với những món ăn ngon, dân dã, đậm nét truyền thống. Trong số đó, món cà đắng lòng gà bọc lá chuối nổi bật như một biểu tượng của sự sáng tạo và gắn kết với thiên nhiên.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Chiêm ngưỡng vẻ đẹp trang phục truyền thống của người Dao Thanh Y

Người Dao Thanh Y sinh sống trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhiều năm qua vẫn luôn giữ được bản sắc văn hóa riêng thông qua phong tục, tập quán hay nếp sinh hoạt hằng ngày và đặc sắc trong đó có bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Thanh Y là một di sản văn hóa độc đáo, mang đậm nét đặc trưng.

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Lễ cúng rừng của người Mông nơi đại ngàn xanh Nà Hẩu

Đối với đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu (huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái), lễ cúng rừng hay còn gọi Tết rừng có từ khi tổ tiên di cư đến nơi đây lập làng, lập bản và trở thành bản sắc văn hóa, tín ngưỡng dân gian độc đáo riêng có.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Ngày 5/2 (tức mùng 8 Tết Ất Tỵ), tại xã Phong Phú, huyện Tân Lạc (Hòa Bình) diễn ra Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường năm 2025. Đây là lễ hội dân gian truyền thống lớn nhất của dân tộc Mường, đồng thời trở thành nét sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng không thể thiếu trong dịp Tết đến, Xuân về của người Mường ở Hòa Bình. Lễ hội thu hút hàng nghìn người dân, du khách trong và ngoài tỉnh đến tham gia.

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Gìn giữ nghề dệt thổ cẩm trang phục dân tộc Thái ở Điện Biên

Cộng đồng người Thái là một trong ba dân tộc chiếm phần lớn dân số của tỉnh Điện Biên. Nghề dệt thổ cẩm trang phục truyền thống của dân tộc Thái dù đã từng đối mặt với nguy cơ mai một nhưng hiện vẫn được gìn giữ. Những nghệ nhân lớn tuổi vẫn bền bỉ truyền nghề cho thế hệ trẻ từng họa tiết, hoa văn đặc trưng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Hội làng mừng Gươl mới của đồng bào Cơ-tu thôn Aró. Ảnh: Khánh Nguyên

Người Cơ-tu vui hội mừng Gươl mới

Với đồng bào Cơ-tu ở thôn Aró, xã Lăng, huyện Tây Giang (Quảng Nam), Gươl là không gian sinh hoạt chung, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống văn hóa tâm linh. Để chào mừng công trình trọng đại này, đồng bào Cơ-tu thường tổ chức lễ mừng Gươl mới, góp phần bảo tồn nét đẹp văn hóa cộng đồng.

Lễ sum họp của người M’nông

Lễ sum họp của người M’nông

Cứ từ 3 đến 5 năm, trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3, khi mùa màng thu hoạch xong, đồng bào M’nông ở tỉnh Đắk Nông lại tổ chức lễ sum họp nhằm cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Gìn giữ nghệ thuật thêu, dệt thổ cẩm của người Dao Thanh Y

Gìn giữ nghệ thuật thêu, dệt thổ cẩm của người Dao Thanh Y

Nếu như người đàn ông đóng vai trụ cột trong đời sống của người Dao Thanh Y thì phụ nữ ở dân tộc này lại nắm giữ những giá trị không thể thay thế, là người nuôi dưỡng phát huy nguồn văn hóa truyền thống trong mỗi gia đình và rộng hơn là bản sắc của cả một dân tộc. Một trong những nét văn hóa của phụ nữ Dao Thanh Y ở thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh còn giữ lại được là nghệ thuật thêu, dệt thổ cẩm, thể hiện sự khéo léo, tài tình của phụ nữ.

Đồng bào Mông ở Sơn La rộn ràng đón Tết cổ truyền

Đồng bào Mông ở Sơn La rộn ràng đón Tết cổ truyền

Ở Sơn La, đồng bào Mông thường đón Tết cổ truyền (Nào Pê Chầu) sớm hơn Tết Nguyên đán 1 tháng, bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên để giữ gìn nét văn hóa truyền thống, giáo dục cho con cháu luôn hướng về cội nguồn.

Độc đáo canh gà rượu Bâu bổ dưỡng của người Dao Thanh Y

Độc đáo canh gà rượu Bâu bổ dưỡng của người Dao Thanh Y

Tại chân núi Yên Tử, cộng đồng người Dao Thanh Y tuy không quá đông nhưng bà con nơi đây vẫn duy trì sinh hoạt và phát huy được nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc, trở thành một phần không thể thiếu khi nói về những giá trị văn hóa phi vật thể của thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Giữ lửa nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Mông trên đỉnh Hang Kia – Pà Cò

Giữ lửa nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Mông trên đỉnh Hang Kia – Pà Cò

Nằm trong vùng núi cao của huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình, xã Hang Kia và Pà Cò là nơi sinh sống của cộng đồng dân tộc Mông, một dân tộc có nền văn hóa lâu đời với những giá trị truyền thống đặc sắc. Trong đó, nghề dệt, thêu thổ cẩm là một phần quan trọng trong đời sống của người dân nơi đây.

Nét đẹp văn hóa trong trang phục của phụ nữ Hà Nhì

Nét đẹp văn hóa trong trang phục của phụ nữ Hà Nhì

Với sự tài hoa trong nghệ thuật thêu, can, ghép vải trên trang phục, người Hà Nhì đã tạo ra nét độc đáo riêng cho trang phục truyền thống của dân tộc mình, góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú trong bản sắc văn hóa các dân tộc tỉnh Điện Biên.

Kinh lá buông - “báu vật” của đồng bào Khmer An Giang

Kinh lá buông - “báu vật” của đồng bào Khmer An Giang

Là một trong Tam bảo của Phật giáo Nam Tông Khmer, kinh lá buông được xem như “báu vật” có giá trị đặc biệt trong đời sống tâm linh của đồng bào Khmer vùng Bảy núi An Giang. Kinh lá buông không chỉ là tài liệu ghi chép về các nghi lễ tôn giáo mà còn là kho tàng tri thức về văn học, y học, lịch pháp cũng như những câu chuyện dân gian phản ánh cuộc sống của cộng đồng.

Đặc sắc trang phục truyền thống của phụ nữ Pà Thẻn

Đặc sắc trang phục truyền thống của phụ nữ Pà Thẻn

Là dân tộc sống lâu đời trên vùng núi cao, người Pà Thẻn vẫn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống, đặc biệt là trang phục của phụ nữ với màu sắc, họa tiết hoa văn đặc trưng, tạo nên nét độc đáo riêng.

Đặc sắc lễ mừng cơm mới của đồng bào Mường ở Miền Đồi

Đặc sắc lễ mừng cơm mới của đồng bào Mường ở Miền Đồi

Lễ mừng cơm mới là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng và mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc của đồng bào dân tộc Mường. Đây là dịp để tạ ơn thần linh, tổ tiên đã ban cho một vụ mùa bội thu, đồng thời cũng là cơ hội để cộng đồng gắn kết, gìn giữ và phát huy bản sắc dân tộc.

Ẩm thực của người Ê-đê

Ẩm thực của người Ê-đê

Người Ê-đê trên Cao nguyên Đắk Lắk không chỉ có truyền thống văn hóa lâu đời mà còn có nền ẩm thực đặc sắc với những món ăn độc đáo, là sự hòa quyện của hương vị núi rừng. Ẩm thực của người Ê-đê là sự hòa trộn tinh tế của các loại thực phẩm sẵn có của địa phương, các loại thảo mộc, gia vị cùng phong cách nấu nướng và chế biến đặc biệt.