Sen Hồ Tây, từ vẻ đẹp thanh khiết đến hương làm trà độc đáo
An Thành Đạt
Sen Tây Hồ còn được gọi là sen bách diệp là loài sen để gom hương làm trà độc đáo, ngon nức tiếng Hà Thành. Trà ướp sen Tây Hồ là thức uống đặc biệt của người Hà Thành bởi ẩn chứa trong vị trà là cả sự tao nhã, cao sang của người thưởng trà.
Dù có đi bốn phương trời của nước Việt, dù có bắt gặp hàng trăm hồ sen lớn nhỏ nhưng chắc rằng sẽ không dễ gì để chạm vào những bông sen cả trăm cánh xếp lớp như sen Tây Hồ.
Khi đất trời khô hạn, mặt đường như bỏng cháy với những tia nắng chói chang, tiếng ve kêu râm ran khắp nẻo từ làng quê cho đến phố thị thì đó là thời điểm báo hiệu một mùa sen mới đang bắt đầu.
Sen Đầm Trị vùi thân mình trong sình lầy nước đậm, thân chắt lọc những tinh hoa của bùn, lá sen thu sương gom gió để âm thầm dâng hiến vẻ đẹp trong ngần kiêu sa nhưng gần gũi, dân giã thân thương.
Sớm mai, khi trời đất vừa thức giấc, tất cả như đang còn mới mẻ tinh khôi, những bông hoa được hái về sau một đêm ngủ vùi trong màn sương và gió, những cánh hoa như đang ôm trọn phong hương tinh khiết của đất trời.
Trong thời khắc ngắn ngủi đó, những cánh hoa được tách ra, đón lấy nhụy hoa và những li ti của gạo sen còn đậm hương vị, vô cùng dịu ngọt của trời đất để gom hương vào trà, hòa vào không gian tinh khôi.
Không rõ tự bao giờ, sen Tây Hồ đã trở thành niềm tự hào của vùng đất kinh thành Thăng Long trong câu ca dao:
“Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lý, đây sen Tây Hồ”
Anh Trần Thành, chủ đầm sen khu Đầm Trị (quận Tây Hồ) với diện tích 3 ha là người gắn bó với nghề sen bách diệp hơn 40 năm qua.
Sen Tây Hồ còn được gọi là sen bách diệp hay “bách diệp liên hoa”, là loài sen thường dùng để gom hương làm trà độc đáo thơm ngon nức tiến.
Sáng sớm (khoảng từ 4-5 giờ sáng), khi ánh ban mai chưa kịp chiếu rọi là thời điểm sen tỏa ra hương thơm ngào ngạt nhất, người làm trà sen nhẹ nhàng chèo con thuyền nhỏ len lỏi khắp hồ hái những đóa sen vừa chớm nở.
Bách diệp liên hoa, loài sen trăm cánh dùng để ướp trà.
Sen Tây Hồ mang vẻ đẹp sắc hương đầy quyến rũ của những bông hoa trăm cánh màu hồng đậm thường dùng để trang trí trong những không gian trang trọng, mang lại hương thơm tịnh khiết.
Đầm sen Đầm Trị, Quảng An, Tây Hồ vào mùa thu hoạch.
Sen được chọn ngay sau khi thu hái, bông đẹp cánh dày đều và thân thẳng dùng để bán cho người chơi hoa.
Sen hàm tiếu thấm đẫm phong sương buổi ban mai.
Sen Tây Hồ vào thu hoạch bông bắt đầu từ giữa tháng 5 cho đến hết tháng 7 hàng năm.
Du khách đến từ Nhật Bản đặc biệt thích thú với những bông hoa sen ở Đầm Trị, Quảng An, Tây Hồ
Lá sen dùng để làm vị thuốc có tác dụng trị mỡ máu, hạ huyết áp và giảm cân hiệu quả
Gia đình cụ Nguyễn Thị Dần ở Tô Ngọc Vân, Tây Hồ với nghề ướp trà sen gia truyền nức tiếng Hà Thành.
Bông sen được bứt cánh, lấy phần gạo màu trắng đục, nhỏ li ti đậu trên sợi chỉ vàng ở đầu nhụy hoa gọi là gạo sen.
Cô Ngô Thị Thân 68 tuổi (bên trái ảnh) là con gái cụ Nguyễn Thị Dần cùng cháu dâu của cụ kế nghiệp nghề làm trà sen.
Sen ở Hồ Tây là sen bách diệp rất đặc biệt, đóa sen có trăm cánh, các lớp cánh ôm chặt lấy phần nhụy vàng nên gom giữ được hương thơm ngát bền lâu và lan tỏa.
Gạo sen, phần tinh khiết nhất mang hương thơm dùng để ướp trà. Để có 1 kg gạo sen thì cần khoảng 1.200 bông sen Tây Hồ.
Trà sen ướp xổi không cầu kỳ như ướp trà sen truyền thống, mỗi bông sen được tách cẩn thận từng lớp cánh, đổ trà vào giữa rồi dùng lạt buộc lạ.
Cụ Nguyễn Thị Dần (101 tuổi) là con gái Quảng An, Tây Hồ, Hà Nội. Cụ làm trà sen gần 80 năm qua, với thành phẩm thơm ngon nức tiếng Hà Thành và được mệnh danh là “thiên cổ đệ nhất trà”...
... tuy sức khỏe đã yếu nhưng mỗi mùa sen đến cụ Dần vẫn rất yêu nghề làm trà sen và cùng các con cháu trong gia đình tỉ mỉ gom sen ướp trà
Để ướp được 1 kg trà sen truyền thống, cần khoảng 1 kg gạo sen và ướp, sấy 5 hoặc 7 lần để sen ngấm vào vị trà...
... hay trà sen ướp xổi qua tay Cụ Dần.
Sắc hương phong vị sen Hà Thành không chỉ là một món đồ uống thông thường, ở đó có cả một niềm tự hào về nét đẹp thanh tao của người Hà Thành.
Với chủ đề "Sắc sen Hà Nội", một Lễ hội lần đầu tiên tổ chức sẽ mang đến cho du khách trải nghiệm hấp dẫn về "đặc sản" trà sen sẽ được tổ chức trong 5 ngày, từ 12/7/2024 đến 16/7/2024 tại Không gian Văn hóa sáng tạo Tây Hồ, quận Tây Hồ. Trong khuôn khổ Lễ hội, sẽ diễn ra lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia - nghề ướp trà sen Tây Hồ.
