Nằm trong khuôn khổ các hoạt động Kỷ niệm 77 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2022), tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào người Dao đỏ ở tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức tái hiện nghi lễ cưới truyền thống độc đáo của dân tộc mình.
Trước khi đi lấy chồng, cô dâu được mẹ kỹ lưỡng dặn dò điều hay lẽ phải về phận làm dâu. Ảnh: Hoàng Tâm
Đồng bào Dao đỏ ở Tuyên Quang có một nền văn hóa rất phong phú và đậm đà bản sắc, phản ánh nhiều lĩnh vực của đời sống. Một trong những nghi lễ đặc sắc còn được lưu truyền cho đến ngày nay là lễ cưới truyền thống.
Cô dâu với những trang sức làm của hồi môn trước khi về nhà chồng. Ảnh: Hoàng Tâm
Cô dâu quyến luyến người thân trước khi về nhà chồng. Ảnh: Hoàng Tâm
Nghi lễ đón dâu bắt đầu từ bên nhà trai với đoàn nhạc lễ của người Dao gồm kèn, trống, chiêng, chũm, chọe, thanh la sang nhà gái xin dâu. Trên đường đi qua các bản, người thổi kèn thổi các bài ca chào bản, chào mường. Lễ vật nhà trai mang sang nhà gái gồm 2 con gà, 10 chai rượu, 30 kg gạo và 30 kg thịt lợn để xin được đón cô dâu về.
Nhà trai làm các nghi thức cúng lễ trước khi đón cô dâu về nhà. Ảnh: Hoàng Tâm
Thầy cúng làm lễ trước khi sang nhà gái đón dâu. Ảnh: Hoàng Tâm
Đoàn nhà trai sang nhà gái đón cô dâu. Ảnh: Hoàng Tâm
Trong đám cưới, cô dâu thường mặc bộ trang phục truyền thống đẹp nhất do chính cô dâu tự may trước khi cưới gồm: Áo có gắn những chùm tua có màu đỏ rực rỡ phía trước và sau cầu vai, yếm có gắn ngôi sao năm cánh (lùi ton) những hạt và mảnh bạc cùng với hoạ tiết bằng chỉ mầu đỏ và trắng; khăn đội đầu cuốn ngoài, guốc mộc, chùm móc chìa khoá và dây sà tích bằng Bạc. Ngoài ra, cô dâu còn có một chiếc ô được phủ một lớp vải màu đỏ phía ngoài, chiếc ô này do một cô gái phù dâu vừa đi vừa che. Chú rể mặc bộ quần áo truyền thống mới may đầu đội mũ nồi màu đen.
Trước khi về đến nhà trai, mẹ vợ dặn dò chú rể và giao con gái cho chú rể. Ảnh: Hoàng Tâm
Theo phong tục của đồng bào Dao đỏ, cô dâu vẫn che mặt trên đường đến nhà trai và được nhà trai làm lễ giải hạn. Ảnh: Hoàng Tâm
Theo phong tục, trên đường về chú rể, cô dâu được trùm một tấm khăn màu đỏ đen che mặt. Đối với đồng bào người Dao, cô dâu không được nhìn thấy ánh nắng mặt trời bởi sợ mất vía, sẽ không gặp may trong đời sống sau này. Chú rể cũng không được nhìn mặt cô dâu cho đến khi thực hiện xong các nghi lễ cúng tạ tổ tiên.
Đã đến giờ tốt, cô dâu được đón vào nhà chú rể. Ảnh: Hoàng Tâm
Trước khi đến nhà chú rể, cô dâu phải trải qua nghi lễ giải hạn do nhà trai tổ chức.
Đến nhà trai, đoàn rước dâu phải đợi giờ tốt, đợi thầy cúng làm lễ báo với tổ tiên thì mới được vào nhà.
Cô dâu chú rể được quàng dải khăn hồng kết nối hạnh phúc bền lâu. Ảnh: Hoàng Tâm
Đến giờ tốt, thầy cúng báo với tổ tiên nhà trai, lúc này cô dâu đã chính thức trở thành con cháu trong gia đình.
Thầy cúng làm lễ chúc phúc cho cô dâu chú rể. Ảnh: Hoàng Tâm
Cô dâu, chú rể quỳ lạy trước tổ tiên, nhận chén rượu chúc và buộc dải khăn hồng như thể hiện sợi dây tơ hồng gắn kết tình yêu của họ, như lời chúc phúc cho cuộc sống hạnh phúc bền lâu.
Lúc này cô dâu chú rể đã chính thức nên duyên vợ chồng, thầy cúng mở khăn che mặt cho cô dâu. Ảnh: Hoàng Tâm
Theo phong tục của người Dao đỏ, sau khi nhà trai đón cô dâu về nhà thì các thành viên của 2 bên gia đình dự bữa cơm thân mừng, uống chén rượu mừng cho cô dâu chú rể… mọi người quây quần trong không khí hạnh phúc.
Cô dâu chú rể hạnh phúc trong lễ cưới. Ảnh: Hoàng Tâm
Đám cưới của đồng bào Dao đỏ mộc mạc, giản dị nhưng chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc. Đây là nét đẹp văn hóa cần được giữ gìn, phát huy để xây dựng nếp sống văn minh, văn hóa trong đời sống hiện nay.
Hoàng Tâm
