 |
| Biểu diễn nhạc cụ truyền thống của người Gáy |
Đơn vị cư trú của người Giáy là bản, mỗi bản có khoảng 40 đến 70 nóc nhà. Bản của người Giáy thường ở sát các chân núi. Những ngôi nhà trong bản thường dựa lưng vào núi đồi, mặt chính của nhà thường hướng ra cánh đồng.
Nhà truyền thống của người Giáy là nhà nền đất, có cửa chính đặt ở gian chính giữa. Không gian bên trong nhà được chia làm 2 phần rõ rệt, đó là: phần gác bên trên và phần trệt bên dưới. Tầng trệt là nơi sinh hoạt chung của gia đình. Tầng này được ngăn thành từng phòng riêng cho các thành viên. Gác là nơi để cất giữ đồ đạc, hạt giống và lương thực. Không gian chính giữa của ngôi nhà không làm gác mà để trống, thông lên tận mái nhà, dùng làm nơi thờ cúng trời đất và tổ tiên. Trong nhà người Giáy luôn có quy định chặt chẽ nơi ăn, chốn ở cho từng giới và các thành viên. Phần ngoài nhà dành cho nam giới, phần trong nhà dành cho nữ giới.
 |
| Cối xay bột bằng đá của người Giáy |
Người Giáy có nhiều kinh nghiệm trong canh tác lúa nước, nhất là làm ruộng bậc thang. Ngoài canh tác ruộng lúa nước, người Giáy còn trồng các loại hoa màu như: ngô, khoai, sắn, bầu, bí, đậu, rau. Chăn nuôi cũng là nghề được chú ý.
 |
| Bản làng của người giáy ở Lào Cai |
Thêu thùa là tập quán truyền thống gần như bắt buộc, là tiêu chuẩn quan trọng trong quan niệm về đạo đức của người phụ nữ dân tộc Giáy. Trước kia, phụ nữ Giáy mặc váy xòe. Ngày nay, họ mặc quần màu chàm đen, có dải vải đỏ đắp trên phần cạp, áo cánh 5 thân xẻ tà, tóc vấn quanh đầu cùng với những sợi chỉ đỏ, đen, xanh, tím. Nam mặc quần ống rộng và thẳng, đũng sâu, cạp quần to bản, áo cánh xẻ tà, mở khuy ngực.
 |
| Ném Còn - trò chơi truyền thống của người giáy |
Người Giáy được kế thừa vốn văn học dân gian của cha ông truyền lại. Đó là những bài ca dao, tục ngữ, những điều răn về các chuẩn mực xã hội. Dân tộc Giáy có nhiều bài dân ca với nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, cuộc sống, con người. Đặc biệt, người Giáy có nhiều khúc hát tình ca thể hiện tình yêu mãnh liệt của thanh niên nam nữ, bày tỏ khát vọng về tương lai và hạnh phúc lứa đôi.
