Hóa thạch hé lộ về bệnh tật của khủng long thời tiền sử

Minh họa về loài khủng long bị bệnh cúm. Ảnh: wissenschaft.de
Minh họa về loài khủng long bị bệnh cúm. Ảnh: wissenschaft.de

Các nhà khoa học mới đây đã phát hiện được bằng chứng mắc bệnh cúm và nhiễm khuẩn nấm trong hóa thạch của một con khủng long sống vào Kỷ Jura tại Mỹ. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Scientific Reports.

Hóa thạch hé lộ về bệnh tật của khủng long thời tiền sử ảnh 1Minh họa về loài khủng long bị bệnh cúm. Ảnh: wissenschaft.de

Vào thời điểm Kỷ Jura còn ấm áp và ẩm ướt, tại khu vực um tùm cây cối với hệ động thực vật đa dạng nay là vùng Tây Nam của bang Montana (Mỹ), một con khủng long cổ dài đang trong thời kỳ phát triển đã bị cúm và có các triệu chứng giống như viêm phổi như sốt, mệt mỏi kèm theo hô hấp kém, ho, hắt hơi và thậm chí tiêu chảy. Khoảng 150 triệu năm sau, các nhà khoa học đã phát hiện được những phần còn lại của bộ xương con vật xấu số được đặt tên là "Dolly". Đây là con khủng long đầu tiên được biết đến có bằng chứng về bệnh hô hấp. Dolly đã gặp phải tình trạng phát triển bất thường, hình thành nên bộ phận giống bông cải xanh trên ba xương cổ khi các túi khí liên kết với phổi bị nhiễm trùng.

Theo các nhà khoa học, con khủng long này dường như bị nhiễm nấm tương tự như aspergillosis, một bệnh hô hấp phổ biến thường khiến các loài chim và bò sát hiện đại bị chết hoặc đôi khi gây nhiễm trùng xương. Đây có thể là nguyên nhân khiến Dolly chết. Khủng long cũng mắc bệnh giống như bất kỳ loài động vật nào khác, song các dấu vết của căn bệnh lại rất hiếm gặp trong hóa thạch vì mô mềm khó có thể được bảo quản trong quá trình biến thành hóa thạch, vốn chỉ lưu giữ được những thứ cứng như xương, răng và móng vuốt. Các hóa thạch khủng long trước đây đã cho thấy các bệnh lý như tình trạng xương gãy và tự lành, áp xe răng, nhiễm trùng máu ảnh hưởng đến xương, viêm khớp và thậm chí là ung thư xương.

Dolly thuộc về một loài khủng long sauropod chưa từng được biết đến trước đây. Đây là nhóm khủng long ăn thực vật có đuôi và cổ dài, đầu nhỏ, cùng 4 chân vững chắc. Chúng nằm trong số những động vật trên cạn to lớn nhất trong lịch sử Trái Đất. Dolly có chiều dài khoảng 18m và nặng khoảng 4 đến 5 tấn. Theo Cary Woodruff, Giám đốc Cổ sinh vật học tại Bảo tàng Great Plains Dinosaur ở Malta, Montana, cũng là tác giả chính của nghiên cứu, con vật đã chết khi được 15-20 tuổi. Những con khủng long sauropod thường đến tuổi trưởng thành ở cuối độ tuổi 20.

Sauropod và khủng long ăn thịt được gọi là theropod, một nhóm bao gồm các loài chim, sở hữu các đường hô hấp phức tạp hơn động vật có vú. Ngoài phổi, chúng còn có các túi khí mỏng, giống như quả bóng kết nối với khoang cơ thể và nhiều xương. Ở Dolly, xương phát triển bất thường ở đoạn nối giữa mô hô hấp và xương ở ba đốt sống, bằng chứng cho thấy nhiễm trùng đã lan rộng từ phổi.

Trong khi đó, đồng tác giả Lawrence Witmer của Đại học Ohio, nhận định Dolly đã mắc bệnh mạn tính vì việc xương phát triển bất thường do nó bị bệnh trong thời gian dài. Mặc dù vậy, khó có thể khẳng định Dolly chết do bệnh tật. Không ít trường hợp động vật mắc bệnh trở thành nạn nhân của thú ăn thịt hoặc chết đói do suy nhược. Trước đó, các nhà khoa học cũng đã tìm thấy hóa thạch của khủng long Allosaurus, loài động vật săn mồi hung dữ, tại địa điểm trên.

Hóa thạch của Dolly đã được phát lộ vào năm 1990 và trong giai đoạn 2013-2015. Con khủng long này dường như có liên quan mật thiết đến loài khủng long Diplodocus. Tên khoa học của Dolly sẽ được công bố trong nghiên cứu sau này. Tình trạng của Dolly không chỉ hé lộ về điều kiện sức khỏe của động vật trong lịch sử, mà còn cung cấp thêm thông tin về cấu trúc giải phẫu của phổi và túi khí của loài khủng long.


Đặng Ánh

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Chúc Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay năm 2025 tại Campuchia

Chúc Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay năm 2025 tại Campuchia

Nhân dịp Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay năm 2025, tỉnh Kiên Giang tổ chức nhiều đoàn công tác sang Vương quốc Campuchia chúc Tết, tặng quà và giao lưu với các tỉnh, thành phố, cơ quan, đơn vị, lực lượng vũ trang nước bạn.

Voi robot cho lễ hội Hindu - giải pháp bảo tồn voi ở Ấn Độ

Voi robot cho lễ hội Hindu - giải pháp bảo tồn voi ở Ấn Độ

Cũng có thể vỗ tai và phun nước bằng vòi, nhưng đây lại là một chú voi robot có kích thước giống voi thật. Việc chế tạo ra voi robot này nhằm thay thế những con voi đang có nguy cơ tuyệt chủng đang đảm nhiệm những công việc khác nhau trong những hoạt động nghi lễ do các ngôi đền thờ của người theo đạo Hindu ở Ấn Độ tổ chức.

Lào tổ chức Lễ hội Voi Sayaboury năm 2025

Lào tổ chức Lễ hội Voi Sayaboury năm 2025

Từ ngày 22-24/2/2025, tại tỉnh Sayaboury (Lào) diễn ra Lễ hội Voi Sayaboury năm 2025. Lễ hôi được tổ chức hằng năm nhằm tôn vinh vai trò của voi trong lịch sử, văn hóa và đời sống người dân đã thu hút hàng nghìn khách du lịch trong nước và quốc tế tham gia.

Hokuriku – Khám phá thủ công truyền thống cổ xưa của Nhật Bản

Hokuriku – Khám phá thủ công truyền thống cổ xưa của Nhật Bản

Với những ngọn núi cao chót vót của dãy Alps Nhật Bản, quang cảnh bờ biển phía Tây Nhật Bản cùng các thành phố và thị trấn phát triển mạnh mẽ với nền văn hóa truyền thống tinh tế, Hokuriku được coi là vùng đất hội tụ những tinh hoa của thiên nhiên và con người Nhật Bản.

Giải pháp mới giúp giảm trọng lượng và khí thải carbon cho máy bay

Giải pháp mới giúp giảm trọng lượng và khí thải carbon cho máy bay

Việc giảm thiểu lượng khí thải carbon luôn là ưu tiên hàng đầu của ngành hàng không. Trong số các giải pháp được đầu tư mạnh mẽ hiện nay có nhiên liệu hàng không bền vững (Sustainable Aviation Fuel – SAF). SAF được sản xuất từ sinh khối, khí tự nhiên, dầu hydro hóa, than đá và mỡ động vật. Theo thỏa thuận chung giữa Ủy ban châu Âu, Nghị viện châu Âu và Hội đồng Liên minh châu Âu, SAF phải chiếm ít nhất 2% tổng lượng nhiên liệu sử dụng trong vận tải hàng không vào năm 2025 và sẽ tăng lên 6% vào năm 2030.

Làn sóng cúm quét qua châu Âu, hàng chục nghìn ca mắc

Làn sóng cúm quét qua châu Âu, hàng chục nghìn ca mắc

Theo mạng tin Euro News, châu Âu đang phải đối mặt với dịch cúm mùa đông, khi trong dịp lễ cuối năm, nhiều cuộc di chuyển và tụ họp đã trở thành chất xúc tác của dịch cúm. Từ Tây Ban Nha đến Pháp, từ Trung Âu đến Đông Âu, hàng chục nghìn ca mắc đã được ghi nhận.

Thế giới mừng đón Năm mới 2025

Thế giới mừng đón Năm mới 2025

Các quốc gia trên thế giới tưng bừng đón Năm mới 2025 với ước vọng về một nền hoà bình bền vững, hạnh phúc và thịnh vượng đến với muôn nhà.

Đột phá mới trong phát triển công nghệ sạc không dây

Đột phá mới trong phát triển công nghệ sạc không dây

Nhóm nghiên cứu của Trường Kỹ thuật Điện tử thuộc Đại học Tây An (Trung Quốc) đã đạt được bước đột phá trong phát triển công nghệ truyền và định vị năng lượng không dây. Nghiên cứu này đã được đăng trên tạp chí Nature Communications.

Phát hiện hóa thạch loài mèo nhỏ nhất thế giới

Phát hiện hóa thạch loài mèo nhỏ nhất thế giới

Một nhóm nhà khảo cổ học đã khai quật được hóa thạch mèo nhỏ nhất từng được biết đến tại một địa điểm ở miền Đông Trung Quốc. Thông tin về phát hiện này được công bố trên tạp chí trực tuyến Annales Zoologici Fennici.

Phát hiện khả năng vượt trội của đàn kiến

Phát hiện khả năng vượt trội của đàn kiến

Một nghiên cứu mới của Viện Khoa học Weizmann (WIS) Israel cho thấy trong một số trường hợp, đàn kiến có khả năng vượt trội hơn con người khi thực hiện các nhiệm vụ theo nhóm, chẳng hạn như điều hướng thử thách mê cung.

Thế giới rộn ràng đón Giáng sinh 2024

Thế giới rộn ràng đón Giáng sinh 2024

Không khí đón Giáng sinh 2024 đã tràn ngập tại nhiều quốc gia trên thế giới. Đường phố, khu vui chơi, các trung tâm văn hóa và trung tâm thương mại được trang hoàng lung linh đủ màu sắc.

Trung Quốc phát triển cánh tay robot lấy cảm hứng từ vòi voi

Trung Quốc phát triển cánh tay robot lấy cảm hứng từ vòi voi

Lấy cảm hứng từ chuyển động nhanh nhẹn và khéo léo của vòi voi và xúc tu bạch tuộc, các nhà khoa học Trung Quốc đã phát triển một cánh tay robot có thể đáp ứng những nhiệm vụ đa dạng cần sự linh hoạt và mềm mại với chi phí sản xuất thấp.

Sửng sốt hiện tượng sóc đất săn chuột đồng ở Mỹ

Sửng sốt hiện tượng sóc đất săn chuột đồng ở Mỹ

Một hiện tượng lạ đã được ghi nhận tại Công viên Khu vực Briones, California - những con sóc mặt đất vốn chủ yếu ăn hạt nay đã trở thành những "thợ săn" thực thụ, săn đuổi và ăn thịt chuột đồng một cách táo bạo.

Phát hiện nấm Truffle khổng lồ ở Vân Nam, Trung Quốc

Phát hiện nấm Truffle khổng lồ ở Vân Nam, Trung Quốc

Một quả nấm truffle đen khổng lồ nặng 1,71 kg vừa được phát hiện tại tỉnh Vân Nam, Tây Nam Trung Quốc. Đây là quả nấm đen nặng nhất được tìm thấy tại tỉnh được mệnh danh là "vương quốc nấm hoang dã" này.

Nghiên cứu mới hé lộ kỹ thuật lên men rượu gạo từ 10.000 năm trước

Nghiên cứu mới hé lộ kỹ thuật lên men rượu gạo từ 10.000 năm trước

Một nghiên cứu mới đây, đăng trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, cho biết đã tìm thấy bằng chứng về một loại men gạo có niên đại khoảng 10.000 năm trước tại một địa điểm văn hóa ở Trung Quốc, qua đó cho thấy nguồn gốc thuần hóa cây lúa và cách thức người xưa ở châu Á đã tạo ra men rượu gạo như thế nào.

Tim người có "bộ não" riêng

Tim người có "bộ não" riêng

Theo nghiên cứu mới từ Viện Karolinska (Thụy Điển) và Đại học Columbia (Hoa Kỳ), tim người có một "bộ não thu nhỏ" - một hệ thần kinh riêng điều khiển nhịp đập. Phát hiện này mở ra triển vọng điều trị mới cho các bệnh về tim.