Thừa hưởng lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng cùng giá trị kinh tế hiện có của cấy mắc ca, Gia Lai đang hướng tới trở thành “thủ phủ” mắc ca trong tương lai. Mục tiêu này được Gia Lai định hướng thông qua Kế hoạch 1671/KH-UBND ngày 3/7/2023 của UBND tỉnh Gia Lai; Đề án phát triển bền vững mắc ca giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Cây mắc ca được phát triển rộng rãi tại Gia Lai từ năm 2012, khi giá cà phê giảm sút. Hiện địa phương này sở hữu 2.200 ha mắc ca; trong đó, huyện Kbang là địa phương trọng điểm có diện tích lớn nhất 2.000 ha.
Nhờ phù hợp khí hậu, thổ nhưỡng, cây mắc ca trên địa bàn huyện Kbang đang phát triển rất ổn định. Ảnh: Hồng Điệp - TTXVN
Huyện Kbang là địa phương đi đầu trong việc thí điểm trồng mắc ca từ năm 2010, với 2 giống mắc ca đặc trưng tập trung chủ yếu ở các xã Sơ Pai, Sơn Lang, Đak Rong và Krong. Hiện huyện Kbang đã xây dựng được 3 sản phẩm mắc ca đạt tiêu chuẩn OCOP và gần 20 cơ sở chế biến.
Theo ông Đinh Văn Hdăn, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Lang, huyện Kbang, trên địa bàn xã có khoảng 500 ha mắc ca được người dân trồng xen với cây cà phê. Cây mắc ca cho hiệu quả kinh tế rất cao, giúp đời sống người dân trên địa bàn được cải thiện đáng kể. Nhiều hộ dân không chỉ trồng mà còn đầu tư máy móc để chế biến hạt mắc ca thành phẩm. Các sản phẩm mắc ca của địa phương được tiêu thụ ở nhiều tỉnh thành lớn như Tp. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Khánh Hòa…
Điển hình là gia đình ông Thiều Viết Đoàn ở thôn Thống Nhất, xã Sơn Lang, huyện Kbang. Gia đình ông Đoàn có 2,5 ha mắc ca, trong đó 1,5 ha đã cho thu hoạch với năng suất trung bình 3,5 - 4 tấn/ha.
Ông Đoàn cho biết, so với cây cà phê, trồng mắc ca có nhiều thuận lợi hơn, chi phí đầu tư chỉ tập trung vào năm đầu tiên, sau đó mỗi năm chỉ cần bón phân 2 - 3 lần và tưới nước thường xuyên là đảm bảo. Ngoài ra, cây mắc ca còn có khả năng chịu hạn và chống chịu sâu bệnh tốt.
Tương tự, gia đình anh Lại Huy Hưng ở thôn 4, xã Sơ Pai, huyện Kbang cũng có 3 ha mắc ca trồng thuần. Anh Hưng cho biết, nếu thời tiết thuận lợi, dự kiến năng suất có thể đạt 5 tấn/ha, trừ chi phí, mức thu sẽ hơn 300 triệu đồng/ha. Hiện tại, thu nhập của gia đình vào khoảng 130 - 150 triệu đồng/ha, cao hơn nhiều so với các loại cây trồng khác.
Ông Võ Thanh, Chủ tịch UBND xã Sơ Pai, huyện Kbang chia sẻ, xã Sơ Pai nói riêng và huyện Kbang nói chung có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng rất phù hợp cho cây mắc ca phát triển. Ngoài cây cà phê được xem là chủ lực, mắc ca cũng cho giá trị kinh tế rất cao. Thậm chí, thời điểm hiện tại, giá trị kinh tế từ cây mắc ca cao hơn nhiều so với cây cà phê.
Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Kbang Mã Văn Tình cho hay, do điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi và rất phù hợp với cây mắc ca, nên huyện Kbang đã xây dựng kế hoạch và định hướng đến năm 2030 sẽ có trên 3.000 ha. Để đạt được mục tiêu này, ngay từ năm 2018, địa phương đã có chính sách hỗ trợ cho các hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số trồng xen cây mắc ca cùng với các loại cây trồng khác để tăng thêm thu nhập. Bên cạnh đó, địa phương cũng đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ hoàn tất các thủ tục đăng ký nhãn hiệu chứng nhận thương hiệu.
Kế hoạch 1671/KH-UBND ngày 3/7/2023 của UBND tỉnh Gia Lai, cây mắc ca được tập trung phát triển tại huyện Kbang và mở rộng ra các huyện như Đak Đoa, Mang Yang, Chư Păh – những địa phương có điều kiện thời tiết thuận lợi và phù hợp. Riêng các huyện Chư Prông, Chư Sê và Ia Grai cũng được theo dõi và đánh giá để bổ sung trong thời gian tiếp theo. Tỉnh Gia Lai đặt mục tiêu đạt hơn 4.000 ha mắc ca vào năm 2030 và duy trì khoảng 6.660 ha vào năm 2050.
Hoài Nam – Xuân huy
