Trong các nghề gắn bó và đặc trưng cho làng quê Bắc Bộ, nặn tò he ở thôn Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên (Hà Nội) được mệnh danh là một nghề “độc nhất vô nhị”.
Theo những người cao tuổi trong làng, nghề nặn tò he có từ 400 - 500 năm trước. Nghề nặn tò he trước đây gọi là nghề nặn bánh chim, cò. Sau này, mỗi chiếc bánh được gắn thêm một chiếc còi, khi thổi phát ra tiếng “tò te”, đọc chệch đi là tò he. Nguyên liệu chính để làm tò he là bột gạo được nhuộm 4 màu: vàng, đỏ, xanh, đen. Chỉ với một chiếc lược có chuôi, một nắm que tre, mảnh sáp ong…, với vài động tác véo bột, vê bột, các nghệ nhân Xuân La đã tạo ra những con tò he trong sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng và khâm phục của du khách.
Ngày nay, các nghệ nhân Xuân La đã biết cập nhật nhu cầu thị trường và nặn ra rất nhiều những hình tò he lạ mắt, phong phú như 12 con giáp, Aladin, Pokemon, Tôn Ngộ Không, Chư Bát Giới… Đặc biệt, có những sản phẩm tò he truyền thống, tò he hình đuôi rồng lưỡng long quy tụ đã được huyện Phú Xuyên đánh giá là sản phẩm 4 sao trong Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2020.
Lam Sơn