Tỉnh Đắk Lắk có diện tích cà phê lớn nhất cả nước với 212.915 ha. Dự kiến, sản lượng cà phê niên vụ 2023-2024 đạt trên 570.000 tấn. Tỉnh đang thực hiện lộ trình xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu trên, trước hết cần tiếp tục khẳng định vị thế của thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột; trong đó, các dòng cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản sẽ góp phần định vị thương hiệu và đưa Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới.
Định vị thương hiệu
Theo Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, cà phê đặc sản (Specialty Coffee) đã xuất hiện trên thế giới khoảng 50 năm, là những hạt cà phê thơm ngon nhất và được sản xuất tại những vùng có khí hậu đặc biệt. Ban đầu, cà phê đặc sản chỉ áp dụng cho cà phê Arabica (tiêu chuẩn của Hiệp hội cà phê đặc sản thế giới), đến nay cà phê đặc sản đã áp dụng cho cả cà phê Robusta (tiêu chuẩn của Viện chất lượng cà phê thế giới).
Từ năm 2019 đến nay, tỉnh Đắk Lắk cũng tổ chức 5 "Cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam – Vietnam Amazing Cup", với sự thẩm định của những chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế; trong đó, có gần 200 mẫu cà phê đạt tiêu chuẩn cà phê đặc sản với nhiều mẫu cà phê có hương vị đặc sắc. Qua đó củng cố vị thế mới của thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột và khiến thị trường cao cấp trên thế giới phải chú ý đến cà phê Buôn Ma Thuột. Hiện doanh nghiệp tại Đắk Lắk đã xuất khẩu thành công nhiều lô hàng sang thị trường châu Âu, châu Mỹ, châu Á.
Một trong những người tâm huyết và nhiều kinh nghiệm sản xuất các dòng cà phê đặc sản – ông Lê Đình Tư (chủ trang trại Aeroco Coffee, thành phố Buôn Ma Thuột) cho biết, trang trại chỉ sản xuất cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao và có 5 năm liên tiếp đạt giải trong "Cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam – Vietnam Amazing Cup". Hiện trang trại có diện tích khoảng 9 ha cà phê hữu cơ, phát triển theo hướng hệ sinh thái đa tầng, gồm: tầng cây bóng mát, tầng ăn trái, tầng cà phê và tầng cỏ thảm.
Đây là hệ sinh thái để cây cà phê phát triển tự nhiên cùng với quy trình quản lý từ khâu trồng trọt, chăm sóc, thu hái, chế biến… khoa học và nghiêm ngặt đã tạo ra chất lượng hạt cà phê hoàn toàn khác biệt, hương vị thơm ngon tự nhiên và có đặc trưng riêng biệt. Đây cũng là điều kiện quan trọng để tạo ra những loại cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản và từng bước định vị thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột trong lòng người tiêu dùng.
Hiện các loại cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao do trang trại Aeroco Coffee sản xuất đã có mặt trên thị trường các nước châu Âu, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Canada, Trung Quốc. Có thể thấy cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao ở Thủ phủ cà phê Việt Nam đã và đang tiến sâu hơn vào sân chơi lớn của ngành hàng cà phê thế giới, góp phần định vị thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột và đưa thành phố Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới.
"Tuy nhiên, để thực hiện được mục tiêu trên cần phải có lộ trình cụ thể, cơ chế đồng bộ từ các cấp chính quyền đến các doanh nghiệp và hợp tác xã, các nông hộ làm cà phê để thống nhất quy trình làm cà phê bài bản, đảm bảo chất lượng tuyệt đối, đáp ứng yêu cầu khắc khe của thị trường cao cấp. Đặc biệt, cần có nguồn tài chính lớn để hỗ trợ các khâu tập huấn, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm… của những người làm cà phê, từ đó thay đổi cách làm và hướng đến mục tiêu chung là đảm bảo chất lượng, tạo dựng thương hiệu, nâng tầm cà phê Việt Nam và từng bước đưa Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới", ông Lê Đình Tư nhận định.
Cùng quan điểm trên, ông Trần Ðình Trọng, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp dịch vụ công bằng Ea Tu (thành phố Buôn Ma Thuột) cho biết, hiện hợp tác xã có 49 thành viên (90% đồng bào dân tộc thiểu số) với diện tích 60 ha cà phê và liên kết 260 ha với các hộ khác. Những năm gần đây, hợp tác xã đã phát triển các sản phẩm cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao và được thị trường thế giới đón nhận tích cực, từ đó khẳng định cà phê Đắk Lắk có thể chinh phục các thị trường khó tính. Do đó, để đưa thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột vươn tầm thế giới và để Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới thì nhất định phải phát triển cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao.
Tuy nhiên, hiện các loại cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao ở Việt Nam chỉ chiếm một phần nhỏ trong toàn ngành hàng nên cần sự hành động quyết liệt và hỗ trợ mạnh tay với những việc làm cụ thể của chính quyền các cấp và ban, ngành liên quan để từng bước thay đổi quy trình sản xuất, chế biến, tiếp cận thị trường… Từ đó định vị thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột đối với khách hàng trong và ngoài nước, góp phần đưa Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới.
Ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột đánh giá, cà phê đặc sản được giới sành cà phê xem như nghệ thuật ẩm thực bởi nó đặc biệt từ khâu sản xuất cho đến pha chế. Do đó, phát triển cà phê đặc sản sẽ góp phần hướng đến mục tiêu đưa Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến cà phê của thế giới. Để đạt được mục tiêu trên cần thực hiện nhiệm vụ kép là xây dựng thương hiệu cho sản phẩm cà phê Buôn Ma Thuột và xây dựng thương hiệu cho thành phố Buôn Ma Thuột trên cơ sở giá trị cốt lõi từ cà phê.
"Xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột là điểm đến của cà phê của thế giới trên cơ sở thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột với các giá trị cốt lõi như: thành phố của cà phê Robusta đặc sản ngon nhất thế giới; nơi hội tụ các xu hướng tiêu dùng cà phê thế giới cũng như lưu trữ, duy trì truyền thống tiêu dùng cà phê lâu đời của các dân tộc bản địa; là thành phố công nghiệp, giao thương, tổ chức lễ hội cà phê và các sự kiện văn hóa liên quan đến cà phê; là trung tâm nghiên cứu, giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ về cà phê, lưu giữ và phát triển nguồn gen cà phê Robusta lớn nhất thế giới… Chính những giá trị này sẽ góp phần định vị thương hiệu của thành phố Buôn Ma Thuột là thành phố cà phê của thế giới", Chủ tịch Hiệp hội cà phê Buôn Ma Thuột nhấn mạnh.
Tranh thủ thời cơ
Để góp phần xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới, UBND tỉnh Đắk Lắk tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc phát triển cà phê đặc sản của địa phương; trong đó, đã tích cực hỗ trợ tổ chức "Cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam – Vietnam Amazing Cup" và có chính sách, cơ chế để phát triển cà phê đặc sản địa phương.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng triển khai Đề án Phát triển cà phê đặc sản Việt Nam giai đoạn 2021-2030 tại 8 tỉnh, thành. Mục tiêu là phát triển cà phê đặc sản Việt Nam phù hợp với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, đáp ứng nhu cầu cà phê đặc sản ngày càng tăng ở các thị trường xuất khẩu và nội địa, đồng thời tăng khả năng cạnh tranh sản phẩm cà phê Việt Nam trên thị trường thế giới.
Trong đó, tỉnh Đắk Lắk sẽ phát triển cà phê Robusta đặc sản tại 5 xã thuộc 3 huyện, thành phố, gồm: huyện Krông Năng (xã Ea Tân, Ea Toh); huyện Krông Pắc (xã Hòa An, Ea Yông) và thành phố Buôn Ma Thuột (xã Ea Tu), với tổng diện tích khoảng 1.060 ha vào năm 2025 và 2.120 ha vào năm 2030; sản lượng dự kiến khoảng 1.500 tấn vào năm 2030.
Vừa qua, Chính phủ cũng ký quyết định phê duyệt Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; trong đó, xác định đến năm 2050 Đắk Lắk là tỉnh có nền kinh tế theo mô hình tăng trưởng xanh, tuần hoàn, thành phố Buôn Ma Thuột là "Thành phố cà phê thế giới".
Có thể thấy, tỉnh Đắk Lắk đang đứng trước cơ hội lớn để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới khi nhận được sự quan tâm của Trung ương trong phát triển ngành hàng cà phê. Đồng thời sản phẩm cà phê chất lượng cao, cà phê đặc sản đang được doanh nghiệp, người trồng cà phê quan tâm phát triển để góp phần định vị thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột trên "bản đồ" cà phê thế giới cũng như hiện thực hóa mục tiêu xây dựng thành phố Buôn Ma Thuột trở thành điểm đến của cà phê thế giới.
Tuấn Anh
