 |
| Các cô gái Ê-đê mỗi người một việc chuẩn bị nguyên liệu nấu món canh bột lá yao. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
 |
| Nguyên liệu để nấu món canh bột lá yao. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
Ông Y Prênh Ayun cho biết, bữa cơm ngày Tết rất quan trọng với người Ê-đê vì đây là bữa cơm sum họp, sau một năm hay vài tháng mới đông đủ các thành viên. Các món ăn như canh bột lá yao dẫu có chút cầu kỳ trong khâu chuẩn bị và khâu nấu nhưng rất quan trọng cho bữa ăn sum vầy. Bởi vậy, năm nào gia đình ông cũng chuẩn bị món canh này và cùng nhau thưởng thức.
 |
| Các cô gái Ê-đê mỗi người một việc chuẩn bị nguyên liệu nấu món canh bột lá yao. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
Canh bột lá yao có nhiều nguyên liệu, gia vị kết hợp tạo nên như thịt/xương heo hoặc vếch bò (phần đầu ruột non của bò), cây môn thục, cà đắng phơi khô, đu đủ xanh, gạo, lá yao (một loại lá rừng có vị ngọt, mùi thơm, hình dáng giống lá trầu không), lõi chuối, củ nén, muối, ớt, bột ngọt. Gạo sau khi ngâm sẽ được để ráo nước, sau đó giã chung với lá yao cho tới khi nát đều, mịn như bột. Thịt/xương thì được ướp gia vị. Các nguyên liệu khác như đu đủ, cây môn thục, lõi chuối được làm sẵn trước khi nấu. Trong căn bếp của người Ê-đê những ngày này, nhộn nhịp nhất có lẽ là thời khắc những người phụ nữ tất bật bên bếp - người thổi bếp, người giã gạo với lá yao, người gọt đu đủ, người cắt lõi chuối.
 |
| Chắt nước từ hỗn hợp lá yao và bột gạo vào nồi canh sau khi đã được giã đều, mịn. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
Để nấu món canh bột lá yao, người Ê-đê xào xương trước, sau đó bỏ đu đủ, lõi chuối, môn, cà đắng vào xào chung. Sau khi bỏ nước vào nồi canh, đợi nước sôi, người Ê-đê sẽ chắt nước từ hỗn hợp bột gạo với lá yao đã giã nát để bỏ vào nồi canh. Kết thúc, người Ê-đê nêm gia vị để có một món canh bột lá yao hoàn chỉnh, nóng hổi, thơm phức.
 |
| Hai cô gái Ê-đê giã hỗn hợp lá yao và bột gạo, hai nguyên liệu quan trọng nhất, không thể thay thế của món canh bột lá yao. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
Theo chị H’Linh Ayun, buôn Cuôr Đăng B, xã Cuôr Đăng, huyện Cư M’Gar, nguyên liệu quan trọng nhất của món canh bột lá yao là bột gạo và lá yao. Bột gạo dùng để tạo độ sệt cho món canh. Lá yao thơm, có vị ngọt ngọt. Các nguyên liệu khác có thể thay thế được. Lá yao rất dễ trồng, hiện nay người Ê-đê đã trồng lá yao ngay trong vườn nhà nên món ăn này còn được nấu vào các dịp đặc biệt như cưới hỏi, ma chay, tiệc tùng.
 |
| Múc canh bột lá yao sau khi đã nấu hoàn chỉnh ra tô. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
Một điểm cần chú ý là khi nấu canh bột lá yao, người nấu phải khuấy đều tay và canh lửa để tránh món canh bị đặc và khét. Khi ăn, canh bột lá yao thường được ăn kèm với cơm, cùng với các món truyền thống khác của người Ê-đê như cà đắng giã muối ớt, đu đủ giã kiến vàng, lá mì (sắn) xào, xôi nếp hấp… Ăn món canh bột lá yao sẽ cảm nhận chút vị đắng của cà, vị cay của ớt, vị sệt sệt của nước canh, vị béo béo của thịt bở và cả mùi thơm dịu của lá yao. Có lẽ vì vậy mà càng ăn canh bột lá yao càng hao cơm, càng muốn ăn và sau đó là nhớ mãi.
 |
| Một mâm cơm ngày Tết của người Ê-đê với các món truyền thống như lá mì xào, cà đắng giã kiến vàng, đu đủ giã kiến vàng, cá nướng, canh bột lá yao và cơm trắng. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
Là một người con của buôn làng, sinh ra và gắn bó với món canh bột lá yao, chị H Loan Ayun, buôn Cuôr Đăng B, xã Cuôr Đăng, huyện Cư M’Gar chia sẻ, một năm làm lụng vất vả xa nhà, chị luôn mong chờ tới bữa cơm đầm ấm ngày Tết bên gia đình. Chị và các thành viên khác trong gia đình đều có tình cảm đặc biệt với món canh bột lá yao. Là thế hệ trẻ, mỗi dịp Tết đến nhìn mẹ và các dì, mợ nấu món canh này, chị cũng muốn học hỏi để giới thiệu đến bạn bè và lưu giữ cho thế hệ sau này.
 |
| Một gia đình người Ê-đê quây quần bên bữa ăn với các món ăn truyền thống. Ảnh: Hoài Thu – TTXVN |
Hoài Thu
