Tết Ba Tư

Tết Ba Tư
Tết Ba Tư/ Năm mới Ba Tư/ Nowruz là một trong những lễ hội lâu đời nhất trên thế giới, tồn tại hơn 3 ngàn năm nay. Theo thời gian, Tết Ba Tư trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa truyền thống của nhiều dân tộc theo đạo Hồi. Ở một số quốc gia, Tết Ba Tư được công nhận là lễ hội quốc gia. Vào thời gian này, tất cả các thị trấn, làng mạc trên toàn cõi Ba Tư cổ xưa đều tổ chức các nghi lễ đón chào năm mới, đi đôi với các hoạt động lễ hội... Nowruz còn là một ngày lễ Hỏa giáo, có ý nghĩa quan trọng đối với các tín đồ Hồi giáo, nó cũng được tổ chức ở nhiều nơi khác nhau tại Tiểu lục địa Nam Á với đặc điểm là lễ hội đón chào Năm mới. Đồng thời, Nowruz cũng là một ngày linh thiêng của người Sufi, người Ismail, người Alawi, người Alevi, người Babi và các môn đồ Bahá'í, và là ngày nghỉ lễ chính thức tại nhiều quốc gia như: Afghanistan, Albania, Azerbaijan, Gruzia, Kosovo, Kyrgyzstan, Iran, Iraq, Kazakhstan, Mông Cổ, Tajikistan, Turkmenistan, Uzbekistan, người Kurd hải ngoại…

Việc chuẩn bị cho lễ Nowruz bắt đầu vào đầu tháng 3 với lễ gieo hạt giống các loại đậu, lúa mì và lúa mạch - những lương thực chính ở vùng Trung Đông, để cầu mong một vụ mùa tốt tươi trong năm mới. Tiếp theo đó là lễ quét dọn nhà cửa, rửa thảm, sơn lại nhà, quét sân trước và chuẩn bị đồ lễ. Theo quan điểm của Bái Hỏa giáo, dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ đuổi được tà ma. Sau lễ gieo hạt giống và quét dọn nhà cửa là lễ mua sắm cho năm mới. Các thành viên trong một gia đình người Iran sẽ cùng nhau đến hiệu may đo đặt may những bộ quần áo, giày, mũ mới để diện trong dịp năm mới. Thức ăn và các đồ trang trí ngày Tết, nến và hoa quả cũng sẽ được mua trong thời gian này. Các bà nội trợ đảm đang sẽ chuẩn bị nhiều loại bánh mì, bánh ngọt, đồ ăn truyền thống phục vụ cho dịp đón năm mới. Sau khi mua sắm đầy đủ đồ dùng, vật dụng để đón Tết, các gia đình sẽ đến ngân hàng để rút một khoản tiền mang tính tượng trưng gồm những đồng xu hoặc đồng bạc giấy mới tinh để cầu tài, cầu lộc.

Xưa kia, Nowruz là lễ hội quan trọng nhất trong năm, được tổ chức trong vòng một tháng. Trong thời gian diễn ra lễ hội, thị trưởng của tất cả các thành phố thuộc đế quốc Ba Tư phải nhường quyền lãnh đạo thành phố cho người điều hành lễ hội và sáu đại biểu khác do người dân bầu chọn. Tuy nhiên, cùng với thời gian, đặc biệt là sau khi Iran rơi vào tay người Ả Rập, những kẻ thống trị mới không muốn dân bản địa nắm quyền dù chỉ trong hoạt động lễ hội nên người điều hành lễ hội không còn vai trò quan trọng như trước mà bị đổi thành một nhân vật vui nhộn, gây cười, được đặt tên là Haji Firuz - một chú hề bôi mặt đen, mặc quần áo đỏ, đeo trống cơm và hát vang bài ca “Haji Firuz, chỉ một lần trong năm!”. Mọi người sẽ tụ tập quanh những chú hề đó cùng với đoàn tùy tùng của anh ta để nghe những điệu nhạc và tiếng trống náo nhiệt đón chào năm mới. Những người chơi nhạc hay nhất sẽ được nhận các cơn mưa đồng xu mới tinh từ đám đông khán thính giả. Đối với những gia đình Iran giàu có, họ thường mời các Haji Firuz chuyên nghiệp về trình diễn tại nhà riêng để vợ và các con gái - những người không được chen chúc trong đám đông ngoài phố, có thể xem các Haji Firuz biểu diễn.
 
Những phụ nữ trong trang phục truyền thống nhảy múa ăn mừng Lễ hội mùa xuân Newroz
Những phụ nữ trong trang phục truyền thống nhảy múa ăn mừng Lễ hội mùa xuân Newroz

Các nghi lễ Nowruz chính thức bắt đầu vào buổi tối thứ Tư cuối cùng của năm cũ. Bắt đầu buổi tối sẽ có bắn pháo hoa và mọi người chuẩn bị một bữa tiệc long trọng, sau đó, lễ nhảy qua lửa sẽ được tiến hành. Các gia đình sẽ ngồi quây quần quanh đống lửa lớn và những thanh niên can đảm nhất sẽ nhảy qua đống lửa đó. Hành động này được coi như là một lời chúc phúc đến toàn thể thành viên trong gia đình. Họ cũng cùng nhau ăn trái cây, các loại đậu và kể cho nhau nghe những câu chuyện đến tận đêm khuya, những câu chuyện này thường in đậm trong tâm trí của tất cả các thành viên tham dự. Sau khi tàn tiệc, lửa tắt, đống tro - biểu tượng của mùa đông lạnh lẽo cùng những điều xui xẻo, sẽ được gom lại, mang ra khỏi nhà và chôn sâu ở ngoài cánh đồng. Người được giao trọng trách đảm nhiệm công việc này sau khi hoàn thành việc được giao, trở về nhà và thực hiện nghi thức truyền thống, đó là họ sẽ gõ cửa, hỏi đáp một đoạn đối thoại quen thuộc: - Ai đấy?; - Tôi đây.; - Bạn từ đâu đến?; - Từ một đám cưới.; - Bạn mang theo gì?; - Hạnh phúc và niềm vui. Sau đó, cửa mới được mở và người báo tin được phép vào nhà. Đoạn đối thoại này sẽ được lặp đi lặp lại ở tất cả các gia đình, sau khi có người đi chôn tàn tro của đống lửa ở bữa tiệc nhảy qua lửa.

Trong những ngày chính thức diễn ra lễ hội, mỗi gia đình đều chuẩn bị một bàn lễ Haft Sin, gồm bảy lễ vật đều bắt đầu bằng chữ “S”. Đây là một truyền thống lâu đời không thể thiếu. Những vật phẩm trên bàn tượng trưng cho bảy sáng tạo của thượng đế và những vị thần bất tử bảo vệ chúng. Haft Sin thay đổi theo thời gian nhưng vẫn giữ nguyên ý nghĩa tượng trưng truyền thống. Mọi gia đình đều cố gắng bày biện một bàn Haft Sin đẹp nhất có thể bởi nó không chỉ mang ý nghĩa tinh thần và truyền thống mà còn là nơi để khách khứa đến nhà chiêm ngưỡng vào ngày lễ. Bảy vật phẩm bắt đầu bằng chữ “S” được đặt lên bàn Haft Sin gồm: Sabzeh - các hạt lúa mì, lúa mạch hay đậu được trồng trong một cái đĩa, tượng trưng cho sự tái sinh; Samanu - một chiếc bánh ngọt làm từ lúa mì non, tượng trưng cho sự sung túc; Senjed - quả nhót đắng khô tượng trưng cho tình yêu; Sir- tỏi tượng trưng cho thuốc; Sib - táo tượng trưng cho sức khỏe và sắc đẹp; Somaq - quả sumac tượng trưng cho mặt trời mọc; Serkeh - giấm tượng trưng cho tuổi tác và sự kiên nhẫn. Vào thời điểm giao thừa, tất cả các thành viên gia đình tụ tập quanh bàn Haft Sin, mặc quần áo mới và nắm trong tay những đồng xu mới tinh, sáng bóng để cầu may, cùng nhau chứng kiến một quả trứng xoay trên tấm gương để trên bàn, cùng reo hò, ôm hôn nhau và chúc mừng năm mới. Sau đó, cả gia đình sẽ cùng đi thăm họ hàng, người thân. Các buổi lễ trong chuỗi các sự kiện lễ hội của lễ Nowruz kết thúc vào ngày thứ 13 của tháng thứ nhất trong năm mới theo lịch Ba Tư. Trong ngày này, mọi người kết thúc các hoạt động lễ hội, và từ ngày thứ 14 trở đi, mọi người quay trở lại công việc thường nhật.

Nowruz được coi là lễ hội còn lưu lại được nhiều nét đẹp truyền thống nhất trong một xã hội đang thay đổi từng ngày, từng giờ. Năm 2010, UNESCO đã ghi danh Nowruz vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Lễ hội mừng năm mới/Tết Ba Tư/ Nowruz có sự giao thoa văn hóa giữa phương Đông và phương Tây, cho thấy sức sống và những giá trị tinh thần trường tồn của xứ sở nghìn lẻ một đêm.
Theo thegioidisan.vn
TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Chúc Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay năm 2025 tại Campuchia

Chúc Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay năm 2025 tại Campuchia

Nhân dịp Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay năm 2025, tỉnh Kiên Giang tổ chức nhiều đoàn công tác sang Vương quốc Campuchia chúc Tết, tặng quà và giao lưu với các tỉnh, thành phố, cơ quan, đơn vị, lực lượng vũ trang nước bạn.

Voi robot cho lễ hội Hindu - giải pháp bảo tồn voi ở Ấn Độ

Voi robot cho lễ hội Hindu - giải pháp bảo tồn voi ở Ấn Độ

Cũng có thể vỗ tai và phun nước bằng vòi, nhưng đây lại là một chú voi robot có kích thước giống voi thật. Việc chế tạo ra voi robot này nhằm thay thế những con voi đang có nguy cơ tuyệt chủng đang đảm nhiệm những công việc khác nhau trong những hoạt động nghi lễ do các ngôi đền thờ của người theo đạo Hindu ở Ấn Độ tổ chức.

Lào tổ chức Lễ hội Voi Sayaboury năm 2025

Lào tổ chức Lễ hội Voi Sayaboury năm 2025

Từ ngày 22-24/2/2025, tại tỉnh Sayaboury (Lào) diễn ra Lễ hội Voi Sayaboury năm 2025. Lễ hôi được tổ chức hằng năm nhằm tôn vinh vai trò của voi trong lịch sử, văn hóa và đời sống người dân đã thu hút hàng nghìn khách du lịch trong nước và quốc tế tham gia.

Hokuriku – Khám phá thủ công truyền thống cổ xưa của Nhật Bản

Hokuriku – Khám phá thủ công truyền thống cổ xưa của Nhật Bản

Với những ngọn núi cao chót vót của dãy Alps Nhật Bản, quang cảnh bờ biển phía Tây Nhật Bản cùng các thành phố và thị trấn phát triển mạnh mẽ với nền văn hóa truyền thống tinh tế, Hokuriku được coi là vùng đất hội tụ những tinh hoa của thiên nhiên và con người Nhật Bản.

Giải pháp mới giúp giảm trọng lượng và khí thải carbon cho máy bay

Giải pháp mới giúp giảm trọng lượng và khí thải carbon cho máy bay

Việc giảm thiểu lượng khí thải carbon luôn là ưu tiên hàng đầu của ngành hàng không. Trong số các giải pháp được đầu tư mạnh mẽ hiện nay có nhiên liệu hàng không bền vững (Sustainable Aviation Fuel – SAF). SAF được sản xuất từ sinh khối, khí tự nhiên, dầu hydro hóa, than đá và mỡ động vật. Theo thỏa thuận chung giữa Ủy ban châu Âu, Nghị viện châu Âu và Hội đồng Liên minh châu Âu, SAF phải chiếm ít nhất 2% tổng lượng nhiên liệu sử dụng trong vận tải hàng không vào năm 2025 và sẽ tăng lên 6% vào năm 2030.

Làn sóng cúm quét qua châu Âu, hàng chục nghìn ca mắc

Làn sóng cúm quét qua châu Âu, hàng chục nghìn ca mắc

Theo mạng tin Euro News, châu Âu đang phải đối mặt với dịch cúm mùa đông, khi trong dịp lễ cuối năm, nhiều cuộc di chuyển và tụ họp đã trở thành chất xúc tác của dịch cúm. Từ Tây Ban Nha đến Pháp, từ Trung Âu đến Đông Âu, hàng chục nghìn ca mắc đã được ghi nhận.

Thế giới mừng đón Năm mới 2025

Thế giới mừng đón Năm mới 2025

Các quốc gia trên thế giới tưng bừng đón Năm mới 2025 với ước vọng về một nền hoà bình bền vững, hạnh phúc và thịnh vượng đến với muôn nhà.

Đột phá mới trong phát triển công nghệ sạc không dây

Đột phá mới trong phát triển công nghệ sạc không dây

Nhóm nghiên cứu của Trường Kỹ thuật Điện tử thuộc Đại học Tây An (Trung Quốc) đã đạt được bước đột phá trong phát triển công nghệ truyền và định vị năng lượng không dây. Nghiên cứu này đã được đăng trên tạp chí Nature Communications.

Phát hiện hóa thạch loài mèo nhỏ nhất thế giới

Phát hiện hóa thạch loài mèo nhỏ nhất thế giới

Một nhóm nhà khảo cổ học đã khai quật được hóa thạch mèo nhỏ nhất từng được biết đến tại một địa điểm ở miền Đông Trung Quốc. Thông tin về phát hiện này được công bố trên tạp chí trực tuyến Annales Zoologici Fennici.

Phát hiện khả năng vượt trội của đàn kiến

Phát hiện khả năng vượt trội của đàn kiến

Một nghiên cứu mới của Viện Khoa học Weizmann (WIS) Israel cho thấy trong một số trường hợp, đàn kiến có khả năng vượt trội hơn con người khi thực hiện các nhiệm vụ theo nhóm, chẳng hạn như điều hướng thử thách mê cung.

Thế giới rộn ràng đón Giáng sinh 2024

Thế giới rộn ràng đón Giáng sinh 2024

Không khí đón Giáng sinh 2024 đã tràn ngập tại nhiều quốc gia trên thế giới. Đường phố, khu vui chơi, các trung tâm văn hóa và trung tâm thương mại được trang hoàng lung linh đủ màu sắc.

Trung Quốc phát triển cánh tay robot lấy cảm hứng từ vòi voi

Trung Quốc phát triển cánh tay robot lấy cảm hứng từ vòi voi

Lấy cảm hứng từ chuyển động nhanh nhẹn và khéo léo của vòi voi và xúc tu bạch tuộc, các nhà khoa học Trung Quốc đã phát triển một cánh tay robot có thể đáp ứng những nhiệm vụ đa dạng cần sự linh hoạt và mềm mại với chi phí sản xuất thấp.

Sửng sốt hiện tượng sóc đất săn chuột đồng ở Mỹ

Sửng sốt hiện tượng sóc đất săn chuột đồng ở Mỹ

Một hiện tượng lạ đã được ghi nhận tại Công viên Khu vực Briones, California - những con sóc mặt đất vốn chủ yếu ăn hạt nay đã trở thành những "thợ săn" thực thụ, săn đuổi và ăn thịt chuột đồng một cách táo bạo.

Phát hiện nấm Truffle khổng lồ ở Vân Nam, Trung Quốc

Phát hiện nấm Truffle khổng lồ ở Vân Nam, Trung Quốc

Một quả nấm truffle đen khổng lồ nặng 1,71 kg vừa được phát hiện tại tỉnh Vân Nam, Tây Nam Trung Quốc. Đây là quả nấm đen nặng nhất được tìm thấy tại tỉnh được mệnh danh là "vương quốc nấm hoang dã" này.

Nghiên cứu mới hé lộ kỹ thuật lên men rượu gạo từ 10.000 năm trước

Nghiên cứu mới hé lộ kỹ thuật lên men rượu gạo từ 10.000 năm trước

Một nghiên cứu mới đây, đăng trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, cho biết đã tìm thấy bằng chứng về một loại men gạo có niên đại khoảng 10.000 năm trước tại một địa điểm văn hóa ở Trung Quốc, qua đó cho thấy nguồn gốc thuần hóa cây lúa và cách thức người xưa ở châu Á đã tạo ra men rượu gạo như thế nào.

Tim người có "bộ não" riêng

Tim người có "bộ não" riêng

Theo nghiên cứu mới từ Viện Karolinska (Thụy Điển) và Đại học Columbia (Hoa Kỳ), tim người có một "bộ não thu nhỏ" - một hệ thần kinh riêng điều khiển nhịp đập. Phát hiện này mở ra triển vọng điều trị mới cho các bệnh về tim.