Việc sử dụng thiết bị điện tử để ngăn cá mập có thể giúp 1.000 người tránh được nguy cơ bị "hung thần" ở vùng biển Australia tấn công trong 5 thập kỷ tới. Nghiên cứu đã được đăng trên tạp chí Royal Society Open Science số ra ngày 30/3.
Thiết bị Freedom7 có trang bị công nghệ SharkShield để bảo vệ người lặn. Ảnh: OCEAN GUARDIAN
Theo các nhà khoa học, nếu nhân rộng công nghệ trên ra những khu vực có nhiều cá mập, số các vụ tấn công làm bị thương hay gây chết người sẽ còn giảm mạnh hơn. Một nhóm các nhà sinh thái học đã kiểm tra dữ liệu về các vụ tấn công của cá mập tại Australia trong 120 năm qua để đánh giá xu hướng và mức độ phổ biến của các vụ tấn công. Họ phát hiện ra rằng tỷ lệ các vụ cá mập cắn người có thể được giải thích qua các hiện tượng khí hậu mang tính chu kỳ như El Nino và La Nina. Thông qua việc dự báo được những sự thay đổi này trong tương lai, cùng với sự gia tăng dân số, các nhà khoa học cho rằng số vụ tấn công có thể giảm đi nếu những người lướt sóng, bơi lội hay thợ lặn đều mang thiết bị điện tử ngăn cá mập. Các nhà khoa học kết luận rằng từ nay cho đến năm 2066, tổng cộng có 1.063 người có thể thoát được "bộ hàm tử thần" .
Những nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra rằng thiết bị điện tử ngăn cá mập có thể giảm nguy cơ tấn công tới 60%, kể cả trong tình huống cá mập đang trong trạng thái săn mồi và tiếp cận mục tiêu ở tốc độ cao. Một trong những thiết bị kiểu này sẽ phát ra điện trường, qua đó tác động đến các giác quan gần mũi mà cá mập dùng để phát hiện con mồi. Tuy nhiên, các tác giả cũng cảnh báo không phải tất cả các thiết bị đều hiệu quả như nhau, thậm chí chính những thiết bị hiệu quả cũng có sẽ khiến người dùng lơ là cảnh giác. Trong một nghiên cứu, tác giả Charlie Huveneers, trưởng Nhóm Sinh thái về cá mập ở miền Nam của Đại học Flinders (Australia), đã thử nghiệm các thiết bị như vậy ở ngoài khơi Nam Phi. Tác giả nhận thấy thiết bị hoạt động rất hiệu quả nhưng chỉ ở cự ly gần.
Theo nghiên cứu, nguy cơ bị cá mập tấn công là rất thấp, khi tỷ lệ xảy ra mỗi năm chỉ ở mức một vụ trên một triệu người, kể cả ở những vùng có nguy cơ cao. Khoảng 15% tất cả các vụ cá mập tấn công trên thế giới đều dẫn đến chết người. Hơn 50% các vụ tấn công là xảy ra tại Mỹ, dù điều này có thể do tỷ lệ báo cáo thấp ở những nơi khác. Australia, Nam Phi, Brazil và đặc biệt là đảo Reunion - vùng lãnh thổ thuộc Pháp ở Tây Ấn Độ Dương cũng là những nơi có nguy cơ cá mập tấn công cao.
Để ngăn chặn các vụ tấn công, một số loài cá mập đã trở thành mục tiêu săn bắt, dẫn đến số lượng giảm mạnh. Cá mập trắng hiện nằm trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN), trong khi số lượng cá đao xanh cũng đang giảm mạnh. Giáo sư về sinh thái toàn cầu của Đại học Fliners, Corey Bradshaw nhận định việc giảm số vụ tấn công sẽ giúp giảm bớt nguy cơ săn bắt với các loài đang có nguy cơ tuyệt chủng này.
Đặng Ánh
