Bài 4: Những vướng mắc cần tháo gỡ
Rào cản tâm lý
Qua quá trình hoạt động thực tiễn ở cơ sở, nhiều cấp uỷ thẳng thắn thừa nhận rằng, việc thành lập các chi bộ mới không hề đơn giản, nhất là vừa đảm bảo theo mục tiêu xây dựng lực lượng vừa đảm bảo tính bền vững của chi bộ. Mặt khác, tâm lý ngại vào đảng, tham gia các hoạt động đoàn thể cũng là rào cản lớn nhất hiện nay.
Công ty Juki Việt Nam (Khu Chế xuất Tân Thuận) hiện có khoảng 1.500 công nhân, đây là một trong những điều kiện thuận lợi về nguồn phát triển đảng. Tuy nhiên, theo chia sẻ của đồng chí Nguyễn Thị Mỹ Linh, Bí thư Chi bộ Công ty Juki Việt Nam, có nhiều công nhân thích vào đảng, nhưng lại sợ ràng buộc về công việc thời gian bởi công nhân hầu hết đều làm theo ca, tăng ca thường xuyên nên sợ không có thời gian đi học bồi dưỡng.
Tương tự, Công ty Nidec Việt Nam (Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh) hiện có khoảng 3.500 công nhân, nhưng việc phát triển đảng viên mới tại đây cũng khá nhọc nhằn. Đồng chí Lưu Kim Hồng, Bí thư Chi bộ Công ty Nidec Việt Nam cho biết, thời gian qua, Chi bộ đã nỗ lực, thường xuyên vận động và tuyên truyền, bồi dưỡng công nhân ưu tú để phát triển đảng. Tuy nhiên, do khối công nhân sản xuất thường xuyên biến động, chuyển đổi nơi làm việc nên họ rất ngại vào Đảng. Bên cạnh đó, một bộ phận công nhân của chưa hiểu rõ lý tưởng cũng như còn e dè, thiếu niềm tin nên chưa muốn phấn đấu để trở thành đảng viên.
Tình hình biến động đảng viên trong các chi bộ ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước, cũng là vấn đề rất đáng quan tâm. Phát triển được đảng viên, lập được tổ chức đảng đã khó, giữ ổn định càng khó hơn. Sự biến động trong các chi bộ là rất lớn.
Theo ghi nhận của Đảng uỷ các Khu Chế xuất và Khu Công nghiệp Thành phố, tình hình tiếp nhận số đảng viên từ nơi khác đến và chuyển đi khỏi đảng bộ tại các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước chiếm khoảng 25% tổng số đảng viên; điều này cho thấy sự biến động đảng viên nghỉ việc, thay đổi nơi làm việc là khá lớn, ảnh hưởng đến việc thành lập tổ chức cơ sở đảng ở các doanh nghiệp.
Cùng góc nhìn này, đồng chí Trần Thị Ngọc Châu, Bí thư Chi bộ Xây dựng Lực lượng chính trị (Đảng bộ Ban Quản lý Khu Công nghệ Cao) chia sẻ, một số doanh nghiệp đủ số lượng đảng viên để tách ra, thành lập chi bộ mới. Tuy nhiên, chúng tôi phải cân nhắc đến tính bền vững của chi bộ, bởi đặc thù đảng viên trong doanh nghiệp, nhất là lao động trực tiếp sản xuất có thể biến động, thay đổi nơi làm việc thường xuyên. Do đó, chỉ khi nào xét thấy ổn định và bền vững, mới cho thành lập chi bộ tại doanh nghiệp.
Thực tế, số lượng tổ chức đảng, đảng viên, đoàn thanh niên trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước hiện còn quá ít. Theo thống kê, số lượng công nhân của các khu trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay lên đến hơn 318.000 người, trong khi đó toàn Đảng bộ hiện mới có khoảng 2.000 đảng viên, chiếm khoảng 0,5% lượng công nhân.
Dẫn chứng sự kiện xảy ra vào tháng 6/2018, công nhân một số nơi tụ tập đông người, có nguy cơ lan rộng, đồng chí Nguyễn Xuân Thủy, Bí thư Chi bộ Công ty MTEX Việt Nam chia sẻ, trong Khu Chế xuất Tân Thuận lo nhất là các doanh nghiệp “trắng” đảng viên, bởi không có ai nắm bắt tư tưởng và định hướng cho công nhân, dễ lan truyền “bùng lên” theo các doanh nghiệp khác.
Từ thực tiễn công tác, nhiều đồng chí bí thư chi bộ cho rằng: Một bộ phận công nhân, người lao động chưa giác ngộ về chính trị hoặc chỉ nghĩ đến lợi ích trước mắt là làm việc để có lương, có thưởng. Theo Đảng uỷ Khu Chế xuất Linh Trung, một số cấp uỷ chi bộ còn e ngại vì nghĩ mình là người lao động nên chưa thật sự mạnh dạn phát huy được vai trò của cấp uỷ. Chưa uốn nắn kịp thời những suy nghĩ lệnh lạc trong tổ chức đảng do thiếu kiến thức lý luận chính trị.
Ngoài các vấn đề trên, nhiều đồng chí bí thư chia sẻ, tâm lý công nhân ngại “ngồi chung mâm” với người quản lý, lãnh đạo của mình.
Hạn chế trong tuyên truyền
Có thể nói, hiện nay Đảng, Nhà nước ta cũng đã có nhiều chủ trương, chính sách liên quan đến xây dựng hệ thống chính trị, đoàn thể trong doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước, có vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến, để đưa các văn bản này xuống cơ sở, nhất là giới chủ người nước ngoài còn rất hạn chế.
Theo phản ánh nhiều chi bộ, chủ doanh nghiệp nước ngoài hầu như không nắm đươc Nghị định 98/2014/NĐ-CP của Chính phủ về “Quy định về việc thành lập tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế”, nên các chi bộ còn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động.
“Các chủ doanh nghiệp chỉ nắm về tổ chức Công đoàn theo Luật, còn tổ chức đảng thì họ chưa hiểu để làm gì, vai trò như thế nào và có can thiệp vào công việc công ty hay không, tác động xấu hay tốt… thì họ chưa hiểu rõ”, một bí thư chi bộ chia sẻ.
Đại diện Đảng uỷ Khu chế xuất Linh Trung cho biết, mặc dù đã có Nghị định 98/NĐ-CP nhưng một số chủ doanh nghiệp chưa tạo điều kiện và chưa hiểu rõ vai trò của tổ chức Đảng nên sinh hoạt của chi bộ không cố định còn mang tính di động, không có địa điểm và thời gian cụ thể (chủ yếu sinh hoạt ngoài giờ sản xuất).
Từ thực tế làm việc, đồng chí Nguyễn Thị Mỹ Linh cho rằng, Nghị định 98 đã nói nhiều, nhưng chưa “đi” bằng đường công văn xuống công ty nên tiếng nói của Chi bộ đối với doanh nghiệp “chưa nặng” trong việc triển khai các hoạt động. Mặt khác, cần dịch các văn bản này ra một số ngôn ngữ phổ biến như tiếng Anh, Nhật, Pháp, Hoa…để các doanh nghiệp nước ngoài nắm bắt nhanh.
Tương tự, đồng chí Nguyễn Xuân Thủy, Bí thư Chi bộ Công ty MTEX Việt Nam, cho rằng: Do đặc thù công việc, nhiều doanh nghiệp thường xuyên thay đổi người đứng đầu nên phải thường xuyên tuyên truyền, cập nhật cho lãnh đạo doanh nghiệp.
Về những mặt hạn chế trong khâu tổ chức, Đảng uỷ các Khu Chế xuất và Khu Công nghiệp thành phố cũng nhận định: Một số chi bộ trong doanh nghiệp, sau khi được thành lập, còn lúng túng chưa định hình được nội dung hoạt động đủ để tạo uy tín và niềm tin cho chủ doanh nghiệp. Thậm chí, nhiều đảng viên chưa xác định được rõ nhiệm vụ của đảng viên trong các doanh nghiệp vốn nước ngoài. Một số đảng viên làm việc trong các doanh nghiệp chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của người đảng viên, với lý do doanh nghiệp chưa có tổ chức đảng, số đảng viên này vẫn sinh hoạt đảng tại nơi cư trú.
Ở những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhìn chung, mối quan hệ giữa tổ chức đảng và Ban giám đốc doanh nghiệp là người nước ngoài khá lỏng lẻo. Chi bộ tại những doanh nghiệp này chưa hoạt động hiệu quả để chủ doanh nghiệp thấy vai trò cần thiết của chi bộ tại doanh nghiệp. Một số chi bộ được thành lập nhưng chưa nhận được sự đồng thuận của lãnh đạo doanh nghiệp, người lao động không có thông tin nhiều về sự hiện diện và hoạt động của chi bộ.
Theo đồng chí Phạm Huy Thông, Bí thư Đảng uỷ các Khu Chế xuất và Khu Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, tại các doanh nghiệp mà đồng chí Bí thư, cấp ủy là người không giữ vai trò quản lý, không tham gia ban chấp hành Công đoàn thì vai trò của chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh còn hạn chế.
Tại các doanh nghiệp này, chi bộ, cấp ủy gần như không tham gia được vào những vần đề liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, không có điều kiện để góp ý, vận động chủ doanh nghiệp trong việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh, nội dung sinh hoạt chi bộ chỉ tập trung những vấn đề của nội bộ Đảng.
Rào cản tâm lý
Qua quá trình hoạt động thực tiễn ở cơ sở, nhiều cấp uỷ thẳng thắn thừa nhận rằng, việc thành lập các chi bộ mới không hề đơn giản, nhất là vừa đảm bảo theo mục tiêu xây dựng lực lượng vừa đảm bảo tính bền vững của chi bộ. Mặt khác, tâm lý ngại vào đảng, tham gia các hoạt động đoàn thể cũng là rào cản lớn nhất hiện nay.
 |
| Bí thư Chi bộ Công ty TNHH QMI Việt Nam (thứ 2, từ trái qua) và Chi bộ Công ty TNHH Việt Nam Paiho (thứ ba) cùng Bí thư Đảng ủy Khu Công nghiệp Tân Tạo (bên phải) trao đổi về công tác phát triển đảng trong doanh nghiệp FDI. Ảnh: Tiến Lực - TTXVN |
Công ty Juki Việt Nam (Khu Chế xuất Tân Thuận) hiện có khoảng 1.500 công nhân, đây là một trong những điều kiện thuận lợi về nguồn phát triển đảng. Tuy nhiên, theo chia sẻ của đồng chí Nguyễn Thị Mỹ Linh, Bí thư Chi bộ Công ty Juki Việt Nam, có nhiều công nhân thích vào đảng, nhưng lại sợ ràng buộc về công việc thời gian bởi công nhân hầu hết đều làm theo ca, tăng ca thường xuyên nên sợ không có thời gian đi học bồi dưỡng.
Tương tự, Công ty Nidec Việt Nam (Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh) hiện có khoảng 3.500 công nhân, nhưng việc phát triển đảng viên mới tại đây cũng khá nhọc nhằn. Đồng chí Lưu Kim Hồng, Bí thư Chi bộ Công ty Nidec Việt Nam cho biết, thời gian qua, Chi bộ đã nỗ lực, thường xuyên vận động và tuyên truyền, bồi dưỡng công nhân ưu tú để phát triển đảng. Tuy nhiên, do khối công nhân sản xuất thường xuyên biến động, chuyển đổi nơi làm việc nên họ rất ngại vào Đảng. Bên cạnh đó, một bộ phận công nhân của chưa hiểu rõ lý tưởng cũng như còn e dè, thiếu niềm tin nên chưa muốn phấn đấu để trở thành đảng viên.
Tình hình biến động đảng viên trong các chi bộ ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước, cũng là vấn đề rất đáng quan tâm. Phát triển được đảng viên, lập được tổ chức đảng đã khó, giữ ổn định càng khó hơn. Sự biến động trong các chi bộ là rất lớn.
Theo ghi nhận của Đảng uỷ các Khu Chế xuất và Khu Công nghiệp Thành phố, tình hình tiếp nhận số đảng viên từ nơi khác đến và chuyển đi khỏi đảng bộ tại các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước chiếm khoảng 25% tổng số đảng viên; điều này cho thấy sự biến động đảng viên nghỉ việc, thay đổi nơi làm việc là khá lớn, ảnh hưởng đến việc thành lập tổ chức cơ sở đảng ở các doanh nghiệp.
 |
| Lễ kết nạp đảng viên mới của Chi bộ Công ty QMI Việt Nam (Khu Công nghiệp Tân Tạo). Ảnh: TTXVN |
Thực tế, số lượng tổ chức đảng, đảng viên, đoàn thanh niên trong doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước hiện còn quá ít. Theo thống kê, số lượng công nhân của các khu trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay lên đến hơn 318.000 người, trong khi đó toàn Đảng bộ hiện mới có khoảng 2.000 đảng viên, chiếm khoảng 0,5% lượng công nhân.
Dẫn chứng sự kiện xảy ra vào tháng 6/2018, công nhân một số nơi tụ tập đông người, có nguy cơ lan rộng, đồng chí Nguyễn Xuân Thủy, Bí thư Chi bộ Công ty MTEX Việt Nam chia sẻ, trong Khu Chế xuất Tân Thuận lo nhất là các doanh nghiệp “trắng” đảng viên, bởi không có ai nắm bắt tư tưởng và định hướng cho công nhân, dễ lan truyền “bùng lên” theo các doanh nghiệp khác.
Từ thực tiễn công tác, nhiều đồng chí bí thư chi bộ cho rằng: Một bộ phận công nhân, người lao động chưa giác ngộ về chính trị hoặc chỉ nghĩ đến lợi ích trước mắt là làm việc để có lương, có thưởng. Theo Đảng uỷ Khu Chế xuất Linh Trung, một số cấp uỷ chi bộ còn e ngại vì nghĩ mình là người lao động nên chưa thật sự mạnh dạn phát huy được vai trò của cấp uỷ. Chưa uốn nắn kịp thời những suy nghĩ lệnh lạc trong tổ chức đảng do thiếu kiến thức lý luận chính trị.
Ngoài các vấn đề trên, nhiều đồng chí bí thư chia sẻ, tâm lý công nhân ngại “ngồi chung mâm” với người quản lý, lãnh đạo của mình.
Hạn chế trong tuyên truyền
Có thể nói, hiện nay Đảng, Nhà nước ta cũng đã có nhiều chủ trương, chính sách liên quan đến xây dựng hệ thống chính trị, đoàn thể trong doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước, có vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, việc tổ chức tuyên truyền, phổ biến, để đưa các văn bản này xuống cơ sở, nhất là giới chủ người nước ngoài còn rất hạn chế.
 |
| Lễ kết nạp đảng viên mới của Chi bộ Công ty TNHH Sonion Việt Nam và Chi bộ Xây dựng Lực lượng chính trị Khu Công nghệ cao thành phố Hồ Chí Minh tại Chiến khu D (Tây Ninh). Ảnh: TTXVN |
Theo phản ánh nhiều chi bộ, chủ doanh nghiệp nước ngoài hầu như không nắm đươc Nghị định 98/2014/NĐ-CP của Chính phủ về “Quy định về việc thành lập tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế”, nên các chi bộ còn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động.
“Các chủ doanh nghiệp chỉ nắm về tổ chức Công đoàn theo Luật, còn tổ chức đảng thì họ chưa hiểu để làm gì, vai trò như thế nào và có can thiệp vào công việc công ty hay không, tác động xấu hay tốt… thì họ chưa hiểu rõ”, một bí thư chi bộ chia sẻ.
Đại diện Đảng uỷ Khu chế xuất Linh Trung cho biết, mặc dù đã có Nghị định 98/NĐ-CP nhưng một số chủ doanh nghiệp chưa tạo điều kiện và chưa hiểu rõ vai trò của tổ chức Đảng nên sinh hoạt của chi bộ không cố định còn mang tính di động, không có địa điểm và thời gian cụ thể (chủ yếu sinh hoạt ngoài giờ sản xuất).
Từ thực tế làm việc, đồng chí Nguyễn Thị Mỹ Linh cho rằng, Nghị định 98 đã nói nhiều, nhưng chưa “đi” bằng đường công văn xuống công ty nên tiếng nói của Chi bộ đối với doanh nghiệp “chưa nặng” trong việc triển khai các hoạt động. Mặt khác, cần dịch các văn bản này ra một số ngôn ngữ phổ biến như tiếng Anh, Nhật, Pháp, Hoa…để các doanh nghiệp nước ngoài nắm bắt nhanh.
Tương tự, đồng chí Nguyễn Xuân Thủy, Bí thư Chi bộ Công ty MTEX Việt Nam, cho rằng: Do đặc thù công việc, nhiều doanh nghiệp thường xuyên thay đổi người đứng đầu nên phải thường xuyên tuyên truyền, cập nhật cho lãnh đạo doanh nghiệp.
Về những mặt hạn chế trong khâu tổ chức, Đảng uỷ các Khu Chế xuất và Khu Công nghiệp thành phố cũng nhận định: Một số chi bộ trong doanh nghiệp, sau khi được thành lập, còn lúng túng chưa định hình được nội dung hoạt động đủ để tạo uy tín và niềm tin cho chủ doanh nghiệp. Thậm chí, nhiều đảng viên chưa xác định được rõ nhiệm vụ của đảng viên trong các doanh nghiệp vốn nước ngoài. Một số đảng viên làm việc trong các doanh nghiệp chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm, tính tiền phong gương mẫu của người đảng viên, với lý do doanh nghiệp chưa có tổ chức đảng, số đảng viên này vẫn sinh hoạt đảng tại nơi cư trú.
Ở những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhìn chung, mối quan hệ giữa tổ chức đảng và Ban giám đốc doanh nghiệp là người nước ngoài khá lỏng lẻo. Chi bộ tại những doanh nghiệp này chưa hoạt động hiệu quả để chủ doanh nghiệp thấy vai trò cần thiết của chi bộ tại doanh nghiệp. Một số chi bộ được thành lập nhưng chưa nhận được sự đồng thuận của lãnh đạo doanh nghiệp, người lao động không có thông tin nhiều về sự hiện diện và hoạt động của chi bộ.
Theo đồng chí Phạm Huy Thông, Bí thư Đảng uỷ các Khu Chế xuất và Khu Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, tại các doanh nghiệp mà đồng chí Bí thư, cấp ủy là người không giữ vai trò quản lý, không tham gia ban chấp hành Công đoàn thì vai trò của chi bộ trong thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh còn hạn chế.
Tại các doanh nghiệp này, chi bộ, cấp ủy gần như không tham gia được vào những vần đề liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, không có điều kiện để góp ý, vận động chủ doanh nghiệp trong việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh, nội dung sinh hoạt chi bộ chỉ tập trung những vấn đề của nội bộ Đảng.
Anh Tuấn - Tiến Lực
Bài cuối: Khẳng định vai trò hạt nhân chính trị
Báo ảnh Dân tộc và Miền núi/TTXVN
