Biến đổi khí hậu ngày càng có những tác động rõ nét lên sản xuất nông nghiệp tại Lào Cai với những hình thái thời tiết cực đoan như sương muối, băng tuyết cường độ mạnh. Do đó, chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp nhằm giảm thiểu thiệt hại trong vụ Đông-Xuân là một trong những nhiệm vụ quan trọng đã được ngành nông nghiệp tỉnh Lào Cai đặc biệt lưu ý trong những năm qua.
Cải mầm đá không chỉ có giá trị kinh tế, giá trị dinh dưỡng cao mà còn có khả năng chống chịu được cả băng giá. Ảnh: nhanongxanh.vn
Bên cạnh các giống cây trồng ôn đới đã từng phát huy hiệu quả chịu lạnh tốt như su su, su hào, cải làn... Lào Cai đã tiến hành thử nghiệm thành công và mở rộng diện tích loại cây trồng mới trong vụ Đông là rau cải mầm đá. Đây là loại cây không chỉ có giá trị kinh tế, giá trị dinh dưỡng cao còn có khả năng chống chịu được cả băng giá - dạng thời tiết điển hình ở vùng cao Lào Cai.
Cùng với việc tập trung khắc phục những bất lợi do những hiện tượng thời tiết cực đoan gây ra, trong những năm qua, nhiều gia đình ở Sa Pa đã chủ động đưa ra những phương án nhằm chủ động tiến tới chấm dứt tác động tiêu cực của thiên nhiên lên sản xuất nông nghiệp. Đợt băng, tuyết kéo dài 5 ngày (từ ngày 8-12/1) vừa qua đã khiến 93 ha rau, hoa màu ở Lào Cai bị ảnh hưởng do băng giá, mưa tuyết.
Tuy vậy, gần 2 ha diện tích rau mầm đá của gia đình anh Hồ Khắc Tráng, tổ 1, phường Ô Quý Hồ, thị xã Sa Pa - địa bàn được coi là "rốn rét" của Lào Cai gần như không hề hấn gì.
Anh Hồ Khắc Tráng cho biết, bản thân cây mầm đá đã là giống cây chịu lạnh cực tốt do đó để chống rét cho cây thì anh và gia đình chỉ việc áp dụng thêm một số biện pháp kỹ thuật như: tăng cường phân chuồng hoai mục, giảm đạm, tăng lân và kali để cây cứng cáp, tăng sức đề kháng, chống chịu tốt. Buổi sáng có nhiều tuyết hoặc sương muối thì anh phun nước để rửa trôi giúp hạn chế sương muối, băng giá ảnh hưởng đến cây.
Được biết, đây là giống rau chịu lạnh tốt, thích hợp ở độ cao trên 1.500 m so với mực nước biển, đã được trồng thử tại một số hợp tác xã nông nghiệp Sa Pa từ năm 2018. Vì thân hình sần sùi của loại rau này trông giống những tảng đá nên mới tên là rau mầm đá. Loại cải này khi ăn sẽ mang lại cảm giác vừa giòn, vừa ngọt, vừa mềm, vô cùng ngon miệng. Đặc biệt, loại rau mầm đá này sẽ càng ngọt hơn khi thời tiết càng lạnh. Mùa sinh trưởng của loại cây này thường rơi vào khoảng giữa tháng 11 và tháng 3 hằng năm.
Sau quá trình trồng thử nghiệm, nhận thấy những ưu điểm nổi bật mà cây mầm đá mang lại, tháng 9/2020, Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Lào Cai đã phối hợp với hợp tác xã nông nghiệp Bảo Minh và Công ty TNHH Hồng Ngọc triển khai trồng hơn 18 ha cây cải mầm đá tại tổ 1, Phường Hàm Rồng, thị xã Sa Pa và thôn Mò Phú Chải, xã Y Tý, huyện Bát Xát.
Ông Vương Tiến Sỹ, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh Lào Cai cho biết, qua trao đổi kinh nghiệm thực tế với lãnh đạo các hợp tác xã có thể xác định được loại giống này phù hợp trồng tại Sa Pa và Y Tý (Bát Xát) sau vụ rau trái vụ. Khung thời vụ được xác định sau khi thu hoạch vụ rau trái vụ của cùng ở địa bàn vùng cao khoảng tháng 10 dương lịch có thể làm đất, ươm giống và trồng vào giữa tháng 11.
Rau được sinh trưởng thời tiết ấm, đến khi đạt đỉnh sinh trưởng gặp thời tiết giá rét, sẽ tác động biện pháp kỹ thuật để cải xoắn mầm (trời càng lạnh mầm trổ, xoắn càng tốt). Đến giữa tháng 1 dương lịch bắt đầu cho thu hoạch. Trung bình mỗi cây mầm có trọng lượng 2,5 - 3 kg, năng suất bình quân từ 20 - 25 tấn/ha.
Cũng theo ông Vương Tiến Sỹ, quá trình trồng cải mầm đá sau vụ rau trái vụ tại Sa Pa và Bát Xát cho thấy những ưu điểm nổi bật mà loại cây này mang lại. Đó là, thêm vụ thu hoạch cho vùng trồng rau nơi quá lạnh, thường bị sương muối và băng tuyết; tránh cạnh tranh về giá cả tại thời điểm vùng đồng bằng rau vụ Đông vào chính vụ và cạnh tranh được với rau cải mầm đá thường nhập từ Trung Quốc bởi nếu rải vụ sẽ cho thu hoạch trước và sau Tết Nguyên đán 1 tháng; tăng thu nhập trên đơn vị canh tác (hợp tác xã đã ký hợp đồng tiêu thụ với hệ thống Vinmart với giá bán 26.000 đồng/kg, trung bình thu nhập khoảng 500 triệu đồng/ha).
Đến thời điểm này, các hợp tác xã trên đã và đang cung cấp cho thị trường hơn 400 tấn mầm đá phục vụ thị trường trước và trong tết Nguyên đán Tân Sửu.
Nhận thấy đây là loại cây mang lại nhiều giá trị kinh tế, phù hợp với khí hậu thổ nhưỡng, thích nghi cao với biến đổi khí hậu vùng cao, tỉnh Lào Cai đã nhất trí cho ngành nông nghiệp triển khai dự án phát triển cây mầm đá ở các xã vùng cao thuộc thị xã Sa Pa và huyện Bát Xát giai đoạn 2021 -2023 với quy mô hơn 100ha, đồng thời tiến tới nghiên cứu ứng dụng các biện phát kỹ thuật tiên tiến và xây dựng thương hiệu rau cải mầm đá của tỉnh Lào Cai.
Hương Thu
