Hoàng Hoa Thám là một xã miền núi nằm ở phía đông bắc thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Nơi đây có nhiều tiềm năng về rừng và đất lâm nghiệp; địa hình, điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đa dạng nên nguồn tài nguyên về hệ thực vật, động vật rất phong phú, trong đó có nhiều loại làm cây thuốc. Sản xuất cây dược liệu tại địa phương là đang là hướng đi mới phù hợp với bà con sinh sống tại đây, vừa có thể mang lại giá trị kinh tế cao, đặc biệt phù hợp với việc tái cơ cấu nông nghiệp, sử dụng đất trồng có hiệu quả hơn…

Nắm bắt nhu cầu sử dụng sản phẩm từ các loại cây dược liệu trên thị trường ngày càng tăng, một số hộ dân tại thôn Thanh Mai và thôn Đá Bạc, xã Hoàng Hoa Thám đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên những sườn đồi kém hiệu quả chuyển sang đầu tư xây dựng mô hình trồng cây dược liệu cho thu lãi mỗi năm hàng trăm triệu đồng, nhờ đó đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể.

Nhiều người dân tại Chí Linh, tỉnh Hải Dương đã tìm hướng đi mới trong phát triển kinh tế. Trong số đó, ông Đường Quang Chiến, người dân tộc Hoa, ở thôn Đá Bạc là một trong những người đi đầu ở xã Hoàng Hoa Thám trồng cây dược liệu, trở thành tấm gương tiêu biểu trong việc trồng cây dược liệu giúp gia tăng thu nhập và góp phần bảo tồn nguồn dược liệu quý.

Xuất phát từ tình yêu đối với các loại thảo dược và mong muốn phát triển kinh tế dựa trên nguồn tài nguyên sẵn có. Đã được học về y học cổ truyền, ông Chiến thấy rừng ở Chí Linh có rất nhiều loại dược liệu quý cần được bảo tồn nên năm 2014, ông cùng vợ chuyển đổi 1 ha đất rừng sản xuất để trồng cây dược liệu. Ngày đầu chưa có nhiều kinh nghiệm trồng, chăm sóc, ông Chiến tự tìm hiểu đặc tính của từng loại cây để điều chỉnh cách chăm sóc, rồi tự nhân giống ra trồng.


Ông Chiến chia sẻ: Sau hơn 10 năm trồng cây dược liệu, tôi đã có hàng nghìn gốc cây thuốc ở tầng cao. Ở tầng thấp, tôi cũng tranh thủ trồng thêm các loại cây ưa bóng mát như ngũ gia bì, hoàng liên đắng… Khu ruộng vườn của gia đình cũng được chuyển sang trồng các loại cây thuốc như kim ngân hoa, kim tiền thảo, diệp hạ châu, xạ đen… Được sự quan tâm của các cấp chính quyền, tôi và nhiều hộ gia đình trong xã trồng dược liệu còn được hỗ trợ lo đầu ra cho sản phẩm dược liệu. Mỗi năm, gia đình tôi thu hoạch hàng tấn dược liệu, cung cấp cho các đơn vị sản xuất dược phẩm và người tiêu dùng. Trung bình sau khi trừ chi phí, gia đình thu lãi trên 200 triệu đồng.

Với sự học hỏi và hỗ trợ các nhà khoa học, ông Chiến đã áp dụng các phương pháp canh tác hữu cơ, chăm sóc cây bằng phân bón tự nhiên và sử dụng kỹ thuật tưới tiêu khoa học. Nhờ vậy, cây dược liệu của ông phát triển tốt, chất lượng cao và đạt năng suất vượt trội. Ông Chiến còn tự lên rừng tìm nhiều cây thuốc về trồng. Bà con có nhu cầu trồng cây dược liệu này có thể đến ông sẵn sàng chia sẻ giống. Không chỉ tập trung vào sản xuất, ông Chiến còn tích cực hướng dẫn, chỉ dẫn cho bà con trong vùng về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây dược liệu quý. Nhiều hộ gia đình đã học hỏi mô hình của ông và thành công trong việc phát triển kinh tế từ loại hình canh tác này.

Cũng nhờ lợi thế về thổ nhưỡng, Chí Linh đã trở thành địa phương được nhiều đơn vị nghiên cứu lựa chọn để triển khai các đề tài trồng dược liệu. Trong 5 năm qua, nhiều xã và phường của thành phố, như Hoàng Hoa Thám, Bắc An và Sao Đỏ, đã được chọn để thử nghiệm các loại cây dược liệu quý. Trung tâm Nghiên cứu trồng và chế biến cây thuốc Hà Nội đã triển khai các dự án như trồng cây thiên môn đông và cây nghệ vàng tại Chí Linh. Các dự án này không chỉ giúp đưa giống cây dược liệu mới về địa phương mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm nhờ việc tuân thủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng.
Toàn thành phố Chí Linh hiện có 64 ha trồng cây dược liệu với nhiều giống cây cho giá trị kinh tế cao như kim ngân hoa, diệp hạ châu, xạ đen, mắt nai… Theo đánh giá sơ bộ, hiệu quả kinh tế từ cây dược liệu mang lại cao gấp 3-4 lần so với trồng lúa, lạc như trước đây. Điều đặc biệt khi trồng cây dược liệu đòi hỏi việc trồng và chăm sóc phải tuân thủ nghiêm chế độ chăm bón, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, góp phần quan trọng bảo vệ môi trường, nhất là tài nguyên đất…
Xã Hoàng Hoa Thám hiện là địa phương có diện tích trồng cây dược liệu lớn nhất thành phố Chí Linh với hơn 25 ha, chiếm khoảng 40% diện tích trồng dược liệu của thành phố. Toàn xã hiện có 70 hộ trồng các loại cây dược liệu, thu nhập trung bình đạt trên 200 triệu đồng/ha…


Ông Phùng Gia Vương, Chủ tịch Hội Nông dân xã Hoàng Hoa Thám, thành phố Chí Linh, tỉnh Hải Dương cho biết: Phát triển cây dược liệu là hướng đi mới đang được xã Hoàng Hoa Thám khuyến khích đầu tư để phát triển kinh tế, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng tại địa phương, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, hướng đến phát triển kinh tế bền vững cho nông dân và bảo vệ môi trường. việc trồng cây dược liệu đang được khuyến khích mở rộng nhờ hiệu quả kinh tế cao và góp phần giữ gìn nguồn dược liệu quý. Ông Chiến được xem như một người tiên phong, góp phần quan trọng trong việc định hình và lan tỏa mô hình kinh tế này. Ngoài ra, thành phố Chí Linh cũng đang hướng đến việc quy hoạch vùng trồng dược liệu và ứng dụng công nghệ cao để nâng cao chất lượng sản phẩm. Đồng thời, kế hoạch phát triển du lịch kết hợp với vùng dược liệu có thể góp phần phát triển kinh tế địa phương, tạo thêm cơ hội cho sản phẩm du lịch trải nghiệm.
Hương Hiền