Nhân loại sử dụng thuốc lá từ khi nào? Với những gì được phát hiện tại khu vực thổ dân sinh sống ở sa mạc Great Salt Lake, bang Utah (Mỹ), câu trả lời là vào khoảng 12.300 năm trước.
Đây cũng là thời điểm lâu đời nhất mà các nhà khoa học phát hiện ra bằng chứng về cột mốc quan trọng trong văn hóa sử dụng thuốc lá của nhân loại.
Người dân hút thuốc lá tại Paris, Pháp. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong quá trình khai quật tàn tích của một lò sưởi trong nhà dân ở địa điểm nói trên, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện 4 hạt cháy của một loại cây thuốc lá dại trong lòng lò, cùng với các công cụ bằng đá và xương vịt còn sót lại trong bữa ăn. Phát hiện này cung cấp thông tin mới nhất về thời điểm con người sử dụng thuốc lá, thay thế cho những thông tin trước đây ghi nhận việc con người sử dụng thuốc lá ở dạng dư lượng nicotine được tìm thấy bên trong một tẩu hút thuốc ở Alabama có niên đại 3.300 năm.
Với những phát hiện mới này, các nhà nghiên cứu tin rằng những người du mục săn bắn hái lượm ở Utah có thể đã hút thuốc lá hoặc có thể hút dạng sợi thuốc lá cuốn để có cảm giác kích thích từ chất nicotine chứa trong đó.
Qua nghiên cứu, các nhà khoa học cho biết hạt cháy thuộc một loại cây thuốc lá sinh trưởng trong sa mạc hoang dã có tên gọi Nicotiana attenuata. Loại cây này cho đến ngày nay vẫn sinh trưởng và được người dân bản địa sử dụng, song chưa từng được con người tại đây trồng và chăm bón.
Theo nhà khảo cổ Daron Duke thuộc Nhóm nghiên cứu nhân chủng học ở Nevada và là tác giả chính của nghiên cứu này, cho đến nay thời điểm chính xác mà con người trồng và chăm bón cây thuốc lá vẫn là điều bí ẩn. Song có thể thấy rằng trong 5.000 năm qua, châu Mỹ đã có một nền nông nghiệp phát triển rực rỡ và cũng tại thời điểm này, con người sử dụng thuốc lá theo cách trực tiếp (hạt) hoặc gián tiếp (tẩu).
Một số học giả cho rằng cây thuốc lá là cây trồng đầu tiên tại Bắc Mỹ, phục vụ văn hóa xã hội hơn là thực phẩm.
Còn ở thế giới hiện đại, thuốc lá đang là nguyên nhân gây ra một cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện có khoảng 1,3 tỷ người sử dụng thuốc lá và mỗi năm có hơn 8 tỷ người tử vong vì các nguyên nhân liên quan đến thuốc lá.
Lan Phương
