Vượt chặng đường 120km từ thủ phủ Abakan của Cộng hòa Khacasia thuộc LB Nga, trong cái lạnh và bão tuyết của vùng Siberia, chúng tôi tới ngôi làng Susenskoe ra đời thế kỷ 18 nhờ các nhà thám hiểm tới đây lập nghiệp.
Ngôi làng nhỏ bé tuyết phủ trắng xóa nằm trên bờ phải con sông Shush, nơi hợp lưu với sông Yenisei hùng vĩ này được nhiều người quan tâm bởi Bảo tàng Kỷ niệm nơi lưu đày lãnh tụ giai cấp vô sản - Vladimir Ilich Lenin.
Ngôi nhà đầu tiên chúng tôi tới, nằm ngay đầu làng là của nông dân Apollon Dolmantevich Zyryanov, nơi Lenin trú ngụ trong những ngày đầu tiên đi đày (8/5/1897 đến 10/7/1898).
Được phục dựng trên diện tích 16,4 ha, khu bảo tàng dân tộc này phản ánh đầy đủ, sống động cuộc sống một ngôi làng Siberia vào những năm 90 thế kỷ 19. Đáng lưu ý là 2 ngôi nhà Vladimir Ilich Ulianov đã sống trong 3 năm, từ 1897 - 1899, khi bị lưu đày.
 Ngôi nhà thứ hai nơi gia đình Lenin từng sinh sống tại làng Susenskoe. |
Là một nông dân sung túc, công việc chính của ông Zyryanov, giống như hầu hết các nông dân ở Siberia, là trồng trọt và chăn nuôi. Theo hồi tưởng của cậu con trai Phedorov, ông Zyryanov sở hữu 10 - 12 mẫu đất, 6 - 7 con ngựa, 4 - 5 con bò và 30 con cừu. Trong căn nhà đơn sơ còn lưu giữ những vật dụng thời đó như ấm samovar bằng đồng, chiếc đèn dầu chụp xanh, giấy viết, bàn ghế và giường ngủ Lenin đã sử dụng. Tại ngôi nhà này Lenin đã viết khoảng 20 tác phẩm, đặc biệt trong số đó là nghiên cứu "Các Nhiệm vụ của những người Dân chủ - xã hội Nga"; "Luật Nhà máy mới"; "Những vấn đề chung của thủ công nghiệp"...
Phần sân nhà ông Zyryanov, cũng như phần lớn các nông dân ở Siberia, được chia làm hai, một nửa chứa các dụng cụ làm đồng điển hình của người nông dân như cày, liềm, cào, xe ngựa... phần còn lại là nhà tắm hơi, nhà phụ và kho.
Làng Susenskoe được phục dựng hầu như hoàn chỉnh, với các quán bia, tòa án, nhà tù, nhà thờ cũng như cửa hàng. Điều đặc biệt hấp dẫn chúng tôi là cửa hàng bách hóa làng thời đó, bên trong lưu giữ hàng loạt đồ vật đã hơn trăm tuổi, như cân và các quả cân. Theo cô hướng dẫn viên, thời đó, mọi hàng hóa hầu như được bán theo cân. Tại đây bạn có thể chiêm ngưỡng những chiếc ấm samovar đồng cổ kính, bình đựng, khăn choàng, bàn là... thấm đẫm bản sắc Nga.
Tháng 5/1898, vợ chưa cưới Nadezhda Konstantinovna Krupskaya cùng mẹ Elizabeta Vasilievna đến làng Susenskoe với Lenin. Hai người đã làm lễ cưới tại nhà thờ Petropavlov của làng Susenskoe ngày 10/7/1898. Sự xuất hiện của các thành viên mới buộc gia đình Lenin phải chuyển tới căn nhà thứ hai rộng rãi hơn nằm ở cuối làng của nông dân Yakov Anikievich Petrov.
Căn nhà mới Lenin ở không lớn nhưng ấm cúng. Đối diện với cửa là một chiếc bàn lớn, phủ khăn trải bàn màu trắng, một chiếc đèn dầu bóng màu xanh, và 5 chiếc ghế. Đi sâu vào bên trong, ta thấy một giá sách với những cuốn sách chủ yếu về kinh tế và thống kê, cũng như các tiểu thuyết của Tolstoy, Nekrasov, Turgenev, Chernyshevsky, Dobrolyubov. Lenin đánh giá cao những cuốn sách này, và ông liên tục đọc chúng. Điều thú vị là Lenin luôn làm việc đứng bên chiếc bàn nhỏ cao. Ông đứng vài giờ mỗi ngày, và thậm chí đọc khi đứng.
Trong 3 năm lưu đày, Lenin đã viết tổng cộng 30 công trình, trong đó đáng chú ý nhất là tác phẩm "Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Nga". Cuốn sách được nhà xuất bản M. I. Vodovozov ở St. Petersburg phát hành 2.400 bản với giá 2 ruble 50 kopeck và bán hết veo. Cuốn sách là vũ khí đáng gờm trong cuộc chiến chống chủ nghĩa cơ hội Nga và châu Âu. Trong cuốn sách, Lenin đã sử dụng khoảng 600 nguồn khác nhau.
Duy Trinh
(TTXVN)
