Phát hiện biến thể gene đưa đến việc thuận tay trái

Nữ ca sĩ Lady Gaga, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, tỷ phú Bill Gates, danh ca Paul McCartney và “hoàng tử nhạc pop” Justin Bieber có điểm gì chung với nhạc sĩ Jimi Hendrix, nữ minh tinh Judy Garland và huyền thoại âm nhạc David Bowie? Tất cả họ đều thuận tay trái, một đặc điểm chỉ có ở khoảng 10% dân số thế giới.

Nhưng tại sao một số người lại thuận tay trái trong khi hầu hết thuận tay phải? Đó là câu hỏi đang được các nhà khoa học tích cực nghiên cứu để tìm kiếm câu trả lời. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Communications ngày 2/4 đã làm sáng tỏ thành phần di truyền ở những người thuận tay trái.

Theo đó, các nhà nghiên cứu đã xác định được các biến thể hiếm gặp của một gene liên quan đến việc kiểm soát hình dạng của tế bào và nhận thấy số lượng biến thể gene này cao hơn 2,7 lần ở những người thuận tay trái. Mặc dù các biến thể di truyền này chỉ chiếm một phần rất nhỏ - khoảng 0,1% - ở những người thuận tay trái, nhưng các nhà nghiên cứu cho biết gene này, được gọi là TUBB4B, có thể đóng vai trò trong sự phát triển bất đối xứng của não, làm cơ sở cho việc xác định tay nào thuận hơn.

Ở hầu hết mọi người, hai bán cầu não có cấu trúc giải phẫu hơi khác nhau và chịu trách nhiệm thực hiện các chức năng khác nhau. Nhà sinh học thần kinh Clyde Francks thuộc Viện Ngôn ngữ Tâm lý học Max Planck ở Hà Lan, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết, đối với hầu hết mọi người, bán cầu não trái chiếm ưu thế về chức năng ngôn ngữ và bán cầu não phải chiếm ưu thế đối với chức năng định hướng không gian. Ông nhấn mạnh: “Ở hầu hết mọi người, bán cầu não trái điều khiển tay phải. Các sợi thần kinh liên quan đi từ trái sang phải ở phần dưới của não. Ở người thuận tay trái, bán cầu não phải điều khiển tay thuận. Câu hỏi đặt ra là: điều gì khiến sự bất đối xứng của não phát triển khác biệt ở người thuận tay trái?

Gene TUBB4B kiểm soát một protein được tích hợp vào các sợi gọi là vi ống cung cấp cấu trúc bên trong cho tế bào. Ông Francks cho biết việc xác định các đột biến hiếm gặp ở gene này phổ biến hơn ở những người thuận tay trái cho thấy các vi ống có liên quan đến việc thiết lập sự bất đối xứng bình thường của não. Hai bán cầu não bắt đầu phát triển khác nhau trong phôi người, mặc dù cơ chế này vẫn chưa rõ ràng.

Ông Francks cho biết thêm: “Các biến thể di truyền hiếm gặp ở một số ít người có thể xác định chính xác các gene cung cấp manh mối về cơ chế phát triển bất đối xứng của não người. TUBB4B có thể là một ví dụ điển hình”.

Những phát hiện này dựa trên dữ liệu di truyền thu thập từ hơn 350.000 người trong độ tuổi từ trung niên đến cao niên ở Anh trong bộ dữ liệu có tên UK Biobank. Trong số này có khoảng 11% thuận tay trái.

Đối với hầu hết mọi người, việc xác định tay thuận có thể tùy thuộc vào hành động cụ thể. Ông Francks cho biết hầu hết các trường hợp thuận tay trái xảy ra đơn giản là do sự biến đổi ngẫu nhiên trong quá trình phát triển của não phôi thai, không có ảnh hưởng di truyền hoặc môi trường cụ thể. Ví dụ, sự dao động ngẫu nhiên về nồng độ của một số phân tử trong các giai đoạn quan trọng của quá trình hình thành não bộ.

Cũng theo chuyên gia trên, những phát hiện mới có thể cho thấy mối liên hệ với lĩnh vực tâm thần học. Theo đó, đại đa số những người thuận tay trái không mắc phải những vấn đề về sức khỏe tâm thần, nhưng những người mắc bệnh tâm thần phân liệt lại có khả năng thuận tay trái hoặc thuận cả hai tay cao gấp đôi và những người mắc chứng tự kỷ có khả năng cao gấp ba lần.

Ông Francks giải thích: “Một số gene hoạt động trong não đang phát triển trong thời kỳ đầu đời có thể liên quan đến cả sự bất đối xứng của não và các đặc điểm tâm thần. Nghiên cứu của chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng gợi ý về điều này và chúng tôi cũng đã thấy điều đó trong các nghiên cứu trước đây khi chúng tôi xem xét các biến thể di truyền phổ biến hơn trong dân số”.

Phan An

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Giải pháp mới giúp giảm trọng lượng và khí thải carbon cho máy bay

Giải pháp mới giúp giảm trọng lượng và khí thải carbon cho máy bay

Việc giảm thiểu lượng khí thải carbon luôn là ưu tiên hàng đầu của ngành hàng không. Trong số các giải pháp được đầu tư mạnh mẽ hiện nay có nhiên liệu hàng không bền vững (Sustainable Aviation Fuel – SAF). SAF được sản xuất từ sinh khối, khí tự nhiên, dầu hydro hóa, than đá và mỡ động vật. Theo thỏa thuận chung giữa Ủy ban châu Âu, Nghị viện châu Âu và Hội đồng Liên minh châu Âu, SAF phải chiếm ít nhất 2% tổng lượng nhiên liệu sử dụng trong vận tải hàng không vào năm 2025 và sẽ tăng lên 6% vào năm 2030.

Làn sóng cúm quét qua châu Âu, hàng chục nghìn ca mắc

Làn sóng cúm quét qua châu Âu, hàng chục nghìn ca mắc

Theo mạng tin Euro News, châu Âu đang phải đối mặt với dịch cúm mùa đông, khi trong dịp lễ cuối năm, nhiều cuộc di chuyển và tụ họp đã trở thành chất xúc tác của dịch cúm. Từ Tây Ban Nha đến Pháp, từ Trung Âu đến Đông Âu, hàng chục nghìn ca mắc đã được ghi nhận.

Thế giới mừng đón Năm mới 2025

Thế giới mừng đón Năm mới 2025

Các quốc gia trên thế giới tưng bừng đón Năm mới 2025 với ước vọng về một nền hoà bình bền vững, hạnh phúc và thịnh vượng đến với muôn nhà.

Đột phá mới trong phát triển công nghệ sạc không dây

Đột phá mới trong phát triển công nghệ sạc không dây

Nhóm nghiên cứu của Trường Kỹ thuật Điện tử thuộc Đại học Tây An (Trung Quốc) đã đạt được bước đột phá trong phát triển công nghệ truyền và định vị năng lượng không dây. Nghiên cứu này đã được đăng trên tạp chí Nature Communications.

Phát hiện hóa thạch loài mèo nhỏ nhất thế giới

Phát hiện hóa thạch loài mèo nhỏ nhất thế giới

Một nhóm nhà khảo cổ học đã khai quật được hóa thạch mèo nhỏ nhất từng được biết đến tại một địa điểm ở miền Đông Trung Quốc. Thông tin về phát hiện này được công bố trên tạp chí trực tuyến Annales Zoologici Fennici.

Phát hiện khả năng vượt trội của đàn kiến

Phát hiện khả năng vượt trội của đàn kiến

Một nghiên cứu mới của Viện Khoa học Weizmann (WIS) Israel cho thấy trong một số trường hợp, đàn kiến có khả năng vượt trội hơn con người khi thực hiện các nhiệm vụ theo nhóm, chẳng hạn như điều hướng thử thách mê cung.

Thế giới rộn ràng đón Giáng sinh 2024

Thế giới rộn ràng đón Giáng sinh 2024

Không khí đón Giáng sinh 2024 đã tràn ngập tại nhiều quốc gia trên thế giới. Đường phố, khu vui chơi, các trung tâm văn hóa và trung tâm thương mại được trang hoàng lung linh đủ màu sắc.

Trung Quốc phát triển cánh tay robot lấy cảm hứng từ vòi voi

Trung Quốc phát triển cánh tay robot lấy cảm hứng từ vòi voi

Lấy cảm hứng từ chuyển động nhanh nhẹn và khéo léo của vòi voi và xúc tu bạch tuộc, các nhà khoa học Trung Quốc đã phát triển một cánh tay robot có thể đáp ứng những nhiệm vụ đa dạng cần sự linh hoạt và mềm mại với chi phí sản xuất thấp.

Sửng sốt hiện tượng sóc đất săn chuột đồng ở Mỹ

Sửng sốt hiện tượng sóc đất săn chuột đồng ở Mỹ

Một hiện tượng lạ đã được ghi nhận tại Công viên Khu vực Briones, California - những con sóc mặt đất vốn chủ yếu ăn hạt nay đã trở thành những "thợ săn" thực thụ, săn đuổi và ăn thịt chuột đồng một cách táo bạo.

Phát hiện nấm Truffle khổng lồ ở Vân Nam, Trung Quốc

Phát hiện nấm Truffle khổng lồ ở Vân Nam, Trung Quốc

Một quả nấm truffle đen khổng lồ nặng 1,71 kg vừa được phát hiện tại tỉnh Vân Nam, Tây Nam Trung Quốc. Đây là quả nấm đen nặng nhất được tìm thấy tại tỉnh được mệnh danh là "vương quốc nấm hoang dã" này.

Nghiên cứu mới hé lộ kỹ thuật lên men rượu gạo từ 10.000 năm trước

Nghiên cứu mới hé lộ kỹ thuật lên men rượu gạo từ 10.000 năm trước

Một nghiên cứu mới đây, đăng trên tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, cho biết đã tìm thấy bằng chứng về một loại men gạo có niên đại khoảng 10.000 năm trước tại một địa điểm văn hóa ở Trung Quốc, qua đó cho thấy nguồn gốc thuần hóa cây lúa và cách thức người xưa ở châu Á đã tạo ra men rượu gạo như thế nào.

Tim người có "bộ não" riêng

Tim người có "bộ não" riêng

Theo nghiên cứu mới từ Viện Karolinska (Thụy Điển) và Đại học Columbia (Hoa Kỳ), tim người có một "bộ não thu nhỏ" - một hệ thần kinh riêng điều khiển nhịp đập. Phát hiện này mở ra triển vọng điều trị mới cho các bệnh về tim.

Đột phá mới cho kỷ nguyên của công nghệ cơ nhân tạo

Đột phá mới cho kỷ nguyên của công nghệ cơ nhân tạo

In 3D các sợi cơ trong bộ phim khoa học viễn tưởng "Westworld" của kênh truyền hình HBO (Mỹ) thực sự khiến người xem kinh ngạc. Đáng chú ý, một bước đột phá gần đây của các nhà khoa học Trung Quốc có thể mở ra kỷ nguyên của công nghệ tương lai này sớm hơn dự kiến.

“Ngày của người chết” – Lễ hội thấm đẫm tính nhân văn của người dân Mexico

“Ngày của người chết” – Lễ hội thấm đẫm tính nhân văn của người dân Mexico

Hàng trăm vũ công trong trang phục dân gian sặc sỡ cùng khuôn mặt trang điểm tựa những xác chết đã tham gia diễu hành trên những đại lộ chính tại thủ đô Mexico City hôm 2/11/2024, nhân “Ngày của người chết” – một trong những lễ hội tâm linh quan trọng nhất tại Mexico cũng như một số quốc gia Mỹ Latinh.

Bình minh rực rỡ sắc tím hoa Jacaranda ở thủ đô Pretoria, Nam Phi

Bình minh rực rỡ sắc tím hoa Jacaranda ở thủ đô Pretoria, Nam Phi

Thủ đô Pretoria của Nam Phi nổi tiếng với những cây phượng tím Jacaranda, khiến thành phố này có biệt danh là “Thành phố hoa phượng tím”. Từ khoảng đầu tháng 10 đến giữa tháng 11 hằng năm là mùa xuân tại đất nước Nam Bán cầu, những hàng cây Jacaranda tại thủ đô Pretoria lại khoe sắc, phủ sắc tím trên các nẻo đường, mang lại vẻ đẹp rực rỡ cho thủ đô. Đặc biệt, mỗi buổi sáng sớm khi xe cộ còn chưa đi lại, nhiều con đường ở thủ đô lại được trải thảm tím trên đường.

Ong vò vẽ phương Đông – Chuyên gia chuyển hóa rượu thần kỳ

Ong vò vẽ phương Đông – Chuyên gia chuyển hóa rượu thần kỳ

Một nghiên cứu do các nhà khoa học thuộc trường Đại học Tel Aviv (TAU) của Israel thực hiện đã tiết lộ rằng ong vò vẽ phương Đông có khả năng tiêu thụ rượu liên tục và ở nồng độ cao một cách vô hạn mà không hề gặp phải những tác động tiêu cực đến sức khỏe hay tuổi thọ.

Nấm - Những “kiến trúc sư” thầm lặng của tự nhiên

Nấm - Những “kiến trúc sư” thầm lặng của tự nhiên

Chỉ cần dạo bước qua một khu rừng ở nước Mỹ, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những chiếc nấm với đủ hình dạng, kích thước và màu sắc kỳ lạ. Đây là một phần của "vương quốc" nấm rộng lớn, một thế giới sống ẩn mình dưới lòng đất lẫn trên mặt đất.