Vùng U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang, được biết đến như “cái nôi” cá đồng được thiên nhiên ban tặng. Tuy nhiên, nhiều diện tích đất ở vùng này dần chuyển theo mô hình chung để phát triển kinh tế thì nguồn lợi cá đồng đã giảm đáng kể. Song, đến nay nhiều hộ gia đình đang duy trì nuôi cá đồng, chủ yếu tập trung hai xã nằm trong vùng đệm An Minh Bắc, Minh Thuận, huyện U Minh Thượng nhằm đảm bảo nguồn nước tưới và tăng thu nhập.
Người dân ấp Công Sự, xã An Minh Bắc, huyện U Minh Thượng thu hoạch xong phân loại cá để bán cho thương lái. Ảnh: Lê Sen - TTXVN
Hằng năm, khi nước trên đồng ruộng rút dần, người dân huyện U Minh Thượng tất bật vào mùa thu hoạch cá đồng phục vụ Tết. Tuy nhiên, vẫn có nhiều hộ dân thu hoạch ngay khi mùa mưa bắt đầu, ngoài việc giá cá cao hơn thì người dân đón “nước trời” vào ao để phục vụ tưới tiêu cho vườn cây ăn trái. Một số bà con chờ đến khi nhà có việc hoặc đến Tết Đoan ngọ giữa năm mới đánh bắt cá.
Theo ông Phạm Duy Tân, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện U Minh Thượng, hiện nay toàn huyện có 3.196 ha diện tích nuôi cá nước ngọt chủ yếu ở hai xã An Minh Bắc và Minh Thuận. Năng suất trung bình đạt trên 365 kg/ha, sản lượng cả năm toàn huyện gần 1.200 tấn, với khoảng 1.750 hộ duy trì nuôi các loại cá đồng.
Sau khi người dân được nhận khoán đất 4 ha cho mỗi hộ thì quy hoạch phải có 1 ha mặt nước nuôi cá đồng để không cho nguồn lợi này mai một. Vì vậy, ngoài nguồn cá đồng tự nhiên, bà con còn mua thêm các loại cá rô phi, mè vinh, chép… để thả nuôi.
Sau thu hoạch vụ lúa mùa, nước rút hết là đến lúc thu hoạch cá và trung bình mỗi hộ thu nhập từ 15-20 triệu đồng/mùa. Tuy nhiên, một số hộ có điều kiện thì để lại thu hoạch dần, vừa có giá, vừa có nguồn nước để tưới tiêu cho cây ăn trái và hoa màu.
Theo ông Nguyễn Minh Thơi, ngụ ấp Công Sự, sở dĩ đến nay mới thu hoạch cá do phía trên các liếp đang trồng đu đủ, bưởi nên nguồn nước dưới ao trữ lại để tưới. Hiện, bắt đầu vào mùa mưa mới tát đầm thu hoạch cá. Năm nay, ông Thơi thu hoạch cá các loại, gồm cá trê, lóc, rô, rô phi…và được thương lái đến tận nhà mua bán được khoảng 20 triệu đồng. Số tiền này nằm ngoài dự tính thu nhập từ làm ruộng, trồng màu.
Nhiều năm qua, thu hoạch cá đồng được xem là hoạt động kiếm sống và tạo nên nét sinh hoạt cộng đồng, mang tính dân dã của người dân miệt rừng tràm U Minh Thượng.
Bởi vì với bà con, ngoài canh tác lúa, rau màu, nguồn thu nhập từ bán cá đồng góp phần quan trọng trong cải thiện kinh tế gia đình. Một mùa cá, mỗi hộ thu hoạch trung bình vài trăm ký đến một tấn cá đồng các loại. Với cá lóc, trê đồng hiện nay, thương lái đến tận nhà mua với giá trung bình 100.000 đồng/kg.
Lê Sen
