Người trồng chuối trăn trở vì giá bấp bênh

Từ đầu năm đến nay, giá chuối trái ở huyện U Minh Thượng, nơi được xem là “Vườn quốc chuối” của tỉnh Kiên Giang liên tục sụt giảm và hiện đang có giá khá thấp 3.000 đồng/nải. Với mức giá này, chủ vườn có lời rất ít, thậm chí là lỗ vốn nếu tính luôn tiền công chăm sóc.

vna_potal_gia_chuoi_o_kien_giang_sut_giam_manh_con_3000_dongnai_7266323.jpg
Giá chuối xiêm ở xã Minh Thuận, huyện U Minh Thượng (Kiên Giang) được bán với giá 3.000 đồng/nải. Ảnh: Văn Sĩ - TTXVN

Đến thăm vườn khi gia đình đang thu hoạch chuối nải để bán, ông Đỗ Dân Lập, ấp Minh Kiên 2, xã Minh Thuận, huyện U Minh Thượng (Kiên Giang) buồn bã cho biết, gia đình đã thu hoạch hơn 1.200 nải chuối xiêm nhưng chỉ bán được khoảng 3,5 triệu đồng. Thu nhập giảm khoảng 40% là do giá chuối từ đầu năm 2024 đến nay sụt giảm hơn 2.000 đồng/nải.

Theo ông Lập, không riêng đợt vào mùa khô này mà nhiều năm qua, cứ sau Tết Nguyên đán đến khoảng tháng 4, tháng 5 là giá chuối lại giảm sâu. Nguyên nhân giảm giá được các thương lái cho rằng điều kiện vận chuyển khó khăn, phải qua nhiều khâu trung gian, tăng thêm chi phí. Cụ thể, do ngoài các đầu kênh được đóng cống để ngăn nước mặn nên hầu hết các tuyến kênh trong vùng điệm của rừng U Minh Thượng đều cạn nước, trong khi đó, một số tuyến đường bê tông còn nhỏ hẹp, hoặc còn lộ đất nên các xa tải không đến tận vườn để thu gom chuối.

Ông Lập cũng cho hay, không chỉ riêng hộ ông mà đa số các nông dân trồng chuối ở xã Minh Thuận đều không quyết định được giá bán mà hoàn toàn phụ thuộc vào giá của thương lái đưa ra.

“Vì vậy, giá thấp hay cao cũng phải bán, chứ không bán thì chỉ còn cách vứt bỏ. Nhiều năm qua, giá chuối luôn bấp bênh và lên xuống thất thường, nhưng sụt giảm là thường xuyên. Với giá bán 3.000 đồng/nải trong 2 tháng nay, gia đình thu về chưa được 9 triệu đồng/tháng, nếu tính cả công chăm sóc chắc chắn không đủ tiền công”, ông Lập cho hay.

Cũng có chung nỗi buồn và trăn trở với nhiều người trồng chuối ở huyện U Minh Thượng, ông Nguyễn Văn Thắng, ấp Minh Kiên 2, xã Minh Thuận cho biết, cả năm 2023 chuối nải thường duy trì ở mức từ 3.000-4.000 đồng/nải, có nhiều tháng giá xuống còn 2.000 đồng/nải. Vì vậy, năm ngoái gia đình ông giảm thu nhập hơn 40 triệu đồng từ vườn chuối có diện tích hơn 2ha.

Trong khi nỗi buồn thất thu của năm cũ chưa hết, lão nông 67 tuổi này tiếp tục trăn trở về sự bấp bênh của giá chuối, khi từ đầu năm 2024 đến nay giá chuối chỉ ở mức từ 3.000 - 2.500 đồng/nải. “Do khó khăn trong vận chuyển, thương lái giảm giá thu mua, không chỉ vậy, có nhiều ngày, thương lái không đến thu mua dẫn đến tình trạng chuối chín phải vứt bỏ khá nhiều.

vna_potal_gia_chuoi_o_kien_giang_sut_giam_manh_con_3000_dongnai_7266325.jpg
Huyện U Minh Thượng (Kiên Giang) có khoảng 2.800 ha trồng chuối các loại. Ảnh: Văn Sĩ - TTXVN

Vì vậy, ngành chức năng, chính quyền các cấp và doanh nghiệp cần có sự phối hợp để bao tiêu một mức giả ổn định, khoảng 4.000 đồng/nải. Đồng thời, sớm làm các tuyến lộ bê tông, nâng cấp mở rộng các con lộ nhỏ để phương tiện vận chuyển chuối nói riêng, các nông sản nói chung để giúp nông dân tăng thu nhập, yên tâm sản xuất”, ông Thắng chia sẻ.

Theo ông Phạm Duy Tân, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thông huyện U Minh Thượng, mô hình trồng chuối ở huyện bắt đầu từ năm 2000 và phát triển mạnh trong khoảng 5 năm trở lại đây.

Trong đó, tập trung chủ yếu ở vùng đệm Vườn quốc gia U Minh Thượng thuộc xã An Minh Bắc và xã Minh Thuận. Hầu hết nông dân khu vực này đều phát triển mô hình đa canh tổng hợp như trồng xen canh cây ăn trái như ổi, xoài, khóm, chuối, các loại khoai lấy củ… với rau màu kết hợp với nuôi cá, nuôi ốc bươu đen.

“Những năm qua, phòng nông nghiệp huyện cũng phối hợp với các đơn vị liên quan tìm kiếm và kết nối với doanh nghiệp để tìm đầu ra cho các loại nông sản ở địa phương, đặc biệt là chuối. Tuy nhiên, do chuối được trồng trong các vùng đệm của vườn quốc gia , thuộc địa bàn vùng sâu, vùng xa, giao thông đường bộ, đường thủy còn hạn chế, nhất là những tháng đóng cống ngăn mặn nên kêu gọi doanh nghiệp về đầu tư, thu mua cũng gặp khó khăn.

“Gần đây có một doanh nghiệp muốn về đầu tư và qua trao đổi họ sẽ bao tiêu thu mua chuối nải với giá 6.000 đồng/nải và chúng tôi đang xúc tiến các bước để sớm triển khai nhằm nâng cao giá trị kinh tế của nghề trồng chuối. Sắp tới, ngành tiếp tục tham mưu UBND huyện kêu gọi các doanh nghiệp về đầu tư thu mua, bao tiêu giá cả ổn định để giúp nông dân yên tâm sản xuất”, ông Phạm Duy Tân cho hay.

Theo ông Nguyễn Văn Hiển, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Kiên Giang, tổng diện tích trồng chuối của tỉnh hơn 3.200 ha; trong đó, tập trung chủ yếu ở huyện U Minh Thượng (khoảng 2.800ha), còn lại nông dân trồng rãi rác ở các huyện: Tân Hiệp, An Minh, An Biên, Vĩnh Thuận… Bên cạnh chuối xiêm, chuối già truyền thống, một số nhà vườn còn phát triển giống chuối già Nam Mỹ, chuối xiêm lùn, chuối sáp.

Theo đề án phát triển cây ăn quả chủ lực của Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 vừa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt vào ngày 27/10/2022, tỉnh Kiên Giang được chọn là vùng sản xuất trọng điểm 2 loại trái cây chủ lực là chuối và khóm. Cụ thể, định hướng đến năm 2025, cùng với các tỉnh vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng Trung du miền núi phía Bắc, vùng Nam Trung bộ, vùng Đông Nam bộ, vùng Đồng bằng sông Cửu Long; trong đó, có tỉnh Kiên Giang sẽ trở thành vùng trọng điểm sản xuất chuối của cả nước với tổng diện tích trồng khoảng 165.000-175.000ha, ước sản lượng khoảng 2,6 đến 3 triệu tấn/năm.

Để đáp ứng vùng nguyên liệu, tỉnh sẽ tiếp tục nghiên cứu chọn tạo, tăng cường sử dụng các giống có năng suất cao, chất lượng tốt, kháng bệnh, phục tráng giống, chuyển giao các giống chuối đặc sản gắn với chương trình phát triển sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) ở các địa phương. Đồng thời, tăng cường quản lý, hướng dẫn kỹ thuật chọn cây giống, canh tác theo hướng hữu cơ, an toàn sinh học, trồng chuối đạt chuẩn tiêu chuẩn VietGAP... gắn với phát triển chuỗi liên kết và tìm kiếm thị trường đầu ra ổn định cho cây chuối”, ông Nguyễn Văn Hiển cho biết thêm.

Văn Sĩ

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Với lợi thế 32 km bờ biển, tỉnh Tiền Giang đã hình thành và phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu trên địa bàn huyện Gò Công Đông có diện tích 2.200 ha, tập trung tại xã Tân Thành, sản lượng khai thác bình quân hàng năm đạt khoảng 20.000 tấn. Nghêu Gò Công có chất lượng tốt, được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.

Xuất hiện mưa trái mùa, Kon Tum tăng cường phòng chống hạn hán

Xuất hiện mưa trái mùa, Kon Tum tăng cường phòng chống hạn hán

Dù nửa cuối tháng 3/2025 đã xuất hiện mưa trái mùa rải rác tại thành phố Kon Tum và một số huyện, song Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum vẫn yêu cầu sở, ngành liên quan và các địa phương chủ động phòng, chống hạn hán, thiếu nước mùa khô năm 2025.

Gia Lai phát triển cà phê đặc sản thay vì chỉ xuất khẩu thô

Gia Lai phát triển cà phê đặc sản thay vì chỉ xuất khẩu thô

Hiện nay, Gia Lai sở hữu hơn 57.000 ha cà phê đạt các chứng nhận 4C, UTZ, Rainforest, Organic, chiếm trên 53% tổng diện tích cà phê của tỉnh. Thay vì dừng lại ở vai trò xuất khẩu nguyên liệu thô, Gia Lai đang dần hình thành hướng đi mới trong hành trình phát triển cà phê đặc sản, thông qua việc đưa doanh nghiệp trở thành trung tâm, đồng hành cùng chính quyền và ngành nông nghiệp.

Mở hướng đi mới cho nghề nuôi cá nước lạnh đặc sản ở Văn Yên

Mở hướng đi mới cho nghề nuôi cá nước lạnh đặc sản ở Văn Yên

Nhiều hộ dân trên địa bàn huyện Văn Yên (Yên Bái) đã tận dụng lợi thế từ tự nhiên để phát triển nuôi cá tầm, đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Mở ra hướng đi mới cho nghề nuôi cá nước lạnh đặc sản cho hiệu quả kinh tế cao tại huyện miền núi còn nhiều khó khăn này.

Trang trại chăn nuôi bò vàng H’Mông tại Hợp tác xã Cát Lý. Ảnh: Đức Thọ - TTXVN

Xây dựng chuỗi giá trị bò vàng Hà Giang trên vùng Cao nguyên đá

Trên vùng đất Cao nguyên đá Hà Giang khắc nghiệt, việc chăn nuôi không hề dễ dàng. Tuy nhiên, với sự quyết tâm, sáng tạo và mô hình liên kết bền vững, Hợp tác xã Cát Lý đã và đang phát triển mạnh mô hình nuôi bò vàng Hà Giang, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Trồng khoai lang lãi từ 130-150 triệu đồng/ha ở Gia Lai

Trồng khoai lang lãi từ 130-150 triệu đồng/ha ở Gia Lai

Những ngày này, trên khắp cánh đồng huyện Phú Thiện (tỉnh Gia Lai), không khí thu hoạch khoai lang diễn ra nhộn nhịp. Niên vụ Đông Xuân 2024-2025, bà con nông dân không chỉ vui mừng vì năng suất cao mà giá thu mua cũng tăng mạnh, mang lại nguồn thu nhập đáng kể.

Ông Đường Quang Chiến - Người tiên phong trồng cây dược liệu ở Chí Linh

Ông Đường Quang Chiến - Người tiên phong trồng cây dược liệu ở Chí Linh

Hoàng Hoa Thám là một xã miền núi nằm ở phía đông bắc TP Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Nơi đây có nhiều tiềm năng về rừng và đất lâm nghiệp; địa hình, điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đa dạng nên nguồn tài nguyên về hệ thực vật, động vật rất phong phú, trong đó có nhiều loại làm cây thuốc. Sản xuất cây dược liệu tại địa phương là đang là hướng đi mới phù hợp với bà con sinh sống tại đây, vừa có thể mang lại giá trị kinh tế cao, đặc biệt phù hợp với việc tái cơ cấu nông nghiệp, sử dụng đất trồng có hiệu quả hơn…

Thu lãi cao từ mô hình nuôi dê thích ứng với biến đổi khí hậu ở Tiền Giang

Thu lãi cao từ mô hình nuôi dê thích ứng với biến đổi khí hậu ở Tiền Giang

Hiện nay, dê thịt tại tỉnh Tiền Giang đang được thương lái thu mua với giá hơi dao động từ 145.000 - 150.000 đồng/kg, tăng trên 10.000 đồng/kg so với tháng trước, riêng dê giống con được mua với giá 180.000 - 185.000 đồng/kg. Sau thời gian nuôi khoảng 2,5 - 3 tháng, sau khi trừ chi phí con giống cùng thức ăn, người nuôi có lãi trung bình từ 1 - 1,2 triệu đồng/con dê.

Cá Dứa được nhiều hộ dân ở huyện Trần Đề (Sóc Trăng) nuôi trong ao tôm. Ảnh: Tuấn Phi - TTXVN

Sóc Trăng khuyến cáo không phát triển ồ ạt nuôi cá trong ao tôm

Tại Sóc Trăng, con tôm là một trong những loại thủy sản chủ lực trong phát triển kinh tế của tỉnh. Thế nhưng, vì dịch bệnh, giá cả không ổn định nên nhiều hộ ở vùng chuyên canh nuôi tôm nước lợ chuyển dần sang mô hình nuôi cá nước ngọt, cá nước lợ mang lại thu nhập ổn định.

Tuổi trẻ Sơn La với khát vọng lập thân, lập nghiệp

Tuổi trẻ Sơn La với khát vọng lập thân, lập nghiệp

Những năm qua, chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp” đã được các cấp bộ Đoàn tỉnh Sơn La triển khai sâu rộng tới đoàn viên, thanh niên. Qua đó, chương trình giúp tạo lập môi trường thuận lợi hỗ trợ, cổ vũ, thúc đẩy đoàn viên, thanh niên thi đua lập thân, lập nghiệp, làm giàu trên mảnh đất quê hương; góp phần xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh tại địa phương.

Anh Nguyễn Quốc Huy làm giàu từ sản vật quê hương

Anh Nguyễn Quốc Huy làm giàu từ sản vật quê hương

Với mong ước làm giàu trên mảnh đất quê hương, anh Nguyễn Quốc Huy ở thị trấn Hợp Châu (huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc) đã mạnh dạn đầu tư vào nuôi trồng các loại nấm đem lại hiệu quả kinh tế cao và góp phần giải quyết việc làm cho lao động tại địa phương.

Giá lợn hơi tăng, người chăn nuôi có lợi nhuận cao

Giá lợn hơi tăng, người chăn nuôi có lợi nhuận cao

Thời điểm này, giá lợn hơi trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đang ở mức cao kỷ lục từ 81.000 -82.000 đồng/kg. Với giá bán này người nuôi có lợi nhuận cao nên nhiều người đã có động lực tái đàn nuôi vụ mới.Ông Đào Văn Tâm, ngụ thôn Lồ Ồ, xã Đá Bạc, huyện Châu Đức hiện đang nuôi 70 con lợn; trong đó có 65 con lợn thịt và 5 con lợn nái. Ông Tâm cho biết: Thời điểm mùng 6 Tết Nguyên đán ông có xuất chuồng 1 đàn lợn 11 con, với giá 70.000 đồng/kg, khi đó mỗi con lợn lãi 2,5 triệu đồng. Đến nay, giá lợn hơi đã tăng lên 82.000 đồng/kg, ông tiếp tục có đàn 21 con chuẩn bị được xuất bán.

Nuôi cá lồng trên lòng hồ thuỷ điện giúp người dân miền núi thu nhập 100 triệu đồng/năm

Nuôi cá lồng trên lòng hồ thuỷ điện giúp người dân miền núi thu nhập 100 triệu đồng/năm

Người dân tại các huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa đã tận dụng tiềm năng, lợi thế về diện tích mặt nước vùng lòng hồ thủy điện để phát triển nghề nuôi cá lồng, mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng. Nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Người dân Đồng Tháp có thêm thu nhập từ nuôi dơi lấy “dạ minh sa”

Người dân Đồng Tháp có thêm thu nhập từ nuôi dơi lấy “dạ minh sa”

Đến một số địa phương của tỉnh Đồng Tháp, nhiều người ấn tượng, tò mò về những chòi “cao cẳng” dựng lên giữa vườn cây ăn quả, đồng ruộng; đó là những chòi nuôi dơi để lấy phân. Phân dơi còn được gọi là “dạ minh sa”. Nghề nuôi dơi lấy phân giúp nhiều người có thêm nguồn thu nhập ổn định, phát triển kinh tế gia đình; đồng thời, góp phần bảo vệ động vật hoang dã.

Kết quả khoa học góp phần phát triển các nghề mới, phát huy nghề truyền thống

Kết quả khoa học góp phần phát triển các nghề mới, phát huy nghề truyền thống

Chương trình Khoa học và công nghệ nông thôn miền núi giai đoạn 2021-2025 đã đưa ra được nhiều công nghệ tiên tiến, phù hợp, xây dựng được những mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ hiệu quả. Qua đó các địa phương nâng cao năng suất lao động, đa dạng hóa sản phẩm hàng hóa phù hợp thị trường, phát huy lợi thế. Đặc biệt chương trình đã hỗ trợ các doanh nghiệp ở nông thôn đổi mới công nghệ, hình thành các ngành nghề mới, phát huy các nghề truyền thống chủ lực của từng địa phương.

Đảng viên trẻ vùng cao Than Uyên tiên phong làm kinh tế

Đảng viên trẻ vùng cao Than Uyên tiên phong làm kinh tế

Nhiều đảng viên trẻ ở vùng cao Lai Châu đã và đang hiện thực hóa ý tưởng, khát khao làm giàu bằng những mô hình khởi nghiệp trên mảnh đất quê hương, khẳng định vai trò đảng viên tiên phong, gương mẫu tích cực làm kinh tế, đóng góp vào sự phát triển chung của địa phương.

Giảm nghèo bền vững nhờ hỗ trợ đa chiều

Giảm nghèo bền vững nhờ hỗ trợ đa chiều

Thời gian qua, các chính sách giảm nghèo, dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021-2025 đã phát huy hiệu quả tại Ninh Bình. Qua đó, các chính sách đã tiếp thêm sức mạnh, góp phần tạo sinh kế giúp hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người khuyết tật có thêm tư liệu sản xuất, từng bước cải thiện thu nhập, sớm ổn định cuộc sống, hướng đến giảm nghèo bền vững.

Kiên Giang bố trí khu vực nuôi thủy hải sản hợp lý dưới tán rừng phòng hộ ven biển

Kiên Giang bố trí khu vực nuôi thủy hải sản hợp lý dưới tán rừng phòng hộ ven biển

Tỉnh Kiên Giang có đường bờ biển trên đất liền dài hơn 200 km với diện tích rừng phòng hộ ven biển hàng chục nghìn km là lợi thế phát triển kinh tế ven biển với đa dạng các mô hình như: nuôi sò huyết, nuôi ba khía, nuôi cá, tôm, cua biển… với thu nhập từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Phát huy hiệu quả kinh tế các mô hình mang lại, tỉnh Kiên Giang quan tâm nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả và phát triển bền vững.

Sau 15/3, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long sẽ xu thế giảm nhanh

Sau 15/3, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long sẽ xu thế giảm nhanh

Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long về việc tăng cường vận hành công trình thủy lợi lấy nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Sóc Trăng chủ động ứng phó, bảo vệ nông nghiệp trước tình hình hạn mặn phức tạp

Sóc Trăng chủ động ứng phó, bảo vệ nông nghiệp trước tình hình hạn mặn phức tạp

Những ngày gần đây, tình hình xâm nhập mặn trên sông Hậu tại Sóc Trăng đang diễn biến phức tạp, với độ mặn xâm nhập sâu từ 35 - 50km, báo hiệu cao điểm mùa khô 2025 đang ở giai đoạn gay gắt nhất. Trước tình hình này, chính quyền và người dân Sóc Trăng đã chủ động triển khai nhiều giải pháp ứng phó, bảo vệ diện tích sản xuất nông nghiệp và đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho người dân.

Chuyển đổi 4,57 ha rừng để xây hệ thống kênh công trình thủy lợi Ia Mơr

Chuyển đổi 4,57 ha rừng để xây hệ thống kênh công trình thủy lợi Ia Mơr

Hội đồng nhân dân tỉnh Gia Lai khóa XII, Kỳ họp thứ 25 (chuyên đề) vừa ban hành Nghị quyết số 475/NQ-HĐND về việc chuyển mục đích sử dụng 4,57 ha rừng để xây dựng hệ thống kênh nhánh thuộc công trình thủy lợi Ia Mơr tại huyện Chư Prông. Quyết định này nhằm cung cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho hơn 3.100 ha tại tỉnh Gia Lai.

Thu hoạch cà phê niên vụ 2024 - 2025 tại Đắk Lắk. Ảnh: Hoài Thu - TTXVN

Kỳ vọng nâng tầm giá trị cà phê Việt

Tỉnh Đắk Lắk hiện là "thủ phủ cà phê" với diện tích và sản lượng dẫn đầu cả nước. Với mục đích giới thiệu và quảng bá cà phê Buôn Ma Thuột, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần đầu tiên vào năm 2005, đến nay đã tròn 20 năm. Tiếp nối thành công của các lần tổ chức trước, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 được kỳ vọng tiếp tục góp phần nâng tầm giá trị cà phê Việt.

Mạnh dạn hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp

Mạnh dạn hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp

Thời gian qua, với nhiều giải pháp hiệu quả, phù hợp, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp trên địa bàn tỉnh Bến Tre đã triển khai nhiều giải pháp giúp tạo việc làm, phát triển kinh tế, thúc đẩy tinh thần sáng tạo, nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ. Hội viên, phụ nữ quê hương Đồng khởi dần thay đổi nhận thức, tích cực nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm, tự tin hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh trong nhiều lĩnh vực.