Với quyết tâm tìm ra giống cây đặc sản có chất lượng và giá trị kinh tế cao, ông Huỳnh Văn Cập, Giám đốc Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ cây giống - quả thanh trà ngọt Đông Thành, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long đã mày mò và phát triển giống thanh trà ngọt mang thương hiệu Năm Cập. Không dừng lại ở đó, ông mạnh dạn xử lý để cây cho trái theo ý muốn. Bước đầu thử nghiệm đã mang lại kết quả khả quan, vườn thanh trà của Hợp tác xã ra trái rải vụ, giá bán cao hơn nhiều so với thời điểm chính vụ.
“Ngọt hóa” cây thanh trà
Thanh trà là loại cây được trồng lâu năm ở thị xã Bình Minh, với diện tích khoảng 27ha, trong đó tập trung chủ yếu ở xã Đông Thành với hai loại trái chua và ngọt. Cây thường cho trái từ tháng giêng đến tháng 3 âm lịch hằng năm. Vào chính vụ, thanh trà có giá cao, nhất là giống thanh trà ngọt đang được thị trường ưa chuộng, nhờ đó đã mang lại thu nhập khá cao cho người dân.
Theo người dân, cây thanh trà đã được trồng ở địa phương từ vài chục năm trước. Tuy nhiên, giống cây phổ biến là thanh trà chua, việc tiêu thụ khá khó khăn. Thanh trà ngọt, chỉ có ở một vài nơi nhưng trái nhỏ, năng suất thấp. Giống thanh trà ngọt có giá trị kinh tế như hiện nay là kết quả của quá trình mày mò, tìm kiếm, sưu tầm, học hỏi và nhiều lần trồng thử nghiệm của ông Huỳnh Văn Cập.
Từ những cây thanh trà được trồng bằng hạt ở vườn người dân, ông Cập đã sưu tầm để nghiên cứu đặc tính, so sánh năng suất, độ chua, ngọt và tuyển chọn ra được một số cây thanh trà có năng suất đột biến, hương vị ngọt để nhân giống. Sau nhiều năm miệt mài với cây này, ông đã phát triển được giống thanh trà ngọt phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng ở địa phương, đồng thời cho trái to, năng suất cao, không bỏ vụ như hiện nay và đã được đăng ký độc quyền nhãn hiệu cây giống thanh trà ngọt Năm Cập.
Ông Huỳnh Văn Cập cho biết: “Giống thanh trà ngọt Năm Cập khác với giống thanh trà truyền thống. Trái thanh trà ngọt chín qua đánh giá của Viện Cây ăn quả miền Nam cho thấy tỷ lệ thịt chiếm 70%, hạt chỉ chiếm 30%, có vị ngọt thanh. Cây trồng khoảng 3 năm sẽ cho trái đợt đầu tiên từ 3-5kg, sau đó tăng dần theo từng năm, đến khi đạt 10 năm tuổi thì có thể thu hoạch 50-60kg/cây. Do sản lượng thanh trà ngọt còn ít nên giá bán khá cao, dao động từ 100 - 120 nghìn đồng. Với năng suất và giá bán như vậy, nếu nông dân trồng thanh trà ngọt sẽ có thu nhập khá, không thua các giống cây trồng khác”.
Thành công với việc phát triển giống thanh trà ngọt, ông Huỳnh Văn Cập đã thành lập Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ cây giống - quả thanh trà ngọt Đông Thành, thu hút 11 thành viên tham gia với diện tích hơn 10,2ha. Bên cạnh bán trái, Hợp tác xã cung cấp lượng lớn cây giống thanh trà ngọt với giá ổn định khoảng 200 nghìn đồng/cây. Đáng phấn khởi, thanh trà ngọt Năm Cập đã được công nhân đạt chứng nhận 4 sao đối với sản phẩm thuộc Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) của địa phương, đang định hướng phát triển thị trường vào các siêu thị.
Cho cây ra trái theo ý muốn
Thấy được tiềm năng và hiệu quả kinh tế của cây thanh trà ngọt, nhiều nông dân tại thị xã Bình Minh đã mạnh dạn tăng diện tích trồng. Tuy nhiên, những năm gần đây, thanh trà giảm năng suất đáng kể. Đặc biệt, vụ vừa qua, nhiều vườn thanh trà của người dân đã giảm gần 80% năng suất so với những năm trước, dù giá bán tăng cao nhưng người dân vẫn lo lắng cho những vụ tiếp theo.
Trăn trở trước tình hình nay, mấy năm qua, ông Huỳnh Văn Cập tiếp tục tự mày mò nghiên cứu, liên kết với các đơn vị, viện, trường để được tư vấn. Ông còn sang tận Thái Lan để tham quan mô hình trồng thanh trà ngọt và tìm cách để vận dụng, xử lý đối với giống cây này ở địa phương mình. Sau vài lần thử nghiệm, ông Cập đã thành công cho cây thanh trà ra trái né thời điểm chính vụ. Cây thanh trà bước đầu phát triển tốt mà không phụ thuộc vào thời tiết, nâng cao tỷ lệ ra hoa, đậu trái.
Ông Huỳnh Văn Cập cho biết, để xử lý thanh trà ra trái theo ý muốn, ông đã thử nghiệm nhiều đợt, mỗi đợt từ 8-10 gốc thanh trà ngọt. Nếu như trước đây, cây thanh trà ra hoa, đậu quả phần lớn phụ thuộc vào thời tiết thì qua quá trình can thiệp các biện pháp bón phân, tưới nước... đúng thời điểm, cây đã ra hoa gần như 100%, sản lượng đạt yêu cầu.
Nhờ "mát tay" xử lý, đợt vừa qua, thanh trà ở địa phương hết mùa nhưng ở hợp tác xã vẫn có sản phẩm để bán ra thị trường, giá tăng lên đến 160 nghìn đồng/kg. Ông Cập phấn khởi cho biết, thử nghiệm mấy đợt đều đạt yêu cầu rồi, năm sau sẽ tiếp tục xử lý để không bị mất mùa, nếu hiệu quả thì nhân rộng cho bà con.
Là thành viên Hợp tác xã, ông Huỳnh Văn Hào đã cùng ông Huỳnh Văn Cập thử nghiệm việc xử lý cho cây thanh trà ra trái theo ý muốn. Theo ông Hào, việc xử lý cho cây ra trái theo ý muốn đòi hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm mới đạt năng suất như mong đợi. Qua các lần thử nghiệm, vườn cây phát triển tốt, năng suất và lợi nhuận tăng nhiều lần nên ông rất phấn khởi.
Những năm qua, nhờ "đi trước, đón đầu" nên các sản phẩm cây giống và trái thanh trà của Hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ cây giống - quả thanh trà ngọt Đông Thành luôn bán được giá, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Chia sẻ về những định hướng sắp tới, ông Huỳnh Văn Cập cho biết, dù có giá trị kinh tế cao nhưng cây thanh trà ngọt hiện nay có sản lượng chưa đáp ứng yêu cầu thị trường; do đó, ông mong muốn được mở rộng diện tích và tăng năng suất để từng bước hình thành vùng nguyên liệu ở địa phương. Bước đầu có thể đưa quả thanh trà vào siêu thị để nâng cao giá trị sản phẩm, về lâu dài nếu địa phương hỗ trợ nhân rộng sản xuất, hình thành vùng nguyên liệu và tiến xa hơn có thể xuất khẩu.
Với những nỗ lực trong sản xuất, ông Huỳnh Văn Cập là một trong những nông dân tiêu biểu trong phong trào “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi" của địa phương, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nông dân tỷ phú thị xã Bình Minh. Bên cạnh đó, ông cũng tích cực tham gia phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Ông đã hiến đất xây đường giao thông nông thôn, tích cực tham gia và đóng góp kinh phí cùng địa phương hỗ trợ hộ nghèo, hộ khó khăn, sửa chữa cầu, đường và ủng hộ, giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn được đến trường. Ông còn hỗ trợ cây giống thanh trà giúp hộ dân địa phương phát triển kinh tế gia đình...
Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đông Thành, thị xã Bình Minh Nguyễn Hoàng Chương cho biết, ông Huỳnh Văn Cập là người có đóng góp lớn trong việc phát triển giống thanh trà ngọt. Bên cạnh việc phát triển kinh tế của bản thân, ông còn tích cực cùng địa phương hỗ trợ giống và kỹ thuật để người dân mạnh dạn đầu tư trồng thanh trà, phát triển kinh tế gia đình. Đặc biệt, việc ông tiếp tục nghiên cứu, xử lý thanh trà ra trái nghịch vụ, hạn chế ảnh hưởng của thời tiết đã mở ra thêm những hướng đi mới cho canh tác loại cây này, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội ở địa phương.
Lê Thúy Hằng
