Tỉnh Kiên Giang đang triển khai đồng bộ các giải pháp kiểm soát chặt chẽ, tập trung phòng, chống hạn, mặn giai đoạn cao điểm mùa khô.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang Lê Hữu Toàn cho biết, dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn Kiên Giang, xâm nhập mặn từ tháng 2 - 4/2025 ở mức cao hơn trung bình nhiều năm, độ mặn cao nhất mùa khô năm 2024 - 2025 trên sông Cái Lớn, Cái Bé xuất hiện vào cuối tháng 3 và tháng 4/2025. Từ tháng 5 trở đi xâm nhập mặn trên các sông có xu thế giảm dần trong nửa đầu tháng và giảm nhanh từ nửa cuối tháng 5. Từ dự báo này, tỉnh tiếp tục chủ động triển khai thực hiện tốt phương án phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô năm 2024 - 2025 trên địa bàn, phòng tránh, hạn chế tối đa những thiệt hại có thể xảy ra.
Theo đó, Chi cục Thủy lợi Kiên Giang theo dõi thông tin dự báo xâm nhập mặn, nguồn nước của các cơ quan chuyên ngành khí tượng, thủy văn và Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam cung cấp để làm cơ sở tổ chức các giải pháp ứng phó phù hợp. Đồng thời, phối hợp với đơn vị chức năng có liên quan chủ động vận hành linh hoạt Cống - âu thuyền Vàm Bà Lịch (Châu Thành) để kiểm soát mặn, trữ ngọt, tránh mặn xâm nhập sâu vào nội đồng trong các đợt triều cường tháng 2 và vận hành xuyên suốt trong hai tháng 3 - 4/2025, đảm bảo nguồn nước cho sản xuất, cung cấp nước ngọt cho các nhà máy nước tại thành phố Rạch Giá.
Tiếp đến, Chi cục Thủy lợi Kiên Giang chủ động vận hành có hiệu quả hệ thống cống trên địa bàn, phối hợp với Công ty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi Miền Nam vận hành các cống Cái Lớn, Cái Bé và Xẻo Rô, đảm bảo an toàn cho sản xuất; thường xuyên kiểm tra hệ thống cống trên các vùng sản xuất, nhằm phát hiện sớm các sự cố rò rỉ xâm mặn, thất thoát nguồn nước ngọt để khắc phục kịp thời.
Bên cạnh đó, tỉnh chỉ đạo các huyện, thành phố theo dõi chặt chẽ diễn biến, thông tin dự báo nguy cơ hạn hán, xâm nhập mặn, chủ động rà soát, cập nhật, triển khai thực hiện phương án ứng phó hạn hán, xâm nhập mặn của địa phương phù hợp với tình hình thực tế. Các địa phương cơ sở tuyên truyền, vận động người dân kiểm tra chất lượng nước trước khi bơm tưới, tích trữ sử dụng nguồn nước một cách khoa học, tiết kiệm, hợp lý…
Hiện nay, tuyến đê bao ngoài Vườn quốc gia U Minh Thượng (ĐT.965) dài 60 km, mực nước trong kênh đang xu thế xuống thấp, nhu cầu bơm tưới cho hoa màu, thủy sản rất nhiều, cùng với lượng nước bốc hơi và không có nguồn bổ sung nên trong thời gian tới mực nước ở đây sẽ tiếp tục xuống nhanh, có nguy cơ gây sụt lún, sạt lở đất. Theo đó, huyện U Minh Thượng thường xuyên kiểm tra, kịp thời phát hiện xử lý các tình huống sụt lún, sạt lở đê bao ngoài có thể xảy ra, hạn chế đến mức thấp nhất về thiệt hại cho sản xuất và cơ sở hạ tầng. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền người dân trong khu vực sử dụng tiết kiệm nước, không sản xuất trái lịch thời vụ, không khoan giếng lấy nước mặn và đặt cống bọng qua đê bao, dễ gây thất thoát nguồn nước, sạt lở, sụt lún.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang cho hay, hiện nay, độ mặn đang có xu thế tăng cao trên địa bàn tỉnh. Trên sông Cái Bé, độ mặn 4‰ xâm nhập sâu 14 km (xã Bình An, Châu Thành); độ mặn 1‰ xâm nhập sâu khoảng 18 km (xã Minh Hoà, huyện Châu Thành). Trên sông Cái Lớn, độ mặn 4‰ xâm nhập sâu khoảng 36 km (thị trấn Gò Quao, huyện Gò Quao); độ mặn 1‰ xâm nhập sâu khoảng 48 km (xã Vĩnh Hoà Hưng Nam, huyện Gò Quao). Trên kênh Cái Sắn, độ mặn 1 - 4‰ xâm nhập sâu vào địa bàn xã Mong Thọ B (Châu Thành).
Từ đầu mùa khô năm 2024 - 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh chưa ghi nhận thiệt hại về sản xuất nông nghiệp do hạn mặn gây ra. Để chủ động phòng, chống hạn, mặn bảo vệ sản xuất và cung cấp nước sinh hoạt cho nhân dân, hai huyện An Biên và An Minh trong vùng bị ảnh hưởng mặn đã triển khai đắp mới, gia cố 29 đập đất ngăn mặn theo thời vụ bảo vệ lúa trong vụ Mùa, Đông Xuân 2024 - 2025.
Mặt khác, ngành chức năng phối hợp với các địa phương thường xuyên tăng cường tuyên truyền, truyền thông, nâng cao năng lực và nhận thức của cộng đồng về biến đổi khí hậu và nước biển dâng, yêu cầu kiểm soát mặn để phục vụ sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và phục vụ nước sinh hoạt cho nhân dân. Đồng thời, hướng dẫn nông dân thực hiện lịch gieo sạ sớm hơn tùy theo điều kiện nguồn nước từng khu vực, ở các vùng hạn chế nguồn nước ngọt khuyến cáo không sử dụng các giống lúa dài ngày để không bị thiệt hại do hạn mặn ở giai đoạn giữa đến cuối vụ; khuyến cáo nông dân thực hiện đúng khung lịch gieo sạ. Hướng dẫn nông dân áp dụng các biện pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, phòng trừ dịch hại và các kỹ thuật canh tác trong điều kiện hạn chế về nước tưới…
Lê Huy Hải