Du lịch cộng đồng góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam

Du lịch cộng đồng góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam

Du lịch cộng đồng là một loại hình quan trọng của du lịch Việt Nam, không chỉ góp phần thay đổi diện mạo nhiều vùng nông thôn, cải thiện cuộc sống của người dân mà còn đóng góp tích cực vào việc bảo tồn, phát huy, lan tỏa các giá trị văn hóa đặc sắc của Việt Nam.

Du lịch cộng đồng góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam ảnh 1Khách du lịch trải nghiệm chèo bè mảng tại xóm Sưng, xã Cao Sơn (Đà Bắc). Ảnh: baohoabinh.vn

Đồng bào dân tộc làm du lịch hiệu quả

Mô hình du lịch cộng đồng huyện Đà Bắc đang được đồng bào Mường thực hiện tại ba xóm ở ba xã thuộc huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình (xóm Đá Bia, xã Tiền Phong; xóm Ké, xã Hiền Lương và xóm Sưng, xã Cao Sơn) đang được đánh giá cao. Nơi đây là điểm đến lý tưởng cho chuyến đi ngắn ngày. Không chỉ ngắm cảnh đẹp nên thơ mà du khách còn có thể khám phá nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc với nếp làng, phong tục, văn hóa có từ ngàn xưa.

Du khách đến Đà Bắc có thể đi theo đường bộ và đường thủy theo lòng hồ Hòa Bình; khám phá các địa danh như: Khu Bảo tồn thiên nhiên Phu Canh, thác Tà Khớp, hang Thần, suối Láo, hang Mưa, hang Sưng, núi Biều, hang Lỗ Làn, vịnh Hiền Lương... Du khách cũng có thể chọn đi thuyền khám phá cảnh quan vùng hồ, bơi mảng, chèo thuyền kayak, thăm thú bản làng, khám phá các hang động nguyên sơ, trải nghiệm hoạt động sản xuất, đi thăm lồng nuôi cá, đánh cá, kéo rọ tôm…cùng người dân.

Theo đánh giá của Tổng cục Du lịch (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), mô hình du lịch cộng đồng ở huyện Đà Bắc đã góp phần phát huy tiềm năng phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng; tích cực xóa đói giảm nghèo mang lại nguồn thu nhập bền vững cho cộng đồng các dân tộc thiểu số. Quan trọng hơn cả đã góp phần bảo tồn, phát triển giá trị văn hóa truyền thống, kết nối cộng đồng.

Đồng bào nơi đây được tập huấn, trau dồi kiến thức, các kỹ năng hướng dẫn khách, thuyết minh, đón tiếp, nghiệp vụ buồng, bàn, kỹ năng nấu ăn, văn nghệ, cung cấp nông, thủy sản, cho thuê phương tiện di chuyển… Địa hình đa dạng, vẻ đẹp cảnh quan tự nhiên gồm sông, hồ, hang, suối, đồi, rừng ở Đà Bắc đều được đưa vào khai thác du lịch.

Du lịch cộng đồng góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam ảnh 2Các homestay tại điểm du lịch cộng đồng Đá Bia, xã Tiền Phong là một trong những điểm dừng chân của nhiều du khách khi trải nghiệm tour du lịch vùng hồ Đà Bắc. Ảnh:baohoabinh.vn

Hiện nay, lượng du khách đến trải nghiệm, khám phá ở xã Cao Sơn đang ngày một tăng lên, khoảng 80% lượt du khách là người nước ngoài. Bình quân mỗi năm, đón 900 - 1.100 lượt khách, trong đó có 500 - 600 lượt khách lưu trú. Thông qua con đường du lịch, những sản phẩm do bà con làm ra như chè Shan tuyết, rượu hoẵng, hàng thổ cẩm được giới thiệu, quảng bá, có sức tiêu thụ tốt giúp kinh tế của bà con dần khấm khá. Bình quân thu nhập của người dân xóm làm du lịch đạt từ 5 - 7 triệu đồng/người/tháng...

Các nhà làm homestay cũng dọn dẹp, chỉnh trang nhà cửa, khuôn viên sân vườn; giữ gìn môi trường, cảnh quan; tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp cho bản làng. Những giá trị văn hóa vốn bị phai nhạt nay đã được củng cố; bản sắc văn hoá dân tộc Mường, Dao với ngôn ngữ, phong tục tập quán, văn học truyền thống, lễ hội riêng được gìn giữ, phát huy…Một trang fanpage mang tên Đà Bắc CBT trên mạng xã hội Facebook đã được thành lập để người dân tương tác, giao dịch với khách hàng; quảng bá và kết nối thị trường khách.

Đặc biệt, mô hình du lịch cộng đồng ở xóm Đá Bia đã lọt vào nhóm các bản du lịch cộng đồng ASEAN vào năm 2019…

Khai thác toàn diện các giá trị từ cộng đồng

Theo Tiến sỹ Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch (Tổng cục Du lịch), du lịch cộng đồng đã xuất hiện từ năm 1997 tại một số địa phương như Hòa Bình, Lào Cai, Quảng Nam... Sau hơn 20 năm phát triển, du lịch cộng đồng đã phát triển mở rộng trên toàn quốc. Cùng với trào lưu khách du lịch quốc tế tham gia loại hình du lịch trải nghiệm cộng đồng gia tăng mạnh trên toàn cầu, hoạt động du lịch cộng đồng ở nước ta đã sôi động hơn; thu hút sự quan tâm, phát triển ở nhiều địa phương, kể cả ở các thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Hồng Long, Trưởng Khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) chia sẻ: Mô hình du lịch cộng đồng ở nước ta đã tập trung khai thác được các giá trị văn hóa, lối sống, ẩm thực, thuộc sở hữu của cộng đồng dân cư trên nhiều vùng miền. Đặc biệt, người dân đóng vai trò quan trọng trong việc trực tiếp cung cấp các dịch vụ, hướng dẫn du khách trải nghiệm, cảm nhận văn hóa, lối sống tại địa phương.

Du lịch cộng đồng đã giúp Việt Nam khai thác, giới thiệu và bảo tồn giá trị tài nguyên du lịch tự nhiên, giá trị văn hóa đặc sắc. Thông qua hoạt động du lịch cộng đồng, nét văn hóa truyền thống, thói quen sinh hoạt và đời sống thường nhật của đồng bào dân tộc thiểu số chính là yếu tố hấp dẫn du khách quốc tế đến khám phá, trải nghiệm. Tại Việt Nam, các dự án du lịch cộng đồng ở các thôn, bản như Thanh Phú, Bản Hồ, Tả Van, Tả Phin, Bắc Hà (Lào Cai); Bản Lác (Mai Châu, Hòa Bình), Cơ Tu (Nam Giang, Quảng Nam); Buôn Đôn, Buôn Trí A (Đắk Lắk), xã Lát (Lâm Đồng)… đã dựa trên bản sắc văn hóa của đồng bào Thái, Mường, Dao, Raglây, Cơ Tu, Êđê, Cơho, tạo thành những sản phẩm độc đáo, thu hút du khách.

Địa điểm lưu trú chủ yếu của du lịch cộng đồng là nhà dân, nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê (homestay), nhất ở miền núi phía Bắc (Hòa Bình, Lạng Sơn, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Thái Nguyên, Bắc Cạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lai Châu), ngoài ra cũng có tại các tỉnh Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, khu vực Tây Nguyên, đồng bằng sông Cửu Long...

Theo thống kê chưa đầy đủ, đến cuối năm 2019, cả nước có hơn 5.000 homestay với sức chứa gần 100.000 khách, trong đó hơn 2.000 cơ sở đã được công nhận đạt chuẩn. Homestay tạo điều kiện cho đồng bào tăng thêm thu nhập, bán sản vật địa phương, duy trì bản sắc văn hóa, phát triển nghề thủ công và tăng cường giao lưu quốc tế dù họ không biết ngoại ngữ…Từ năm 2016 đến nay, Việt Nam có 9 homestay và 6 điểm du lịch cộng đồng được trao giải thưởng ASEAN.

Đóng góp to lớn nhất của du lịch cộng đồng là đã phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, bản sắc của các cộng đồng địa phương, kết hợp hài hòa nhu cầu của hiện tại và tương lai. Du lịch cộng đồng phát triển cũng đem lại cơ hội phục hồi, phát triển một số nghề truyền thống, phong tục, sinh hoạt văn hóa cộng đồng như sản phẩm thủ công truyền thống, thổ cẩm, âm nhạc dân gian, trang sức bạc, ẩm thực… Các hoạt động văn hóa dân gian, lễ hội truyền thống dần thu hút được sự tham gia của du khách, đơn vị lữ hành, góp phần quảng bá trực tiếp cho giá trị văn hóa của đồng bào.

Thực tế đã chứng minh, du lịch cộng đồng đã đem lại nhiều lợi ích về kinh tế, xã hội cho người dân địa phương thông qua tạo ra công ăn việc làm, cải thiện thu nhập, nâng cao được đời sống cộng đồng và có ý nghĩa to lớn trong công cuộc xóa đói giảm nghèo của Đảng và Nhà nước. Từ những vùng, địa phương kinh tế còn khó khăn, nhờ hoạt động du lịch, sinh kế của người dân đã được cải thiện rõ rệt, từng bước bắt kịp những tỉnh, địa phương có hoạt động kinh tế - xã hội phát triển.

Bản chất của du lịch cộng đồng là mô hình tương đối bền vững nhờ lợi thế gần gũi, gắn bó thân thiện với môi trường cả về tự nhiên và xã hội. Vì thế, du lịch cộng đồng không chỉ góp phần thực hiện mục tiêu chung của ngành Du lịch mà còn đóng góp trực tiếp vào xu thế phát triển bền vững ở Việt Nam nói riêng và trên thế giới. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2030 và Chiến lược phát triển sản phẩm du lịch Việt Nam đến năm 2025 định hướng đến năm 2030 cũng xác định ưu tiên phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng, trong đó có du lịch văn hóa, sinh thái gắn với tìm hiểu bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số.

Theo các chuyên gia, để phát triển bền vững loại hình du lịch cộng đồng, các địa phương phải có quy hoạch cụ thể, không phát triển ồ ạt, không gây tác động lớn vào không gian văn hóa và hệ sinh thái. Bên cạnh đó là việc giữ gìn, tôn trọng những giá trị bản địa, phát huy bản sắc văn hóa của từng vùng miền, địa phương nhằm tạo sức hút với du khách từ những điểm khác biệt; đảm bảo người dân thực sự được hưởng lợi từ sự phát triển du lịch của địa phương…

Thanh Giang

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Khơi mạch nguồn tranh dân gian Làng Sình

Khơi mạch nguồn tranh dân gian Làng Sình

Từ khởi nguồn là loại tranh dùng để thờ cúng trong dân gian từ hơn 400 năm trước, tranh dân gian Làng Sình trải qua nhiều thăng trầm, đến nay vẫn có sức sống, chậm rãi hòa vào dòng chảy văn hóa dân gian vùng đất Huế.

Trải nghiệm du lịch gắn với nông nghiệp độc đáo giữa núi rừng Hà Giang

Trải nghiệm du lịch gắn với nông nghiệp độc đáo giữa núi rừng Hà Giang

Từ việc cắt cỏ bên đường đến ý tưởng mở quán nước nhỏ để du khách nghỉ chân, sau hai năm, nhờ sự chăm chỉ cố gắng, đôi vợ chồng người Tày đã xây dựng lên điểm du lịch gắn với nông nghiệp Cát Lý tại xã Thuận Hòa (Vị Xuyên, Hà Giang). Nơi đây không chỉ là điểm dừng chân, mà còn mang đến những trải nghiệm độc đáo, giúp du khách hòa mình vào thiên nhiên hùng vĩ của vùng cao.

Phát triển du lịch bền vững gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO

Phát triển du lịch bền vững gắn với Công viên địa chất toàn cầu UNESCO

Năm 2024 và 3 tháng đầu của năm 2025, ngành du lịch Cao Bằng đón nhận nhiều tín hiệu tích cực, lượng khách đến đã phục hồi sau đại dịch COVID-19. Ban Quản lý, Công viên địa chất Non nước Cao Bằng đã nắm bắt cơ hội, định hướng, hỗ trợ các cơ sở kinh doanh du lịch phát triển sản phẩm mới theo hướng bền vững, chất lượng cao, có đặc trưng riêng gắn với bảo vệ các giá trị di sản, giữ vững danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu UNESCO.

Nâng tầm du lịch trên vịnh Bái Tử Long, Quảng Ninh

Nâng tầm du lịch trên vịnh Bái Tử Long, Quảng Ninh

Vịnh Bái Tử Long hội tụ đầy đủ các cơ hội để phát triển du lịch. Nhằm đánh giá khách quan, toàn diện tình hình phát triển du lịch cũng như tiềm năng, cơ hội, thách thức, hạn chế của địa điểm hấp dẫn này, ngày 29/3, UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức Hội nghị Phát triển du lịch trên vịnh Bái Tử Long.

 Akŏ Dhông, "Buôn trong lòng phố"

Akŏ Dhông, "Buôn trong lòng phố"

Nằm trong lòng thành phố Buôn Ma Thuột náo nhiệt, Buôn Akŏ Dhông có diện tích 62,3 ha với 247 hộ, được xem là buôn làng đẹp nhất ở Đắk Lắk hiện nay.

Trải nghiệm thiên nhiên trên "vùng đất của nắng và gió"

Trải nghiệm thiên nhiên trên "vùng đất của nắng và gió"

Hiện nay, xu hướng "check-in" trải nghiệm tại các địa điểm đến đã trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi chuyến đi. Tại Ninh Thuận, trào lưu này không chỉ giúp du khách lưu giữ những khoảnh khắc đáng nhớ mà còn góp phần quảng bá hình ảnh du lịch địa phương hiệu quả.

Đỏ rực trời mùa hoa gạo tháng Ba

Đỏ rực trời mùa hoa gạo tháng Ba

Hoa gạo là loài hoa nở trong dịp cuối Xuân, vào tháng Ba, thời khắc báo hiệu những ngày rét chuẩn bị đi qua, nhường chỗ cho những tia nắng hạ. Cây gạo đỏ rực một vùng trời gắn liền với khung cảnh êm đềm, từ lâu trở thành linh hồn của mỗi làng quê Bắc bộ, gắn với ký ức của những người con xa quê nhớ về nguồn cội.

Thu hút đầu tư, phát triển "viên ngọc xanh" du lịch Khuôn Thần

Thu hút đầu tư, phát triển "viên ngọc xanh" du lịch Khuôn Thần

Bắc Giang đang vươn mình để trở thành một điểm sáng trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế. Trên hành trình đó, tỉnh không ngừng chú trọng vào các dự án trọng điểm, đặc biệt là lĩnh vực du lịch. Trong số những điểm đến tiềm năng, khu du lịch Khuôn Thần đang được xem là "viên ngọc xanh" triển vọng, hứa hẹn trở thành điểm nhấn du lịch sinh thái của miền Bắc.

Quảng bá hình ảnh Bắc Kạn “An toàn, thân thiện, hấp dẫn khách du lịch”

Quảng bá hình ảnh Bắc Kạn “An toàn, thân thiện, hấp dẫn khách du lịch”

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Kạn Đinh Quang Tuyên, tỉnh mới ban hành Kế hoạch triển khai các hoạt động kích cầu du lịch Bắc Kạn năm 2025, với mục đích tăng cường các giải pháp kích cầu, thu hút khách du lịch đến với Bắc Kạn... Tỉnh phấn đấu thu hút trên 1,3 triệu lượt khách du lịch trong năm 2025 (tăng khoảng 30% so với 2024), nhất là xây dựng hình ảnh du lịch Bắc Kạn “An toàn, thân thiện, hấp dẫn khách du lịch”.

Nậm Nghiệp, mùa hoa sơn tra nở rộ

Nậm Nghiệp, mùa hoa sơn tra nở rộ

Từ khoảng giữa tháng 3, hoa sơn tra (táo mèo) lại nở rộ nhuộm trắng tinh khôi những đồi núi, bản làng ở xã Ngọc Chiến (huyện Mường La, Sơn La), mời gọi bước chân du khách gần xa.

Lan tỏa vẻ đẹp du lịch Lạng Sơn tới khu vực miền Trung

Lan tỏa vẻ đẹp du lịch Lạng Sơn tới khu vực miền Trung

Chiều 24/3, tại thành phố Huế, Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tỉnh Lạng Sơn tổ chức Hội nghị “Quảng bá điểm đến du lịch Lạng Sơn 2025”, với sự tham dự của lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), các tổ chức, doanh nghiệp, công ty lữ hành khu vực miền Trung.

Năm Du lịch quốc gia 2025 - Bước đột phá cho Du lịch Huế

Năm Du lịch quốc gia 2025 - Bước đột phá cho Du lịch Huế

Sau lần đầu đăng cai tổ chức Năm Du lịch quốc gia vào năm 2013, năm 2025, Huế tiếp tục tổ chức sự kiện này với chủ đề "Huế - Kinh đô xưa, Vận hội mới" mang nhiều kỳ vọng cho ngành "công nghiệp không khói". Địa phương đã sẵn sàng cho chuỗi các hoạt động nhằm tạo đà bứt phá cho thương hiệu du lịch Huế trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới.

Bảo tồn, phát triển giá trị Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn gắn với phát triển du lịch

Bảo tồn, phát triển giá trị Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn gắn với phát triển du lịch

Phát huy vai trò của thanh niên trong xây dựng, phát triển Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn gắn với chuyển đổi số, thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, là chủ đề của Hội nghị đối thoại giữa Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu với đoàn viên thanh niên diễn ra ngày 20/3.

Bảo tồn, phát huy giá trị kiến trúc truyền thống gắn với phát triển du lịch tỉnh Bắc Kạn

Bảo tồn, phát huy giá trị kiến trúc truyền thống gắn với phát triển du lịch tỉnh Bắc Kạn

Hiện nay, ở Bắc Kạn có gần 9.300 công trình kiến trúc nhà ở truyền thống của các dân tộc Tày, Dao, Nùng, trong đó có 8.681 nhà sàn, 8 nhà trình tường, 605 nhà đất. Việc huy động nguồn lực để bảo tồn giá trị văn hóa, kiến trúc nhà ở truyền thống của các dân tộc đang được các địa phương chú trọng nhằm phát huy tiềm năng phát triển du lịch ở Bắc Kạn.

Hà Giang, điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách quốc tế

Hà Giang, điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách quốc tế

Hà Giang, địa danh nổi tiếng với những cung đường đèo uốn lượn, cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, những bản làng mộc mạc nép mình bên triền đá ẩn giấu bao điều thú vị về văn hóa, cuộc sống chân thực của đồng bào dân tộc thiểu số đang ngày càng nổi tiếng trên bản đồ du lịch Việt Nam và thế giới (theo dữ liệu tìm kiếm từ nền tảng du lịch số Agoda).

Long trọng Lễ hội kỷ niệm 141 năm Khởi nghĩa Yên Thế

Long trọng Lễ hội kỷ niệm 141 năm Khởi nghĩa Yên Thế

Ngày 16/3, tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt “Những địa điểm Khởi nghĩa Yên Thế (Bắc Giang), UBND huyện Yên Thế long trọng tổ chức khai mạc Lễ hội kỷ niệm 141 năm Khởi nghĩa Yên Thế (1884-2025). Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang, huyện Yên Thế cùng đông đảo nhân dân và du khách thập phương tham dự.

Đại Từ phát triển kinh tế nhờ trồng chè gắn với du lịch

Đại Từ phát triển kinh tế nhờ trồng chè gắn với du lịch

Huyện Đại Từ được thiên nhiên ưu ái ban tặng cảnh quan độc đáo với những dãy núi cao hùng vĩ, những hồ nước, thác nước tự nhiên đẹp hoang sơ làm say đắm lòng người và nổi tiếng với nhiều sườn đồi phủ xanh màu lá chè. Tận dụng được thế mạnh đó mà huyện đã phát triển được nhiều khía cạnh kinh tế như nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng không chỉ tạo nên văn hóa trà độc đáo mà còn góp phần đưa huyện ngày một đi lên, khẳng định thương hiệu trà Thái Nguyên nói chung.

Đắk Nông phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo vệ rừng

Đắk Nông phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo vệ rừng

Là một trong 5 tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên, Đắk Nông hiện còn trên 248.340 ha rừng, trong đó có hơn 196.358 ha rừng tự nhiên. Đây là tiềm năng rất lớn để tỉnh phát triển kinh tế rừng. Du lịch sinh thái gắn với bảo vệ rừng được Đắk Nông xác định là ưu tiên hàng đầu để phát triển kinh tế rừng bền vững.