Đặc sắc trò chơi pháo đất Ninh Giang

Với người dân Ninh Giang, Hải Dương, đặc biệt là bà con làng Trịnh Xuyên, xã Nghĩa An, hội thi pháo đất trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu tại mỗi kỳ lễ hội Xuân ở địa phương.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905007.jpg
Các pháo thủ làm pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Sức hút đặc biệt

Về với Lễ hội đền Tranh và Lễ hội đình Trịnh Xuyên những ngày tháng Hai âm lịch, người dân, du khách như bị cuốn vào không khí sôi động của hội thi pháo đất. Góp mặt trong các đội thi không chỉ là các thanh niên mà có cả những người trung niên khỏe mạnh. Sau khi nặn pháo là phần thi gieo pháo, các pháo thủ sẽ được đồng đội hỗ trợ nâng quả pháo lên, sau đó, pháo thủ chính phụ trách gieo thực hiện động tác gieo quả pháo xuống đất. Manh pháo văng xuống càng dài, tiếng hò reo và vỗ tay càng lớn. Tiếng “nổ” của quả pháo mỗi lần được gieo xuống cộng hưởng với sự cổ vũ của khán giả tạo nên không khí náo nhiệt tưng bừng.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905027.jpg
Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Tại lễ hội đình Trịnh Xuyên, trong dòng người cổ vũ các pháo thủ đội thi của thôn Do Nghĩa thực hiện gieo quả pháo cuối cùng kết thúc phần thi, chúng tôi gặp một cụ ông đang rất chăm chú. Cụ cho biết, năm nay đã bước sang tuổi 91. Cụ biết đến pháo đất từ năm 17 tuổi và ở đâu có hội thi pháo đất đều tham gia cùng thôn đến năm 80 tuổi, sức yếu mới nhường sân chơi cho những lứa pháo thủ trẻ hơn. Tuy không còn tham gia thi đấu nhưng mỗi khi hội làng, nghe tiếng pháo đất rền vang, cụ lại ra sân đình dõi theo và chung vui với mọi người.

Pháo thủ Nguyễn Văn Chiễu, thành viên đội pháo thôn Do Nghĩa - đội vô địch tại hội thi pháo đất Lễ hội đình Trịnh Xuyên hai năm liền (năm 2024 và 2025) chia sẻ, ông biết đến pháo đất từ bé và mê say đến nay, hầu như không năm nào bỏ lỡ hội thi.

Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

“Đầu tiên, tôi chỉ đến hội làng xem các cụ đánh pháo. Về sau, tôi và anh em khác được các cụ chỉ bảo cách chơi, cách lấy đất, làm đất. Trước kia, đất chỉ dùng một năm nhưng những năm gần đây, chúng tôi bảo quản kỹ và đã dùng được 4 năm”, ông Nguyễn Văn Chiễu chia sẻ.

Thôn Trịnh Xuyên nơi có đình Trịnh Xuyên được xem là cái nôi của pháo đất Ninh Giang. Thành tích đội pháo đất thôn Trịnh Xuyên nổi tiếng trong tỉnh bởi truyền thống chơi pháo đất được các thế hệ người dân làng Trịnh Xuyên gìn giữ.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905005-1.jpg
Các pháo thủ chuẩn bị ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Pháo thủ Nguyễn Đức Bôn - đội trưởng đội pháo đất thôn Trịnh Xuyên cho biết, gia đình ông có 9 người, tất cả đều biết chơi pháo đất, kể cả phụ nữ. Ông Bôn năm nay đã 55 tuổi nhưng vẫn rất say mê bộ môn này.

Lý giải về sức hấp dẫn của trò chơi pháo đất, ông Bôn cho biết, không chỉ mang lại sức khỏe cho người dân, trò chơi và hội thi pháo đất còn là chất keo làm gia tăng tình đoàn kết giữa các làng, xã.

Đội pháo thôn Trịnh Xuyên có hơn 30 thành viên. Từ năm 2011 đến nay, đội pháo Trịnh Xuyên đã 8 lần vô địch Hội thi do tỉnh tổ chức.

Bí quyết để vô địch là các thành viên tập luyện rất bền bỉ. Trong đội, anh em rất gắn kết và hiểu ý nhau...

Các pháo thủ ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Các pháo thủ ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Đào tạo thế hệ kế cận

Pháo đất là trò chơi dân gian lâu đời xuất phát từ các vùng nông thôn ở Hải Dương. Có nhiều giả thuyết về sự ra đời của trò chơi này. Trong đó, có truyền thuyết kể rằng, trong trận đánh giặc Nguyên Mông năm 1288, để cứu con voi chiến của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, nhân dân đã ném đất xuống khúc sông Luộc nơi tiếp giáp Hải Phòng, Thái Bình để voi thoát lên. Về sau, những lúc nông nhàn, người dân thường tụ tập diễn lại cảnh này.

Trong tâm niệm của người dân Hải Dương, trò chơi pháo đất thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc cũng là để trai tráng trong làng rèn luyện sức khỏe. Trong các hội thi, tiếng pháo nổ to sẽ dự báo mùa mùa màng bội thu, công việc thuận lợi.

Hiện nay, nhiều nơi trong tỉnh Hải Dương vẫn gìn giữ, bảo tồn được trò chơi pháo đất như: Nghĩa An, Ứng Hòe, Tân Quang (Ninh Giang), Đức Xương (Gia Lộc), Minh Đức, Quang Khải (huyện Tứ Kỳ)… Thi pháo đất thường được các địa phương tổ chức vào dịp lễ hội tháng Giêng đến hết tháng Ba âm lịch.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905019-1.jpg
Màn ra pháo hấp dẫn người xem. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Hiện nay, nhiều nơi trong tỉnh Hải Dương vẫn gìn giữ, bảo tồn được trò chơi pháo đất như: Nghĩa An, Ứng Hòe, Tân Quang (Ninh Giang), Đức Xương (Gia Lộc), Minh Đức, Quang Khải (huyện Tứ Kỳ)… Thi pháo đất thường được các địa phương tổ chức vào dịp lễ hội tháng Giêng đến hết tháng Ba âm lịch.

Năm 2023, pháo đất xã Nghĩa An được tỉnh Hải Dương công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao thuộc lĩnh vực văn hóa, du lịch. Nghệ nhân Nguyễn Đức Bôn chia sẻ, "từ khi trò chơi pháo đất của địa phương được công nhận là OCOP 4 sao, mọi người rất phấn khởi".

Cùng các đơn vị văn nghệ của thị trấn Ninh Giang, rối nước xã Hồng Phong, trò chơi pháo đất của xã Nghĩa An cùng biểu diễn đã làm phong phú thêm sản phẩm du lịch cho địa phương, thu hút du khách.

potal-hai-duong-dac-sac-tro-choi-phao-dat-tai-cac-le-hoi-o-huyen-ninh-giang-7905002.jpg
Các pháo thủ ra pháo. Ảnh: Mạnh Tú - TTXVN

Các hội thi pháo đất đều nhận được sự ủng hộ tinh thần và vật chất của người dân, du khách đến xem. Đại diện đội pháo đất thôn Trịnh Xuyên cho rằng, để duy trì được môn này, các địa phương rất cần sự hỗ trợ. Đội rất vui mừng vì mới đây, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch của tỉnh đã về khảo sát, hướng dẫn địa phương hoàn thiện hồ sơ để nhận hỗ trợ của tỉnh thời gian tới. Tin tưởng với sự quan tâm của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các cấp chính quyền địa phương, trò chơi pháo đất - nét đẹp văn hóa trong lễ hội ở các miền quê Ninh Giang, Hải Dương sẽ được gìn giữ, phát triển.

Mạnh Minh

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Khai mạc Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột: Diễn đàn mang tầm vóc toàn cầu

Khai mạc Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột: Diễn đàn mang tầm vóc toàn cầu

Tối 10/3, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 với chủ đề “Buôn Ma Thuột - Điểm đến của cà phê thế giới” chính thức khai mạc tại Quảng trường 10/3, thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố; Đại sứ, Tổng Lãnh sự các nước; đại diện tổ chức quốc tế, nhà tài trợ, doanh nghiệp cùng đông đảo du khách trong, ngoài nước và nhân dân các dân tộc tỉnh Đắk Lắc đã tham dự.

 Người "giữ hồn" thổ cẩm ở vùng cao Yên Bái

Người "giữ hồn" thổ cẩm ở vùng cao Yên Bái

Trong tín ngưỡng, văn hóa của đồng bào Mông, thổ cẩm truyền thống là hồn cốt dân tộc, đóng vai trò quan trọng trong đời sống. Thổ cẩm gắn bó với mỗi cộng đồng trong suốt vòng đời, từ lúc sinh ra, lập gia đình và những lúc cuối đời. Với mong muốn gìn giữ, phát triển các sản phẩm thổ cẩm, nghệ nhân vẽ sáp ong Lý Thị Ninh (xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải) đã kết nối, mang thổ cẩm truyền thống của đồng bào Mông vươn ra thế giới và trở thành người "giữ hồn" thổ cẩm dân tộc.

Lễ trao Giải thưởng Cống hiến lần thứ 19 – 2025: Vinh danh các nghệ sỹ, vận động viên thể thao xuất sắc

Lễ trao Giải thưởng Cống hiến lần thứ 19 – 2025: Vinh danh các nghệ sỹ, vận động viên thể thao xuất sắc

Tối 5/3, Lễ trao Giải thưởng Cống hiến 2025 do Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) tổ chức đã diễn ra trang trọng tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Đến dự và trao các danh hiệu danh giá cho các nghệ sỹ và vận động viên có Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam Vũ Việt Trang, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông cùng đông đảo các khách mời.

20 năm Giải thưởng Cống hiến đồng hành cùng sự phát triển của âm nhạc đại chúng Việt

20 năm Giải thưởng Cống hiến đồng hành cùng sự phát triển của âm nhạc đại chúng Việt

Tối nay, 5/3, Lễ trao Giải thưởng Cống hiến sẽ diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Năm nay cũng là năm đánh dấu tròn 20 năm Giải thưởng Cống hiến ra đời và phát triển để trở thành một "hệ sinh thái" Cống hiến, trở thành giải thưởng lớn, ghi nhận, tôn vinh và làm "bệ phóng" cho hàng trăm nghệ sỹ...

Hòa Bình bảo tồn nghề dệt thổ cẩm độc đáo gắn với phát triển du lịch vùng cao

Hòa Bình bảo tồn nghề dệt thổ cẩm độc đáo gắn với phát triển du lịch vùng cao

Nhiều năm qua, tỉnh Hòa Bình đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm phát triển làng nghề thổ cẩm truyền thống của các dân tộc Mường, Thái, Dao…, tạo nhiều cơ hội việc làm, giúp người dân tăng thêm thu nhập, từng bước nâng cao đời sống. Việc bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống đã được các cấp, ngành quan tâm và triển khai hiệu quả, gắn với giá trị văn hóa địa phương, phát triển du lịch.

Sôi nổi Giải đua thuyền độc mộc trên sông Đăk Bla

Sôi nổi Giải đua thuyền độc mộc trên sông Đăk Bla

Ngày 2/3, trên sông Đăk Bla, Ủy ban nhân dân thành phố Kon Tum (tỉnh Kon Tum) tổ chức khai mạc Giải đua thuyền độc mộc nhân dịp Đại hội Thể dục thể thao thành phố và chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh Kon Tum (16/3/1975 - 16/3/2025).

Nhiều hoạt động đặc sắc tại Lễ hội Tiếu Mai

Nhiều hoạt động đặc sắc tại Lễ hội Tiếu Mai

Ngày 1/3, Lễ hội Tiếu Mai, Xuân Ất Tỵ năm 2025 đã khai mạc tại chùa Linh Quang, thôn Mai Hạ, xã Mai Đình, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang với nhiều hoạt động hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách thập phương.

Thế hệ trẻ bảo tồn Không gian văn hóa cồng chiêng, xoang

Thế hệ trẻ bảo tồn Không gian văn hóa cồng chiêng, xoang

Ngày 1/3, tại nhà rông Kon Klor, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Kon Tum tổ chức Liên hoan cồng chiêng, múa xoang, thi trang phục thổ cẩm lần thứ 7 năm 2025. Liên hoan thu hút sự tham gia của 16 đội, với gần 1.080 học sinh tham gia; trong đó, có 314 em tham gia cồng chiêng; 485 em trình diễn múa xoang, 281 em tham gia trình diễn trang phục thổ cẩm.

Rộn ràng lễ hội truyền thống đầu năm tại Quảng Ninh

Rộn ràng lễ hội truyền thống đầu năm tại Quảng Ninh

Ngày 28/2, tại Quảng Ninh diễn ra nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc, thu hút đông đảo nhân dân, du khách tham gia như: chương trình Khai hội đền Xã Tắc tại thành phố Móng Cái; chùa Quỳnh Lâm tại thành phố Đông Triều; hội làng Bằng Cả tại thành phố Hạ Long.

Các hoạt động tháng 3 với chủ đề “Tuổi trẻ với văn hóa truyền thống” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Các hoạt động tháng 3 với chủ đề “Tuổi trẻ với văn hóa truyền thống” tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Từ ngày 1/3 đến ngày 31/3, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), sẽ diễn ra các hoạt động tháng 3 với chủ đề “Tuổi trẻ với văn hóa truyền thống” với các hoạt động thiết thực, có ý nghĩa gắn với tình yêu và trách nhiệm của thế hệ trẻ với văn hoá dân tộc, cùng với các lễ hội và hoạt động dân ca, dân vũ mang không khí của mùa xuân, sức trẻ góp phần thu hút khách du lịch, kết nối quảng bá du lịch văn hóa địa phương, vùng miền.

Gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa qua các trò chơi ở lễ hội

Gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa qua các trò chơi ở lễ hội

Nam Định là vùng đất giàu truyền thống văn hóa và có nhiều lễ hội đặc sắc. Tại mỗi lễ hội, ở mỗi địa phương lại có những trò chơi dân gian gắn với việc hình thành, phát triển của vùng đó. Thông qua các trò chơi, văn hóa được bảo tồn, phát huy giá trị trong đời sống đương đại.

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Vui Tết rừng với đồng bào Mông Nà Hẩu

Đến hẹn lại lên, cứ vào ngày cuối cùng của tháng Giêng hằng năm, đồng bào dân tộc Mông ở xã Nà Hẩu, huyện Văn Yên (Yên Bái) nô nức hội tụ tại các điểm trung tâm bản để tổ chức Lễ Cúng rừng hay còn gọi Tết rừng.

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Gìn giữ món bánh bạc đầu truyền thống của người Sán Dìu

Văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu tại Quảng Ninh sở hữu những đặc trưng riêng, thể hiện sự khéo léo, tinh tế trong chế biến, phối hợp các thực phẩm. Một trong những món ăn đặc sắc đó là bánh bạc đầu đã trở thành đặc sản nổi tiếng. Thưởng thức các món bánh thơm ngon và tìm hiểu về văn hóa độc đáo của người Sán Dìu ở vùng cao Quảng Ninh là trải nghiệm đáng nhớ.

Đồng bào Chăm An Giang hân hoan đón mừng Tháng lễ Ramadan

Đồng bào Chăm An Giang hân hoan đón mừng Tháng lễ Ramadan

Sáng 27/2, 28 Thánh đường và Tiểu Thánh đường Hồi giáo tại tỉnh An Giang trang trọng tổ chức lễ đón mừng Tháng lễ Ramadan Hồi lịch 1446 - Dương lịch 2025. Đây là lễ quan trọng, linh thiêng nhất của người theo đạo Hồi Islam.

Đồng bào Chăm ở Ninh Thuận vui đón Tết cổ truyền Ramưvan

Đồng bào Chăm ở Ninh Thuận vui đón Tết cổ truyền Ramưvan

Tết cổ truyền Ramưvan của đồng bào Chăm theo đạo Hồi giáo Bàni và Hồi giáo Islam ở tỉnh Ninh Thuận năm nay diễn ra từ ngày 26 - 28/2. Đồng bào theo đạo ở Ninh Thuận đang chuẩn bị đón Tết ấm cúng, vui tươi theo đúng phong tục truyền thống.