Chuyển đổi cây trồng gắn với ứng dụng công nghệ cao ở Bình Thuận

Thu hoạch xoài tại gia đình nhà anh Phong. Ảnh: Trần Việt - TTXVN

Chuyển đổi cây trồng phù hợp Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận, thực hiện tái cơ cấu lĩnh vực trồng trọt, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả và xã hội hóa giống lúa được tỉnh triển khai tích cực, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Cụ thể, để phát huy hiệu quả sử dụng đất và tăng cường tiết kiệm nguồn nước tưới, trong năm 2019 toàn tỉnh đã chuyển đổi hơn 3.000 ha đất lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác hiệu quả hơn. Bước đầu tỉnh tạo một số hiệu ứng tích cực trong sản xuất nông nghiệp, nhất là tạo hướng đi mới trên đất canh tác lúa nước từ quảng canh, thu nhập thấp sang luân canh có thu nhập cao, tiết kiệm nước tưới. Hơn nữa, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả và xã hội hóa giống lúa được triển khai tích cực. Tổng sản lượng lương thực toàn tỉnh năm 2019 đạt gần 790.000 tấn, tăng hơn 8% so với năm 2013. Ông Mai Kiều, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận cho biết, thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị sản phẩm, chất lượng  nông sản mà đặc biệt là với trái thanh long, phương thức sản xuất được chuyển dần từ sản xuất nhỏ lẻ sang hình thức liên kết sản xuất. Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có khoảng 10.000 ha thanh long được cấp chứng nhận VietGAP, đạt khoảng 35% diện tích toàn tỉnh. Việc ứng dụng kỹ thuật tưới nhỏ giọt, tưới phun, sử dụng phân hữu cơ sinh học, chế phẩm sinh học nhằm giảm lượng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật và tăng năng suất, chất lượng, đạt tiêu chuẩn an toàn cho trái thanh long. Nếu như trước đây huyện Tuy Phong được biết đến là nơi đất đai khô cằn với khí hậu khắc nghiệt, lượng mưa thấp nhất cả nước… thì nay với việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp, những vùng đất hoang hóa được thay bằng màu xanh cây trái. Người dân đã đem rất nhiều giống cây về thử nghiệm; trong đó nhiều loại cây đặc sản mang lại hiệu quả trên vùng đất này như thanh long, nho, xoài, dừa… Vùng đất Tuy Phong đang nổi lên như một điểm nhấn trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả.

Áp dụng kỹ thuật trồng giống xoài cho giá trị kinh tế cao.    Ảnh: Trần Việt - TTXVN

Theo Phòng Nông nghiệp huyện Tuy Phong, nhờ chủ trương đúng đắn trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từ đó kinh tế trang trại trên địa bàn huyện đang phát triển khá mạnh, khẳng định được chỗ đứng trên thị trường bằng sản phẩm chất lượng. Hiện toàn huyện có 14 trang trại đạt tiêu chí được cấp giấy chứng nhận, phần lớn các trang trại được đầu tư bài bản, quy mô, mang tính bền vững cao, khẳng định là mô hình sản xuất hàng hóa tập trung và hiệu quả, tăng thu nhập, tạo việc làm thường xuyên cho người lao động, khai thác và sử dụng có hiệu quả trong diện tích hơn 70.000 ha đất nông nghiệp. Các trang trại cho thu nhập trung bình từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/năm.Ứng dụng công nghệ cao Ông Mai Kiều, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Thuận chia sẻ: Xác định chuyển đổi cơ cấu cây trồng phải gắn với ứng dụng công nghệ cao là hướng phát triển chủ đạo và tất yếu để nâng cao sức cạnh tranh của nền nông nghiệp, tiến tới xây dựng nền nông nghiệp bền vững. Vì vậy, tỉnh Bình Thuận đã xây dựng Đề án phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2020. Hiện tỉnh đang xây dựng Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Bình Thuận tại huyện Bắc Bình với diện tích 2.000 ha, dự kiến phát triển các loại cây trồng có giá trị, thích nghi khô hạn như nhóm rau các loại, gia vị (hành, tỏi), cây dược liệu (lô hội, đinh lăng), cây lương thực và một số cây ăn trái nhiệt đới tưới ít nước… Để việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng hiệu quả, nhất là ứng dụng công nghệ cao thực sự trở thành yếu tố đột phá năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản, của ngành nông nghiệp, tỉnh Bình Thuận đã triển khai các chính sách khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ, nhất là trên các cây trồng lợi thế của tỉnh. Đồng thời, ngành nông nghiệp tăng cường chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ và khuyến nông, đưa nhanh các quy trình sản xuất tiên tiến vào sản xuất, chế biến; thúc đẩy việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, Global GAP trong sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh việc trồng thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP, mô hình ứng dụng công nghệ cao trong trồng thanh long lần đầu tiên của tỉnh cũng đang được triển khai tại huyện Hàm Thuận Nam, Hàm Thuận Bắc và Bắc Bình. Mô hình này không trồng thanh long theo cách truyền thống là trồng từng trụ mà trồng theo hình thức dây leo từng giàn, vừa tiết kiệm diện tích, hiệu quả kinh tế cao gấp 2 lần so với truyền thống. Hơn nữa, mô hình canh tác sử dụng hoàn toàn theo phương pháp hữu cơ, tạo ra sản phẩm sạch, không sử dụng thuốc hóa học… Đặc biệt, tỉnh Bình Thuận cũng đánh giá đây là mô hình kiểu mẫu có thể nhân rộng để nông dân học tập và mạnh dạn thay đổi phương pháp trồng truyền thống, qua đó tiết kiệm chi phí và tăng năng suất cây trồng. Ông Phạm Văn Minh, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Đông Á (đơn vị triển khai trồng thanh long giàn tại huyện Bắc Bình) cho biết, Công ty đã triển khai trồng thanh long theo hướng công nghệ cao; diện tích thanh long này nằm trong dự án với quy mô 60 ha. Cùng đó, Công ty còn triển khai trồng thanh long công nghệ cao theo phương pháp mới, trồng theo giàn, phương pháp này thì năng suất và hiệu quả gấp đôi so với trồng truyền thống. Ngoài ra, Công ty sẽ tập trung nâng cao chất lượng, nâng cao tối đa hiệu quả trên diện tích; tăng sản phẩm đầu ra, mặc dù giá thành sẽ cao, nếu đáp ứng được một số tiêu chuẩn sạch. Công ty hiện đã có đối tác đến từ Australia và họ đã công nhận sản phẩm của Công ty là thanh long Organic (thanh long sạch). Bên cạnh đó, Công ty đang áp dụng công nghệ cao triển khai trồng dưới lưới trong nhà màn và bước đầu đã mang lại hiệu quả, thị trường tiêu thụ ổn định. Nhằm đa dạng sản phẩm nông sản, đặc biệt là sản phẩm từ trái thanh long, nhiều công ty, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã nghiên cứu sản phẩm mới, tạo thêm đầu ra cho trái thanh long. Theo thống kê trên địa bàn tỉnh Bình Thuận có hơn 10 đơn vị, doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm chế biến từ trái thanh long. Nhiều hợp tác xã thanh long trên địa bàn bắt đầu đẩy mạnh nghiên cứu, sản xuất các sản phẩm thanh long từ chính vùng nguyên liệu của mình như sản phẩm rượu vang thanh long hợp tác xã Hàm Đức (huyện Hàm Thuận Bắc), thanh long sấy khô hợp tác xã Phan Long (thành phố Phan Thiết), si rô, rượu vang của hợp tác xã Hàm Kiệm (Hàm Thuận Nam)… Sản phẩm thanh long sấy dẻo của Công ty TNHH thương mại dịch vụ xuất nhập khẩu Bé Dũng tại xã Mương Mán, huyện Hàm Thuận Nam (tỉnh Bình Thuận) là một điển hình. Với công nghệ sấy dẻo tiến tiến của Đức và lựa chọn nguồn nguyên liệu thanh long “sạch” theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP để chế biến, sản phẩm thanh long sấy bước đầu thu hút sự chú ý của thị trường trong nước và tiến ra thị trường các nước Anh, Đức… Ông Đỗ Văn Dũng, Giám đốc Công ty TNHH thương mại dịch vụ Xuất nhập khẩu Bé Dũng cho biết, trước tình trạng diện tích thanh long phát triển ồ ạt, thị trường tiêu thụ trái thanh long ngày càng khó khăn, việc phải tìm một hướng đi mới để nâng cao giá trị cho trái thanh long, đáp ứng những yêu cầu khắt khe của thị trường là một việc làm hết sức cần thiết. Trải qua rất nhiều thời gian thử nghiệm thì sản phẩm thanh long sấy dẻo đã gây được sự chú ý của thị trường trong và ngoài nước. Để mở rộng thị trường tiêu thụ thanh long, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và UBND tỉnh Bình Thuận đã triển khai nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ thanh long trong và ngoài nước như tổ chức các hoạt động kết nối, mở rộng thị trường tiêu thụ trái thanh long của tỉnh Bình Thuận, thực hiện mô hình thí điểm tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp (mô hình tiêu thụ thanh long). Đồng thời ban hành văn bản chỉ đạo triển khai đồng bộ hóa các giải pháp nhằm đẩy nhanh thời gian thông quan hàng hóa; các cơ quan kiểm dịch tại khu vực cảng, cửa khẩu ưu tiên và tạo điều kiện thuận lợi trong công tác kiểm dịch thực vật đối với thanh long xuất khẩu. Mặt khác, tăng cường an ninh, trật tự trên địa bàn cho thương nhân thu mua thanh long; cho phép các biện pháp phù hợp để ưu tiên đối với việc vận chuyển thanh long, điều tiết kịp thời các phương tiện vận tải để tránh tình trạng ùn tắc hàng hóa. Ông Đỗ Minh Kính, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận cho biết, hiện Bình Thuận đã xuất khẩu thanh long vào hơn 15 thị trường các nước; trong đó chủ lực là châu Á (chiếm 84%), châu Âu (khoảng 14%) và còn lại là châu Mỹ. Ngoài thị trường truyền thống là Trung Quốc, các doanh nghiệp đã đẩy mạnh xuất khẩu thanh long sang Ấn Độ, Myanmar, Hàn Quốc, Cộng hòa Séc…, tạo được sự đa dạng trong cơ cấu thị trường xuất khẩu.

Thu mua thanh long của nông dân để chế biến thành các sản phẩm như nước uống, sây dẻo, cấp đông… để xuất khẩu. Ảnh: Bùi Giang-TTXVN

Bên cạnh việc tiêu thụ thanh long trái tươi, hiện nay trên địa bàn tỉnh Bình Thuận đã có một số doanh nghiệp đầu tư, chế biến sản phẩm từ thanh long như: nước ép, sấy khô, sấy dẻo, rượu thanh long…. Các sản phẩm này bước đầu đã thâm nhập thị trường và được người tiêu dùng quan tâm. Theo ông Lê Tuấn Phong, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận, thời gian tới, Bình Thuận tiếp tục tập trung thực hiện nhiều giải pháp trọng tâm nhằm tái cơ cấu ngành nông nghiệp; trong đó xác định phát triển các hình thức sản xuất phù hợp, hiệu quả là khâu then chốt phải tập trung quyết liệt. Thông qua các cơ chế, chính sách, tỉnh tập trung thúc đẩy phát triển các hình thức hợp tác, liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ theo chuỗi giá trị; hợp tác liên kết “4 nhà”, tạo điều kiện cho doanh nghiệp, tập đoàn lớn đầu tư vào nông nghiệp theo mô hình khép kín: sản xuất - chế biến - tiêu thụ; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và khuyến nông; tiếp tục điều chỉnh cơ cấu đầu tư công gắn với thu hút đầu tư phát triển sản phẩm lợi thế.

Nguyễn Thanh