Cầu nối phát huy giá trị di sản (Bài 1)

Cầu nối phát huy giá trị di sản (Bài 1)

Chuyển đổi số đang là yêu cầu cấp thiết, xu hướng tất yếu với tất cả các lĩnh vực trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã ảnh hưởng sâu sắc trên toàn cầu, trong đó có văn hóa, di sản.

Có thể nói rằng, số hóa di sản đã không còn xa lạ trên thế giới, Việt Nam đã tiếp cận xu hướng này từ lâu và chuyển đổi số chính là cầu nối hữu hiệu đưa các di sản đến gần hơn với cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Nhân Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11), phóng viên TTXVN thực hiện chùm bài viết “Cầu nối phát huy giá trị di sản” nhằm khẳng định những lợi ích thiết thực trong khi thực hiện chuyển đổi số trong ngành văn hóa. Đồng thời phản ánh những khó khăn, giải pháp phải thực hiện để khai thác, quảng bá và quản lý di sản văn hóa hiệu quả trên môi trường số.

Bài 1- Giúp công chúng tiếp cận di sản đa chiều

Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, du lịch đang diễn ra liên tục, các công nghệ mới được ứng dụng thường xuyên. Theo đánh giá của các chuyên gia văn hóa, việc ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, du lịch đã phát huy hiệu quả tích cực, giúp người xem tiếp cận di sản văn hóa theo nhiều cách khác nhau. Việc này là hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển, đáp ứng nhu cầu thưởng thức, tìm hiểu của công chúng, du khách.

Phong cách mới tiếp cận công chúng

Bà Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) khẳng định: Xu thế hiện nay của bảo tàng trên thế giới không còn dừng lại ở việc trưng bày truyền thống. Các ứng dụng khoa học - công nghệ như 2D, 3D, số hóa hiện vật, cổ vật... đã tạo hiệu ứng sinh động, tương tác với người xem. Bảo tàng ở Việt Nam đã có tìm tòi, đổi mới, ứng dụng khoa học - công nghệ vào trưng bày, triển lãm theo xu hướng thế giới.

Trưng bày không chỉ online mà còn kết hợp các phương thức số hóa, tạo phong cách mới cho du khách tiếp cận. Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Hoàng thành Thăng Long, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh...là những nơi đi đầu thực hiện.

Theo Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Nguyễn Văn Hà cho biết: Là bảo tàng đầu tiên ở Việt Nam ứng dụng công nghệ trong các hoạt động giới thiệu trưng bày, giáo dục, từ năm 2013, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đã ứng dụng công nghệ thực tế ảo 3D giới thiệu nhiều chuyên đề như “Di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam”, “Đèn cổ Việt Nam” và “Linh vật Việt Nam”…

Cầu nối phát huy giá trị di sản (Bài 1) ảnh 1Bảo tàng Lịch sử quốc gia đã ứng dụng công nghệ tương tác 3D để giới thiệu trưng bày chuyên đề Di sản văn hoá Phật giáo Việt Nam. Ảnh: baovanhoa.vn

Tháng 9/2021, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đã ra mắt trưng bày tương tác ảo 3D chuyên đề “Bảo vật quốc gia”. Đây là trưng bày xây dựng hoàn toàn không dựa trên không gian trưng bày thực, thu hút nhiều du khách tham quan trải nghiệm, tương tác. Du khách được chiêm ngưỡng hình ảnh các bảo vật quốc gia từ nhiều góc độ.

Tương tác 3D hiện vật là hoạt động thu hút công chúng nhiều nhất. Trên không gian 3D, trống đồng Ngọc Lũ không còn xuất hiện ở trạng thái tĩnh hay hình ảnh đen xám hai chiều mà mọi góc độ của hiện vật được hiện lên, rõ từng chi tiết, hoa văn. Những chi tiết hoa văn, nội dung tiêu biểu, quan trọng được đánh số, tương tác hiện lên những thông tin chi tiết giúp người xem có thể tìm hiểu kỹ càng. Đây là cách thức mà khi tham gia trưng bày thông thường công chúng không thể cảm thụ hết được.

Để tiếp cận với trưng bày này, công chúng thường truy cập trực tiếp từ trang website, Facebook bảo tàng, tìm kiếm trên internet… Người dùng truy cập nhiều nhất từ các quốc gia, vùng lãnh thổ: Việt Nam (tăng mạnh), Mỹ, Anh, Australia, Pháp, Hồng Kông- Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật, Thái Lan, Campuchia…Tương tác trải nghiệm xoay 3D được khách sử dụng nhiều nhất và luôn đạt 100% khách truy cập sử dụng tính năng này.

Sau hơn 1 năm giới thiệu, trưng bày tương tác ảo 3D chuyên đề “Bảo vật quốc gia” đã thu hút đông đảo lượng khách tham quan. Tính từ tháng 10/2021 đến tháng 10/2022, lượng khách truy cập đạt 58.661 lượt. Đặc biệt, tháng 10/2022, số lượng khách truy cập lên tới 6.216 người, do công chúng có nhu cầu tìm hiểu thông tin bảo vật quốc gia và trải nghiệm Tháng Chuyển đổi số. Có thể nói, tương tác ảo 3D thực sự là hình thức phù hợp và đáp ứng tốt nhu cầu công chúng là những người trẻ tuổi hoặc học tập, làm việc gắn với mạng internet.

Di sản tạo sức hấp dẫn cho du lịch Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định: Việt Nam tự hào là một quốc gia dồi dào, đa dạng về di sản văn hóa. Nước ta có lực lượng lao động sáng tạo trẻ đầy hoài bão khát vọng, phát huy hiệu quả mọi nguồn lực vào hoạt động bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa nhằm nâng cao đời sống cộng đồng nơi có di sản hoặc nắm giữ, thực hành di sản, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nói riêng và đất nước nói chung.

Cầu nối phát huy giá trị di sản (Bài 1) ảnh 2Nét hoa văn mang dấu ấn kiến trúc thời nhà Hồ trên con rồng bằng đá được chạm khắc rất tỉ mỷ, trau chuốt. Rồng có bốn chân, mỗi chân 3 móng với các túm lông lượn mềm mại. Đầu rồng hiện đã bị mất nhưng vẫn còn lại phần bờm dài lượn chín nếp. Ảnh: Minh Đức – TTXVN

Với nguồn tài nguyên di sản phong phú, đa dạng và có giá trị quan trọng, đến nay, Việt Nam đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận 8 Di sản thế giới, trong đó có 5 di sản văn hóa, hai di sản thiên nhiên và một di sản hỗn hợp. Ngoài ra, Việt Nam có 14 di sản phi vật thể đã được UNESCO ghi danh. Qua thời gian bảo tồn và phát huy, các di sản này đã trở thành những điểm thu hút khách du lịch hàng đầu, góp phần rất quan trọng tạo nên thương hiệu và sức hấp dẫn của du lịch Việt Nam trên trường quốc tế.

Đặc biệt, Tổ chức Giải thưởng Du lịch thế giới World Travel Awards đã 3 lần bình chọn Việt Nam là “Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới”; khẳng định sức cuốn hút hàng đầu về tài nguyên di sản của nước ta với cộng đồng quốc tế. Đồng thời, cũng là minh chứng cho những thành tựu của Việt Nam trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản đất nước. Qua đó, định vị thương hiệu điểm đến quốc gia, nâng cao vị thế du lịch Việt Nam, quảng bá rộng rãi những tiềm năng, thế mạnh đặc sắc của du lịch Việt Nam ra thế giới.

Là cơ quan quản lý du lịch quốc gia, từ đầu năm 2021, Tổng cục Du lịch đã phối hợp với Google triển khai dự án “Google Arts & Culture: Kỳ quan Việt Nam”, quảng bá các giá trị di sản vật thể và phi vật thể nổi bật như: Sơn Đoòng, Hội An, Mỹ Sơn, di sản cung đình Huế… Đây là một sáng kiến hữu ích, có thể xem như một cửa sổ khoe sắc của các nền văn hóa, giúp người xem có thể tiếp cận được văn hóa nghệ thuật theo cách thức mới mẻ và thú vị. Nền tảng số Google Arts & Culture được mệnh danh là “bảo tàng số của nhân loại”, lưu giữ, giới thiệu các giá trị văn hóa, nghệ thuật, lịch sử đặc sắc của các quốc gia trên thế giới. Tháng 6/2022, Tổng cục Du lịch tiếp tục phối hợp với Google tổ chức chương trình giới thiệu nền tảng này tới các sở quản lý du lịch, khu di tích, di sản, điểm du lịch, cơ sở đào tạo du lịch.

Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch Phạm Văn Thủy cho rằng: Việt Nam có gần 8.000 lễ hội, mỗi lễ hội gắn với một di sản, di tích nhất định ở các địa phương. Đó chính là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển du lịch, điều quan trọng là các địa phương, đơn vị du lịch phải biết cách khai thác, biến nguồn tài nguyên đó thành “hàng hóa văn hóa”, trên cơ sở đó chúng ta phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ văn hóa của Việt Nam. Chuyển đổi số là cách thức quan trọng nhằm quảng bá văn hóa, hình ảnh đất nước Việt Nam an toàn, thân thiện, mến khách đến với bạn bè quốc tế. Quan điểm xuyên suốt của ngành Du lịch là tôn trọng nguyên tắc phát triển bền vững khi bảo tồn và phát huy các giá trị di sản trong phát triển du lịch.

Cầu nối phát huy giá trị di sản (Bài 1) ảnh 3Những chứng tích để xây dựng và bảo vệ Thành nhà Hồ được trưng bày phía trước cổng phía Nam. Ảnh: TTXVN

Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 nêu rõ “Đổi mới, hoàn thiện hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, đẩy nhanh thực hiện quá trình chuyển đổi số trong ngành Du lịch; số hóa các thông tin, tài liệu về điểm đến, xây dựng các kho nội dung số, hướng tới hình thành và phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh”.

Tổng cục Du lịch đã tập trung vào giải pháp nền tảng để phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh ở Việt Nam, hỗ trợ các địa phương, điểm đến, doanh nghiệp du lịch, khách du lịch tham gia vào hệ sinh thái…

Tổng cục Du lịch tận dụng tối đa các nền tảng số như website, mạng xã hội, ứng dụng thông minh bên cạnh việc phát huy sự chủ động, sáng tạo của địa phương, khu, điểm du lịch trong ứng dụng công nghệ để quảng bá sản phẩm, dịch vụ. Tuy nhiên, để tạo thuận lợi cho du khách nhất là du khách quốc tế khi tìm kiếm thông tin, cần có giải pháp tích hợp các nền tảng số của các điểm đến vào các kênh e-marketing ở tầm quốc gia của Tổng cục Du lịch, trong đó đặc biệt là website https://vietnam.travel/ và các tài khoản trên mạng xã hội như Facebook, Instagram, YouTube, Tiktok và Pinterest quảng bá hình ảnh du lịch Việt Nam ra thế giới.(Còn nữa - Bài 2: Nâng tầm giá trị di sản, văn hóa truyền thống)

Thanh Giang

(TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Nỗ lực cho một mùa lễ hội văn minh, an toàn, tiết kiệm

Nỗ lực cho một mùa lễ hội văn minh, an toàn, tiết kiệm

Tháng Giêng là thời điểm các lễ hội Xuân diễn ra trên khắp mọi miền đất nước, thu hút đông đảo du khách tham gia, đòi hỏi công tác tổ chức lễ hội phải được thực hiện nghiêm túc. Những năm gần đây, công tác quản lý và tổ chức lễ hội trong cả nước đã có những chuyển biến tích cực từ trung ương đến địa phương, giúp người dân có cơ hội du Xuân an toàn, lành mạnh, văn minh, tiết kiệm, phù hợp với truyền thống văn hóa và phong tục, tập quán tốt đẹp của dân tộc.

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Tái hiện lễ Khai hạ của đồng bào dân tộc Mường

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội " Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc" xuân Ất Tỵ 2025, tại làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Mường đến từ tỉnh Hòa Bình đã tổ chức tái hiện lễ hội Khai hạ đặc sắc.

Khánh thành Chánh điện và Kiết giới Sima Học viện Phật giáo Nam tông Khmer

Khánh thành Chánh điện và Kiết giới Sima Học viện Phật giáo Nam tông Khmer

Ngày 15/2, tại phường Châu Văn Liêm, quận Ô Môn, thành phố Cần Thơ, Học viện Phật giáo Nam tông Khmer tổ chức Đại lễ khánh thành Chánh điện và Kiết giới Sima. Tham dự buổi lễ có lãnh đạo các bộ, ban ngành Trung ương và thành phố Cần Thơ, Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo các tỉnh, thành phố và đông đảo bà con Phật tử Nam tông Khmer khu vực Nam Bộ.

Chị Neáng Chanh Ty tỷ mẫn bên khung cửi để cho ra đời những tấm lụa thổ cẩm mang thương hiệu “Silk Khmer” nức tiếng gần xa. Ảnh: Công Mạo - TTXVN

Hướng đi mới cho nghề dệt thổ cẩm của đồng bào Khmer An Giang

Liên kết cùng nhau sản xuất, hỗ trợ nâng cao tay nghề, phát triển các sản phẩm dệt truyền thống đạt chuẩn OCOP là cách mà các nghệ nhân làng dệt thổ cẩm Khmer ở xã Văn Giáo, thị xã Tịnh Biên (An Giang) đang thực hiện nhằm bảo tồn và mang lại sức sống mới cho nghề dệt truyền thống tồn tại hàng thế kỷ ở vùng Bảy Núi An Giang.

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông của đồng bào dân tộc Thái

Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của ngày hội “Sắc xuân trên mọi miền Tổ quốc” xuân Ất Tỵ 2025, tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội) bà con đồng bào dân tộc Thái đến từ huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức tái hiện trích đoạn nghi thức lễ hát múa ăn mừng dưới cây bông (Kin Chiêng Boọc Mạy) đặc sắc.

Giữ nét đẹp văn hóa trong lễ hội Xuân

Giữ nét đẹp văn hóa trong lễ hội Xuân

Một mùa Xuân mới đã về mang theo lộc biếc trên cành, các loài hoa đua nhau bừng nở, khoe sắc xuân. Trong hơi thở mùa xuân ấy, người dân nô nức trẩy hội, gửi gắm ước vọng về một năm mới bình an, mọi việc hanh thông.

Pháo đất - nâng tầm trò chơi dân gian thành sản phẩm OCOP

Pháo đất - nâng tầm trò chơi dân gian thành sản phẩm OCOP

Liên hoan pháo đất tỉnh Hải Dương năm 2025 diễn ra ngày 14/2 tại chùa Côn Sơn, thuộc Di tích quốc gia đặc biệt Côn Sơn - Kiếp Bạc (thành phố Chí Linh) là hoạt động do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hải Dương tổ chức, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân gian của dân tộc.

Lễ hội Làm Chay - Một nét đẹp văn hóa dân gian

Lễ hội Làm Chay - Một nét đẹp văn hóa dân gian

Hằng năm, vào các ngày 14, 15 và 16 tháng Giêng âm lịch, người dân thị trấn Tầm Vu, huyện Châu Thành, tỉnh Long An cùng các địa phương trong và ngoài tỉnh lại náo nức chờ đón "cái Tết thứ 2" - Lễ hội Làm Chay, diễn ra tại Đình Tân Xuân, thị trấn Tầm Vu. Đây là một trong những lễ hội lớn nhất tỉnh Long An, là nơi hội tụ các yếu tố, nét đẹp văn hóa dân gian mang đậm tính cộng đồng, làng xã của người dân từ xưa đến nay.

Long An: Giao lưu Đờn ca tài tử Nam Bộ mở rộng lần thứ 29

Long An: Giao lưu Đờn ca tài tử Nam Bộ mở rộng lần thứ 29

Chiều 13/2 (18 tháng Giêng), tại Di tích lịch sử - văn hóa Đình Vạn Phước, xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Long An phối hợp UBND huyện Cần Đước khai mạc Giao lưu Đờn ca tài tử Nam Bộ tỉnh Long An mở rộng lần thứ 29 năm 2025.Tham gia chương trình có 7 Ban Đờn ca tài tử đến từ các tỉnh, thành phố, với hơn 100 nghệ nhân, tài tử đờn, tài tử ca. Chương trình diễn ra trong 2 ngày 13 và 14/2. Trong đó, các Ban Đờn ca tài tử tỉnh Long An, Bến Tre, Bình Dương và Trung tâm Văn hóa Quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh biểu diễn trong ngày 13/2. Các Ban Đờn ca tài tử tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu, An Giang biểu diễn ngày 14/2.

Công bố đề cử chính thức Giải Cống hiến lần thứ 19 năm 2025

Công bố đề cử chính thức Giải Cống hiến lần thứ 19 năm 2025

Ngày 13/2, tại Hà Nội, Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) đã công bố Giải Cống hiến lần 19 năm 2025; đề cử chính thức trên cả 2 hệ thống giải là Giải Âm nhạc Cống hiến và Giải Thể thao Cống hiến. Cùng với đó, Ban tổ chức mở cổng bình chọn cho công chúng, để cùng với lá phiếu của các nhà báo, tìm ra những chủ nhân Cống hiến mùa giải năm nay.

Khai hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2025

Khai hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2025

Sáng 13/2, tại sân đá chùa Côn Sơn, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hải Dương đã phối hợp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam long trọng tổ chức lễ khai hội mùa Xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc; Tưởng niệm 691 năm ngày viên tịch của Đệ tam Tổ Trúc Lâm Huyền Quang Tôn giả (1334 - 2025); Kỷ niệm 60 năm Ngày Bác Hồ về thăm Hải Dương, Côn Sơn (15/2/1965 – 15/2/2025) và phát động Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền

Phó Thủ tướng Lê Thành Long trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền

Tối 12/2, tại Cụm di tích Từ Lương Xâm (phường Nam Hải, quận Hải An), UBND thành phố Hải Phòng tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Cụm di tích Từ Lương Xâm - Căn cứ bản doanh của Ngô Quyền năm 938 và khai mạc Lễ hội truyền thống Từ Lương Xâm 2025.

Lào Cai khai hội Đền Thượng Xuân Ất Tỵ

Lào Cai khai hội Đền Thượng Xuân Ất Tỵ

Ngày 12/2, hàng ngàn người dân và du khách tập trung dưới gốc cây đa hơn 300 năm tuổi tại phường Lào Cai (thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai) tham dự khai mạc Lễ hội đền Thượng Xuân Ất Tỵ 2025.

Độc đáo phiên chợ người mua, người bán giao dịch bằng lá cây ở Tây Ninh

Độc đáo phiên chợ người mua, người bán giao dịch bằng lá cây ở Tây Ninh

Ngày 12/2, tại khu vực thuộc ấp Long Hải, xã Trường Tây, thị xã Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh, nhiều người dân đã tổ chức phiên chợ lá độc đáo, với hàng chục gian hàng ẩm thực chay phục vụ miễn phí. Phiên chợ diễn ra mỗi năm một lần vào dịp rằm tháng Giêng. Người dân và du khách tham gia phiên chợ chỉ cần sử dụng lá cây để mua hàng thay cho tiền.

Tưng bừng Lễ hội Lồng Tồng nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc

Tưng bừng Lễ hội Lồng Tồng nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc

Mỗi độ Xuân về, khi những cánh đào phai bung nở rực rỡ khắp núi rừng, đồng bào dân tộc Tày ở Hà Giang lại nô nức tổ chức Lễ hội Lồng Tồng - một lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa, thể hiện khát vọng về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, đời sống ấm no, hạnh phúc.