Kể từ khi biến thể mới Omicron của virus SARS-CoV-2 với hàng chục đột biến xuất hiện, nhiều câu hỏi đã được đặt ra về biến thể này. Liệu biến thể này có "né tránh" được “hệ thống phòng thủ” của các loại vaccine hiện nay hay không? Liệu nó có lây lan rộng như biến thể Delta hay mất dần như biến thể Beta? Trong khi giới chức y tế còn phải tìm hiểu về biến thể mới, các công ty dược phẩm cho biết có thể nhanh chóng sản xuất được các loại vaccine mới.
WHO cho biết biến thể Omicron có nguy cơ lây nhiễm trên toàn cầu rất cao. Ảnh: Getty Images
Hãng dược phẩm Pfizer của Mỹ cho biết nếu nghiên cứu - có thể được công bố trong vài tuần tới - cho thấy biến thể Omicron tránh được sự bảo vệ của vaccine ngừa COVID-19 của hãng này, hãng có thể sản xuất một loại vaccine ngừa biến thể này trong vòng khoảng 100 ngày, tùy thuộc vào sự phê duyệt của cơ quan quản lý. Trang tin tức y tế và sức khỏe Stat dẫn lời một quan chức của Pfizer cho biết đến tháng 3/2022 hãng này có thể sản xuất 1 tỉ liều vaccine mới trong 1 quý.
Hãng dược Moderna cũng cho biết đầu năm 2022 hãng có thể sản xuất vaccine mới với số lượng lớn.
Hiện các hãng dược Pfizer, Moderna và AstraZeneca đang gấp rút chạy đua sản xuất các loại vaccine đặc hiệu phòng ngừa các biến thể. Theo một bài báo đăng trên tạp chí Nature số ra tháng 10/2021, các hãng dược phẩm đã thử nghiệm các vaccine đặc hiệu phòng ngừa các biến thể như Beta - được cho là biến thể có khả năng né tránh sự bảo vệ của các vaccine cao hơn so với những biến thể khác.
Đáng chú ý, các hãng đã tính đến cách thức để các vaccine mới vượt qua quy trình phê duyệt. Việc sản xuất các vaccine ngừa COVID-19 hiện nay bắt đầu được thực hiện vào tháng 1/2020, khi các nhà khoa học giải được trình tự gene của virus SARS-CoV-2. Đến tháng 12/2020, Mỹ phê duyệt lưu hành vaccine ngừa COVID-19 đầu tiên. Đây là tốc độ kỷ lục đối với sản xuất và lưu hành vaccine bởi trước đây, thông thường phải mất vài năm mới có thể phát triển và thử nghiệm vaccine. Trước khi được cấp phép lưu hành, vaccine phải trải qua các giai đoạn thử nghiệm lâm sàng trên người, trong đó giai đoạn 3 có sự tham gia của hàng chục nghìn người.
Các thử nghiệm lâm sàng lớn cần nhiều thời gian, do đó, khó có thể tiến hành đối với vaccine chống biến thể Omicron. Chưa kể, việc đã có sẵn các loại vaccine phòng ngừa khiến nhiều người ngần ngại tham gia thử nghiệm vaccine mới. Tuy nhiên, có thể sử dụng những phân tích khác để xác định hiệu quả của các vaccine mới ngừa COVID-19 mà không cần tiến hành các thử nghiệm quy mô lớn trên người. Theo nhà khoa học Mikael Dolsten thuộc Pfizer, một thử nghiệm nhỏ đánh giá mức độ an toàn và phản ứng miễn dịch có thể được hoàn thành trong 1 tháng.
Trên thực tế, nhiều chuyên gia cảnh báo các biến thể mới thường sinh sôi ở những khu vực có tỷ lệ tiêm vaccine ngừa COVID-19 thấp và từ đó tấn công các khu vực còn lại của thế giới. Khu vực miền Nam châu Phi là nơi đầu tiên ghi nhận sự xuất hiện của biến thể Omicron. Thống kê cho thấy các nước thu nhập thấp, chủ yếu ở châu Phi, chỉ nhận được 0,6% lượng vaccine của thế giới, trong khi Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) đã nhận hơn 80%. Do đó, giới chuyên gia cho rằng ngay khi nhanh chóng tạo ra được vaccine mới, các nước cần nỗ lực triển khai tiêm vaccine cho những người còn do dự, cũng như chuyển vaccine tới những nơi tiếp cận vaccine chậm, chủ yếu ở châu Phi. Nếu không, thế giới sẽ "mắc kẹt" trong cuộc chiến chống biến thể.
Ngọc Hà
