Việc huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới tại khu vực biên giới mới còn gặp nhiều khó khăn do nền kinh tế huyện thấp so với mặt bằng chung của tỉnh, kết cấu hạ tầng thiếu thốn, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội nhưng với sự quan tâm của UBND tỉnh Thanh Hóa, sự nỗ lực của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân, đến nay tỉnh Thanh Hóa không còn huyện trắng xã nông thôn mới.
![Chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang trồng các loại cây ăn quả phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng cũng là hướng đi giúp đồng bào vùng cao Mường Lát thoát nghèo. Ảnh: TTXVN phát potal-thanh-hoa-cu-hich-giup-huyen-vung-cao-bien-gioi-muong-lat-vuon-len-thoat-ngheo-7827682.jpg](https://media.dantocmiennui.vn/images/71db2c24f08203bd7bb8270edceea74e36ce30da71bbd52831d8ed14690159880fd1eff49b860e281288cb697c461f42df8dfa4816e051a4167008107e0b5a151e514940b3085ec2b3cc1e4a3b7c6e73be0f995a01b83e9403c63edb63c782a4547eafaaa43e0ae5cac0b75995a58582690a5d4c38758dc704d7e6f4b951f1c888908afb016b147a5b833391c48042ce/potal-thanh-hoa-cu-hich-giup-huyen-vung-cao-bien-gioi-muong-lat-vuon-len-thoat-ngheo-7827682.jpg)
Cách đây hơn 10 năm, huyện Mường Lát bắt tay vào xây dựng nông thôn mới với xuất phát điểm rất thấp, bình quân mỗi xã chỉ đạt 2,5 tiêu chí mông thôn mới. Để giải quyết các khó khăn đó, Huyện Uỷ, UBND huyện Mường Lát đã tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở, vận động cả hệ thống chính trị tham gia xây dựng nông thôn mới. Tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của cán bộ, đảng viên, nhân dân và các cơ quan chuyên môn đối với việc điều chỉnh, bổ sung quy hoạch xây dựng Nông thôn mới cho từng xã, ưu tiên nguồn lực để hoàn thiện hạ tầng kinh tế - xã hội khu vực nông thôn theo chuẩn nông thôn mới ở tất cả các xã, thị trấn…
Nhờ triển khai các phương án có hiệu quả, trong giai đoạn 2021- 2024, huyện Mường Lát đã huy động trên 71,6 tỷ đồng phục vụ xây dựng nông thôn mới. Đến nay, chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Mường Lát đã có nhiều khởi sắc, bình quân toàn huyện đã đạt 11,86 tiêu chí một xã, có 44/77 thôn bản đạt thôn bản nông thôn mới và huyện đã có xã Mường Chanh đạt chuẩn nông thôn mới.
Tại xã Mường Chanh, vài năm trở lại đây, được sự quan tâm của Trung ương, của tỉnh và các nguồn vốn khác, giai đoạn 2013 - 2024 xã đã huy động được 331 tỷ đồng vào xây dựng nông thôn mới. Từ nguồn vốn trên, xã đã tổ chức xây dựng nhiều hạng mục như công sở, trạm y tế xã, các nhà văn hóa bản, chỉnh trang, xây mới và cải tạo, nâng cấp các điểm trường cơ bản đảm bảo việc dạy và học của giáo viên, học sinh; hệ thống giao thông, thủy lợi được nâng cấp thuận lợi cho đi lại, buôn bán và sản xuất nông nghiệp, xã cũng xây mới các công trình điện, nước sinh hoạt phục vụ người dân…
Về môi trường, tỷ lệ số hộ sử dụng nước hợp vệ sinh là 809/809 hộ, tỷ lệ số hộ sử dụng nước sạch là 418/809 hộ, lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn được thu gom và vận chuyển để xử lý đúng quy định. Kinh tế nông thôn chuyển dịch đúng hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, việc đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất cũng được cải thiện, nông dân đã yên tâm đầu tư vào nông nghiệp hơn, khi mô hình liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm được chú trọng.
Tính đến năm 2025 thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn xã đạt hơn 46,4 triệu đồng. Tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo giảm còn 11,73%, xã được UBND huyện công nhận "Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới". Hiện tại, toàn xã có 9/9 bản được công nhận danh hiệu "Bản văn hóa".Với những nỗ lực của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân, xã Mường Chanh được UBND tỉnh công nhận là xã nông thôn mới.
Theo ông Vi Văn Tần, bản Piềng Tặt, xã Mường Chanh cho biết, nhằm góp sức vào chương trình trình xây dựng nông thôn do xã phát động, gia đình ông Tần đã hiến 121 cây oan, 0,1 ha sắn và 200 m2 đất để làm đường giao thông. Đồng thời, góp nhiều ngày công làm đường, dọn dẹp vệ sinh môi trường, góp phần đưa xã đạt chuẩn nông thôn mới.
Ông Bùi Văn Nhân, Chủ tịch UBND xã Mường Chanh, huyện Mường Lát cho biết, UBND xã huy động nguồn lực xây dựng kết cấu hạ tầng đảm bảo tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Huy động sức dân trong việc chỉnh trang đường làng, ngõ xóm, nhờ đó xã đã đạt chuẩn nông thôn mưới vào tháng 1/2025.
Việc xây dựng được xã Mường Chanh đạt chuẩn nông thôn mới không chỉ giúp Mường Lát đạt được mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2020-2025 mà còn tạo động lực to lớn thúc đẩy các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện thêm đoàn kết, đồng lòng, nỗ lực phát triển kinh tế, giảm nghèo nhanh và bền vững gắn với việc đẩy mạnh tiến trình xây dựng nông thôn mới.
Dù vậy, huyện Mường Lát vẫn đang còn nhiều khó khăn trong xây dựng nông thôn mới, nguyên nhân do kết cấu hạ tầng thiếu thốn, địa hình phức tạp và bị chia cắt, dân cư sinh sống phân tán, và là huyện nghèo nội lực và nguồn lực còn thiếu thốn, an ninh trật tự nông thôn còn tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp. Chất lượng y tế và nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu phát triển. Thiết chế văn hoá cơ sở vẫn còn thiếu, vệ sinh môi trường nông thôn chưa được đảm bảo... ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống cư dân và môi trường nông thôn.
Theo ông Hà Văn Ca, Bí thư huyện ủy Mường Lát, huyện sẽ tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, mặt trận tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội, người dân và doanh nghiệp chung tay xây dựng nông thôn mới để hoàn thành các chỉ tiêu đề ra. Bên cạnh đó, huyện phấn đấu xây dựng thêm xã Quang Chiểu đạt chuẩn nông thôn mới năm 2025, và các xã còn lại không còn xã dưới 15 tiêu chí, bình quân đạt chuẩn thêm 5 tiêu chí/xã.
Ngoài Mường Lát, các huyện biên giới khác như huyện Quan Sơn, huyện Quan Hóa, huyện Lang Chánh, huyện Thường Xuân cũng đã xóa trắng" xã nông thôn mới”, điều này góp phần giúp người dân giảm nghèo bền vững, xây dựng khu vực biên giới ngày càng phát triển hơn
Theo Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa, tỉnh hiện có 14 huyện, 376 xã và 820 thôn/bản miền núi đạt chuẩn nông thôn mới; trong đó, có 2 huyện và 123 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 27 xã và 601 thôn/bản đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu; 606 sản phẩm OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) được công nhận. Trong năm 2024 vừa qua, tỉnh Thanh Hóa đã huy động được 8.974.999 triệu đồng vào xây dựng nông thôn mới.
Trong năm 2025, tỉnh Thanh Hóa sẽ đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, nông nghiệp sạch, ứng dụng công nghệ cao, tạo ra sản phẩm có năng suất, chất lượng, tập trung giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, thực hiện tốt chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội. Bên cạnh đó, tỉnh cũng huy động nguồn lực tập trung xây dựng nông thôn mới, kết hợp lồng ghép các nguồn lực từ các chương trình, dự án để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tại các xã, thôn, bản, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn. Toàn tỉnh phấn đấu có thêm 2 huyện, 21 xã và 56 thôn/bản miền núi đạt chuẩn nông thôn mới...
Nguyễn Nam - Hoa Mai