Từ đầu tháng 8 đến đầu tháng 9/2023, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn phối hợp với UBND xã Hải Yến và Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Cao Lộc mở Lớp truyền dạy thực hành nghề thêu, dệt thổ cẩm của người Nùng Phàn SLình (Nùng Cúm Cọt) tại xã cho 28 học viên nữ với những kỹ thuật dệt vải, dệt thổ cẩm, thực hành thêu các họa tiết trên trang phục truyền thống, khăn đội đầu, túi xách và một số sản phẩm lưu niệm. Lớp truyền dạy nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số gắn với việc liên kết, thúc đẩy hoạt động du lịch của tỉnh, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2023.

Cốm gạo (còn gọi là bỏng gạo) là một thứ quà bình dị, không mẫu mã bắt bắt và cũng đắt tiền như nhiều loại bánh thời nay. Nhưng mỗi dịp Tết đến, Xuân về, cốm gạo luôn là một trong những món ăn truyền thống, gắn liền với làng mạc, quê hương được nhiều người yêu thích.

Bắc Giang là vùng đất gắn với nhiều di sản. Đặc biệt năm 2019, tỉnh là một trong 11 địa phương sở hữu di sản Thực hành Then được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Những năm qua, công tác bảo tồn, phát huy giá trị Then của người Tày, Nùng đã được các cấp chính quyền và nhân dân trong tỉnh quan tâm, chú trọng thực hiện với nhiều giải pháp và hoạt động thiết thực.

Đồng bào dân tộc Nùng chiếm 42,9% dân số tỉnh Lạng Sơn, với 4 nhóm chính là Nùng Cháo, Nùng Inh, Nùng Phàn Slình (Phàn Slình Cúm Cọt; Phàn Slình Hua Lài) và Nùng An. Nét đẹp trong đời sống văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào Nùng là sự kết tinh trong quá trình lao động sáng tạo, tài sản quý báu của đồng bào, góp phần bồi đắp, làm giàu thêm cho văn hóa xứ Lạng.

Những ngày tháng 3 của Tháng Thanh niên sôi nổi, nữ diễn viên xiếc người Nùng - Lô Thị Ngọc Thúy đón nhận 2 tin vui. Cô vinh dự nhận được danh hiệu Nghệ sỹ Ưu tú - sự tôn vinh cống hiến, đóng góp và gắn bó lâu dài của cô với nghệ thuật xiếc. Cùng với đó, Ngọc Thúy lọt vào danh sách 20 đề cử Giải thưởng Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2023.

Đồng bào các dân tộc Tày, Nùng ở tỉnh Cao Bằng có nhiều phong tục, tập quán, trong đó có trò chơi “Lày cỏ” được đông đảo bà con, nhất là thế hệ trẻ yêu thích. "Lày cỏ" là một hoạt động giao lưu, thường được tổ chức trong các dịp lễ, Tết, ngày vui, mang nét văn hóa dân gian đặc sắc.

Bạc và các trang sức làm từ bạc có vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của người Nùng ở Hà Giang. Trong quan niệm của người Nùng, bạc là vật liệu thiêng có thể đuổi tà ma, gió độc, đồng thời là hồn cốt, là tập tục, nếu không đeo bạc, người Nùng không biết nguồn cội, không biết tổ tiên.

Bạc và các trang sức làm từ bạc có vai trò rất quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của dân tộc Nùng. Trong quan niệm của người Nùng thì bạc là vật liệu thiêng có thể đuổi tà ma, gió độc, đồng thời là hồn cốt, là tập tục, nếu không đeo bạc, người Nùng không biết nguồn cội, không biết tổ tiên.

Tối 3/9, tại Quảng trường Nguyễn Tất Thành, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang tổ chức Lễ đón Bằng ghi danh “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc dự và phát biểu tại buổi lễ...

Nhằm tăng cường giới thiệu với nhân dân cả nước và quốc tế về hình ảnh miền đất, con người và các giá trị di sản văn hóa của các địa phương, tỉnh Tuyên Quang đang tích cực chuẩn bị tổ chức Lễ đón nhận Bằng ghi danh "Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam" vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Lễ hội Thành Tuyên năm 2022.

Với lòng nhiệt huyết xây dựng quê hương, anh Thèn Văn Hiển, người dân tộc Nùng, Bí thư Chi bộ, trưởng thôn Bản Giáng, xã Trung Sơn, huyện Yên Sơn (Tuyên Quang) đã luôn nỗ lực vận động đồng bào xóa bỏ hủ tục lạc hậu, tập trung phát triển kinh tế.

Lễ cúng rừng (Mo Đổng trư) của người Nùng ở Hoàng Su Phì được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia năm 2016. Lễ cúng rừng hàng năm được tổ chức lớn nhất diễn ra tại các xã Pố Lồ, Pờ Ly Ngài, Sán Xả Hồ.

"Điểm chung của những cán bộ nữ giỏi là dù khó khăn thế nào các chị đều vượt qua, vừa làm tròn bổn phận người vợ, người mẹ trong gia đình, vừa tiên phong đóng góp tích cực cho cộng đồng xã hội. Chị Lan chính là tấm gương điển hình như thế" - Ông Cư Thọ, Chủ tịch UBND xã Nậm Chảy, huyện Mường Khương, Lào Cai đã dành lời khen chị Lù Thị Lan, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ kiêm Chi hội trưởng Chi hội Nông dân thôn Sấn Pản, xã Nậm Chảy.

Tối 18/4, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Kạn tổ chức Lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Hát Sli của người Nùng” xã Xuân Dương, huyện Na Rì và giao lưu nghệ thuật chào mừng Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam (19/4).

Về xã vùng xa Tân Phước của huyện Phú Riềng (Bình Phước), nhiều thế hệ học sinh từng học ở đây vẫn còn nhớ như in người “lái đò” tận tụy - cô giáo Mã Trà Quyên (42 tuổi), Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Trần Phú. Hơn 13 năm công tác ở vùng đất đỏ miền Đông, cô giáo người dân tộc Nùng đã để lại hình ảnh người giáo viên yêu nghề, mến trò trong lòng nhiều lớp học sinh cũng như người dân địa phương nơi đây.

Ngày 12/12/2019, tại Phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 14 của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) diễn ra tại Bogotá, Colombia, di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh tại Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, góp phần khẳng định bản sắc văn hóa phong phú của dân tộc Việt Nam.

Với 43 năm học và thực hành then cổ, ông Hoàng Văn Hương (sinh năm 1953, dân tộc Nùng) là một trong những nghệ nhân của tỉnh Lạng Sơn có nhiều tâm huyết với di sản văn hóa dân tộc Tày, Nùng.

Tâm huyết, nhiệt tình, trách nhiệm, mẫu mực, đó là lời nhận xét của học sinh, đồng nghiệp và cấp trên dành cho cô giáo Triệu Thị Nhập (sinh năm 1985, dân tộc Nùng) - giáo viên dạy môn Giáo dục công dân ở Trường Trung học Cơ sở Đắk Ơ, xã biên giới Đắk Ơ, huyện Bù Gia Mập, Bình Phước. Bằng tinh thần trách nhiệm, sự tận tụy và tâm huyết với nghề, cô đã góp phần đào tạo nhiều học sinh đạt thành tích cao trong học tập, đóng góp tích cực vào thành tích chung của ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình Phước.

Ngày 1/9, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Nùng đến từ tỉnh Lạng Sơn đã tái hiện Lễ cưới của dân tộc mình, thể hiện nét văn hóa truyền thống độc đáo qua các nghi thức, nghi lễ.

Đã bao đời nay ở làng quê Lạng Sơn, hương thơm không thể thiếu trong mỗi gia đình của người Tày, Nùng... nhất là vào những dịp lễ, Tết, hay mỗi khi gia đình có sự kiện trọng đại. Vì thế, nghề làm hương cũng gắn bó với đồng bào và được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác để gìn giữ và phát triển.

Cao Bằng là xứ sở của những cọn nước, các suối nguồn trong vắt và những chàng trai, cô gái tươi tắn trong sắc áo chàm. Những bộ trang phục của đồng bào dân tộc Cao Bằng phần lớn đều được làm bằng thổ cẩm. Vì vậy, nghề dệt thổ cẩm đã trở thành một nghề truyền thống, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Cao Bằng.

Từ giáp Tết tới qua tiết Thanh minh là người Nùng ở xóm Dìa Trên (xã Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng) bước vào mùa cao điểm bán giấy bản. Người ở nhà làm có khi không đủ để bán tại các phiên chợ trong vùng hay gửi ra cả thành phố.

Người Nùng ở xã Pờ Ly Ngài, huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) nổi tiếng với nghề làm bạc truyền thống. Sản phẩm của họ thường là vòng bạc, hoa trang trí, xà tích, lắc, xuyến, hoa tai, nhẫn, chuông…

Không sặc sỡ nhiều màu sắc, trang phục người Nùng chỉ duy nhất một sắc chàm với những đường nét đơn giản mà rất hài hòa. Dù ở bất cứ nơi đâu, nét đẹp văn hóa trong trang phục của người Nùng vẫn được họ gìn giữ và phát huy.

Cầu mùa là một trong những lễ hội đặc sắc của dân tộc Nùng (Lạng Sơn), được tổ chức với ý nghĩa cầu cho mùa màng bội thu, làm ăn no đủ, người người khỏe mạnh.

"Lày cỏ" hoặc "sai mạ" là một hoạt động giao lưu trong những dịp lễ, tết, ngày vui của người Tày, Nùng ở tỉnh Cao Bằng và một số địa phương lân cận, mang nét văn hóa dân gian đặc sắc.

Hai huyện miền núi phía Tây: Xín Mần và Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang)là nơi cư trú đông nhất của người Nùng. Người Nùng sống ở đây thành cộng đồng, lương thực chủ yếu là gạo nên từ lâu họ đã biết dựa vào các triền dốc, làm ruộng bậc thang để cấy lúa. Âm ngữ của người Nùng tại đây gần giống với tiếng dân tộc Tày nhưng hơi nặng hơn. Vì vậy nhiều nơi ở đây còn gọi người Nùng là người Tày đen.

Nghề thủ công nói chung và nghề rèn của người Nùng An Phúc Sen, huyện Quảng Uyên (Cao Bằng) nói riêng hình thành và phát triển trên cơ sở của một nền nông nghiệp lúa nước và nương rẫy. Sản phẩm của nó phục vụ nhu cầu thiết yếu của đồng bào.

Người Nùng phần lớn từ Quảng Tây (Trung Quốc) di cư sang cách đây khoảng 200-300 năm. Người Nùng cư trú ở các tỉnh Ðông Bắc nước ta, họ thương sống xen kẽ với người Tày.

Dọc quốc lộ 3, cách thành phố Cao Bằng khoảng 30 km, là làng nghề rèn Phúc Sen ở đất Quảng Uyên. Bên những lò than đỏ lửa, tiếng đe tiếng búa, tiếng mài kim loại vang vọng vào núi đá. Người thợ rèn dân tộc Nùng đã tạo nên những sản phẩm bền nức tiếng.