Giải thưởng Báo chí TTXVN diễn ra hàng năm là dịp vinh danh các tác giả, tác phẩm tiêu biểu của đội ngũ khoảng 1200 phóng viên, biên tập viên thông tấn. Giải thưởng Báo chí TTXVN 2022 đã thu hút hơn 300 tác phẩm dự thi, trong đó 112 tác phẩm được lựa chọn vào chung khảo ở các loại hình: Báo in, báo điện tử, ảnh, truyền hình, đồ họa... Các tác phẩm đều thể hiện sự dấn thân, vượt khó, đi đến cùng sự thật của đội ngũ phóng viên, biên tập viên TTXVN, thể hiện vị thế đi đầu của cơ quan thông tấn quốc gia trong việc thông tin những vấn đề lớn của đất nước; là vũ khí tư tưởng sắc bén bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; khơi dậy khát vọng phát triển, những giá trị cốt lõi của đất nước, dân tộc; cổ vũ mạnh mẽ tinh thần tự lực, tự cường, đổi mới sáng tạo, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.
Bài 2 - Khơi nguồn cảm hứng cho sự nghiệp đổi mới
Phát huy thế mạnh của cơ quan thông tấn đa phương tiện chủ lực quốc gia, với mạng lưới thông tin rộng khắp, những tuyến thông tin trọng điểm của TTXVN thời gian qua đã tạo sự khác biệt, khi tăng cường kết hợp giữa thông tin trong nước và ngoài nước, tích hợp nhiều loại hình thông tin: Văn bản, hình, ảnh và đồ họa.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chụp ảnh cùng lãnh đạo và các phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đạt giải báo chí quốc gia tại Lễ Trao giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI - năm 2021. Ảnh: Tuấn Anh – TTXVN
Cách nhìn bao quát, toàn diện về một vấn đề
Chùm 4 bài "An ninh lương thực - Cuộc khủng hoảng nối dài" của nhóm tác giả Đỗ Phương Nga, Nguyễn Như Mai, Nguyễn Văn Trường, Nguyễn Hải Vân, Nguyễn Thu Hà, Bùi Xuân Anh, Đặng Công Mạo (Ban biên tập tin Kinh tế và các cơ quan thường trú tại Cairo, London, Paris, Thành phố Hồ Chí Minh, An Giang) với cách xây dựng đề tài, mối liên hệ, phối hợp thông tin từ Ban biên tập với các cơ quan thường trú ở trong nước và nước ngoài, đã tạo nên tác phẩm có nội dung xuyên suốt, đề cập cả tình hình thế giới và Việt Nam.
Phóng viên Đỗ Phương Nga cho biết, là một quốc gia có thế mạnh về nông nghiệp, nền kinh tế có độ mở cùng với nhiều lợi thế về lao động và dịch vụ kho vận (logistics), Việt Nam có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. Thông qua chùm bài này, độc giả sẽ có được bức tranh toàn cảnh về thực trạng an ninh lương thực ở cả Việt Nam và thế giới, những "lỗ hổng" trong cuộc chiến chống khủng hoảng lương thực; các giải pháp nhằm tháo gỡ vấn đề.
Ngoài việc thu thập, tìm hiểu thông tin từ các nguồn khác nhau, các tác giả của chùm bài đã phỏng vấn trực tiếp, phỏng vấn độc quyền đối với những chuyên gia trong lĩnh vực an ninh lương thực của cả Việt Nam và thế giới, như: Trưởng đại diện Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc (FAO) tại Việt Nam Rémi Nono Womdim; Tiến sỹ Lương Tuấn Anh, Giảng viên Kinh tế thuộc Đại học De Monfort (Leicester, Vương quốc Anh); chuyên gia kinh tế Safwat Wl Alfy, Tổng thư ký Phòng Thương mại tỉnh Biển Đỏ của Ai Cập... Đồng thời, với sự tham gia của phóng viên các cơ quan thường trú tại Thành phố Hồ Chí Minh và An Giang, chùm bài viết đã đề cập đến những nỗ lực nhằm bảo đảm an ninh lương thực ở Việt Nam.
Theo phóng viên Đỗ Phương Nga, việc phối hợp giữa các ban biên tập và các cơ quan thường trú mang đến những thông tin bao quát, thực tế, toàn cảnh về một vấn đề. Đây cũng là thế mạnh của cơ quan thông tin chủ lực như TTXVN, với mạng lưới các cơ quan thường trú trong và ngoài nước.
Giải thưởng Báo chí TTXVN năm 2022 cũng đánh dấu sự chuyển biến trong thông tin đồ họa. Chùm bài "Việt Nam trở thành điểm sáng trong 'bức tranh xám màu' của kinh tế toàn cầu" của nhóm tác giả: Lê Thị Thanh Hương, Phạm Thanh Hương, Trịnh Minh Duyên, Lê Thị Hương, Ngô Huy Ngọc (Trung tâm Thông tin tư liệu và Đồ họa) được thực hiện trên cả 3 loại hình: Đồ họa tĩnh, đồ họa động, đồ họa tương tác. Điều đặc biệt là các đồ họa tương tác (interactive) và đồ họa động (videographics) là do biên tập viên thực hiện từ text đến hình, rất đẹp mắt, chuyên nghiệp.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa trao giải A cho các tác giả tại Lễ Trao giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI - năm 2021. Ảnh: Trần Việt – TTXVN
2022 là năm có nhiều khó khăn, thách thức lớn, bất ngờ, tác động nhiều mặt, ảnh hưởng nặng nề không chỉ đối với nước ta, mà với toàn thế giới. Trong bối cảnh đó, với sự quyết tâm, nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, nước ta đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức 14/15 chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nhận định, Việt Nam là điểm sáng "trong bức tranh xám màu" của kinh tế toàn cầu. Chính vì vây, Trung tâm Thông tin tư liệu và Đồ họa đã chuyển tải thông tin về những kết quả kinh tế năm 2022 của Việt Nam bằng những đồ họa hết sức công phu, dễ hiểu, dễ so sánh và đẹp mắt. Sản phẩm giúp người xem có cái nhìn toàn cảnh về tình hình kinh tế Việt Nam trong năm 2022 và trong cả thập kỷ qua.
Đại diện nhóm tác giả, chị Lê Thị Thanh Hương chia sẻ: Nếu như những bài viết tổng quan về kinh tế có sự chuyên sâu, phân tích số liệu với nhiều trang viết, đồ họa lại có thế mạnh đặc biệt trong việc dùng dữ liệu kết hợp công nghệ để "kể chuyện". Từ chất liệu thô là các số liệu kinh tế khô khan, tin đồ họa đã khơi dậy "vẻ đẹp", kể "câu chuyện" với sức thuyết phục cao và minh chứng rõ ràng.
Để có được những đồ họa báo chí dữ liệu hiện đại như vậy, đội ngũ thực hiện bao gồm biên tập viên, họa sĩ, hiệu đính... đã đầu tư rất nhiều công sức, có thể gom trong 2 chữ "công phu" từ việc hình thành ý tưởng, thể hiện, đến việc tìm các số liệu chính thống qua nhiều năm (ở nhiều bảng biểu); chọn màu sắc sao cho hài hòa, hấp dẫn; kiểm tra thông tin ngay cả khi đồ họa đã cơ bản hoàn thành; và thường là sửa đi sửa lại từng chi tiết để có một tác phẩm hoành chỉnh nhất. Có biên tập viên, họa sĩ vẽ nháp đến cả chục lần vẫn chưa ưng khi sắp xếp bố cục cho 1 đồ họa! Tất cả đòi hỏi sự phối hợp rất nhịp nhàng, cẩn thận của biên tập viên, sự sáng tạo của họa sĩ, sự tinh tường của hiệu đính.
Đây là những tác phẩm được nhiều báo điện tử trung ương như VTV, Lao Động, Tiền Phong, Vietnamnet, Thời báo Tài chính… và các báo địa phương, như: báo Nghệ An, Hà Giang, Quảng Ninh, Bình Phước… sử dụng, qua đó lan tỏa được tới hàng chục triệu độc giả trong và ngoài nước.
Phát triển sản phẩm mới, đa phương tiện
Một điểm mới trong Giải thưởng Báo chí TTXVN là sự tham gia của sản phẩm thông tin mới của Báo Tin Tức - Tin tức TV. Điều này thể hiện sự nỗ lực cố gắng của đơn vị trong việc phát triển mô hình đa phương tiện, đào tạo nên những phóng viên đa năng, vừa quay phim, chụp hình, vừa viết tin, bài, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và xu hướng truyền thông mới.
Talk show "Sửa đổi Luật Đất đai vì lợi ích quốc gia và người dân" của nhóm tác giả Nguyễn Thị Thu Trang, Lê Trung Nguyên (Báo Tin Tức) được thực hiện với các vị khách mời gồm: Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà (nay là Phó Thủ tướng Chính phủ); ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội; Giáo sư Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Talk show được tổ chức trước thời điểm Quốc hội họp để cho ý kiến về dự thảo Luật, đề cập, trao đổi, phân tích vấn đề từ các góc độ: Đơn vị trực tiếp xây dựng dự án luật là Bộ Tài Nguyên và Môi trường, góc nhìn của đại biểu quốc hội, chuyên gia về lĩnh vực đất đai, giúp người dân cũng như doanh nghiệp hiểu được lợi ích của việc sửa đổi Luật Đất đai, đồng thời cũng là những góp ý để Bộ trưởng trực tiếp ghi nhận, hoàn thiện dự thảo Luật tốt nhất.
Phóng viên Nguyễn Thị Thu Trang cho biết, năm 2022 đánh dấu bước chuyển mình của Báo Tin Tức khi bắt đầu thực hiện Tin Tức TV với hai loại hình chính phóng sự và talkshow. Phóng viên của báo đều được giao bám sát lĩnh vực theo dõi của mình và khi có vấn đề "nóng", nhận được sự chỉ đạo sẽ thực hiện phóng sự truyền hình hoặc talk show.
Mỗi sản phẩm Tin tức TV đều là kết quả làm việc của tập thể từ Ban Biên tập đến lãnh đạo phòng, phóng viên. Tất cả phóng viên của Báo Tin tức, trước đây chuyên làm báo giấy, chuyển sang làm báo điện tử, đã nỗ lực rất nhiều để thích ứng, trở thành phóng viên "đa phương tiện" và nay là biên tập viên kiêm MC truyền hình. Để đáp ứng được những yêu cầu của toà soạn, tất cả phóng viên đều phải đầu tư thời gian để tự học, tự tìm hiểu và tham gia các khóa học về báo chí đa phương tiện.
Theo phóng viên Thu Trang, "việc đổi mới này là cần thiết, bởi đây cũng là xu hướng tất yếu. Đổi mới, đa dạng các loại hình tác nghiệp khiến phóng viên có áp lực, khó khăn lúc ban đầu. Tuy nhiên, khi đã có thể "vào vai" ở nhiều loại hình thông tin, chúng tôi cảm thấy rất tự hào và may mắn vì được làm việc trong môi trường luôn có thử thách, sáng tạo. Những thành quả ban đầu khi đổi mới được ghi nhận từ bạn đọc và các cấp quản lý, lãnh đạo, cũng như các giải báo chí chính là niềm hạnh phúc, động lực để cá nhân cũng như tập thể tiếp tục nỗ lực, đổi mới cách nghĩ, cách làm báo trong thời đại kỷ nguyên số".
Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa cùng đại biểu với lãnh đạo TTXVN và các tác giả, nhóm tác giả đoạt giải thưởng tại Lễ trao Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ VIII - năm 2022. Ảnh: Phương Hoa - TTXVN
Đánh giá về chất lượng Giải thưởng Báo chí TTXVN năm 2022, Tổng Giám đốc, Chủ tịch Liên Chi hội Nhà báo TTXVN Vũ Việt Trang khẳng định: Giải thưởng là nơi hội tụ của các sản phẩm báo chí mới được phát triển trên nền tảng số, rất phù hợp với xu thế phát triển của báo chí hiện nay. Về nội dung, thông tin được truyền tải một cách sinh động bằng nhiều loại hình, mang thông điệp rõ ràng, thống nhất từ sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự đồng lòng của toàn xã hội trong quá trình phục hồi, phát triển của đất nước; những giải pháp chính sách cho những vấn đề của xã hội; cũng như những thông tin về một thế giới đang định hình với các quan hệ chiến lược mới.
Các sản phẩm dự thi đã cho thấy các đơn vị trong toàn ngành đã phát huy được vai trò, thế mạnh đặc trưng trong "binh chủng" thông tin của cơ quan thông tấn quốc gia. Các ban biên tập thông tin nguồn đã phát huy được vai trò nòng cốt trong xây dựng các tuyến thông tin trọng điểm. Các đơn vị, các cơ quan thường trú trong và ngoài nước đã coi việc phối hợp là những điều kiện cần để có thể tạo ra những sản phẩm báo chí liên vùng, các sản phẩm báo chí có quy mô quốc gia, hay là phản ánh một vấn đề khu vực, một vấn đề toàn cầu,... từ đó, góp phần khẳng định thế mạnh của TTXVN. Bên cạnh hệ thống giải thưởng chính thức, còn có giải thưởng chuyên đề. Giải thưởng chuyên đề năm nay để dành vinh danh cho các tác phẩm báo chí xuất sắc về xây dựng Đảng, về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, hay sự dấn thân của các phóng viên trong tác nghiệp đa năng, tôn vinh những nỗ lực, cống hiến của tất cả các lực lượng làm thông tin trong toàn ngành.
Đã chọn nghề báo, đòi hỏi chúng ta phải có sự dấn thân, sự đổi mới và quan trọng hơn nữa là có bản lĩnh vượt qua những khó khăn, thách thức, cũng như vượt qua chính bản thân mỗi ngày. Nỗ lực bền bỉ và sự sáng tạo sẽ giúp mỗi người làm báo tạo ra những tác phẩm báo chí ngày càng có chất lượng cao hơn. Đây cũng chính là đóng góp trong việc khơi nguồn cảm hứng cho sự nghiệp đổi mới, phát triển và xây dựng đất nước, hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan Thông tấn quốc gia - Tổng giám đốc Vũ Việt Trang nêu rõ.
Phúc Hằng
