Cà Mau, mảnh đất tận cùng của Tổ quốc, nơi vươn ra biển cả bao la, nơi có những cánh đồng, khu rừng đước xanh bạt ngàn. Cà Mau là tỉnh ven biển ở cực Nam của Việt Nam, nằm trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, mới được khai phá khoảng trên 300 năm. Trước đây là xứ sở của đầm lầy, lau sậy nhưng ngày nay Cà Mau vừa là vùng ngập mặn vừa là thềm lục địa nhô mình ra biển Đông, trở thành vùng đất thiêng liêng của người Việt với hệ sinh thái rừng ngập mặn rất đa dạng và phong phú. Không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, Cà Mau còn khiến bất cứ du khách ghé thăm phải mê mẩn bởi ẩm thực độc đáo, đậm đà hương vị của đất trời và con người nơi đây.
Ẩm thực Cà Mau không chỉ đơn thuần là những món ăn mà còn là một phần của văn hóa, lịch sử, là câu chuyện kể về những con người chăm chỉ, chịu thương chịu khó, luôn bền bỉ với mảnh đất sông nước. Hương vị đất Mũi, hương vị của những món ăn đặc trưng nơi miền Tây Nam Bộ sẽ làm say lòng bất kỳ ai khi đặt chân đến vùng đất này. Bên cạnh cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, những cánh rừng tràm, rừng đước, những con kênh, con rạch chằng chịt, Cà Mau còn là mảnh đất giàu có về tài nguyên thủy hải sản. Chính từ những ưu ái của thiên nhiên mà ẩm thực Cà Mau phong phú và đặc sắc, mang những hương vị đậm đà mà không nơi nào có được.
Ẩm thực Cà Mau chủ yếu được chế biến từ những sản vật thiên nhiên sẵn có cá, tôm, cua, các loại rau, trái cây tươi ngon và đặc biệt là những món ăn mang đậm ảnh hưởng của vùng sông nước miền Tây. Nơi đây, người dân không chỉ biết đến các món ăn truyền thống, mà còn rất sáng tạo trong việc kết hợp các nguyên liệu địa phương để tạo ra những món ăn độc đáo, làm say lòng du khách gần xa. Mỗi món ăn đều là một nét văn hóa riêng biệt của vùng đất này, mỗi hương vị ẩn chứa những câu chuyện về sự vất vả, khó khăn nhưng cũng đầy tình yêu thương của con người nơi đây.
Cua Cà Mau là một trong những đặc sản nổi tiếng mà bất cứ du khách cũng phải thử. Mùa cua thường rơi vào khoảng từ tháng 11 đến tháng 4 âm lịch. Những con cua ở đây có vỏ mỏng, thịt ngọt và béo, đặc biệt là cua biển. Cua Cà Mau có thể được chế biến thành nhiều món như cua rang me, cua luộc, cua hấp, cua xào tỏi ớt… nhưng món cua rang me vẫn được ưa chuộng hơn cả.
Món cua rang me với vị chua ngọt từ nước me hòa quyện cùng vị ngọt của thịt cua tạo nên một hương vị khó quên. Cua Cà Mau được chế biến tỉ mỉ, giữ nguyên hương vị tự nhiên, ăn kèm với những đĩa cơm trắng hay những lát bánh tráng nướng là một sự kết hợp hoàn hảo.
Nếu đã đến Cà Mau, du khách không thể bỏ qua món lẩu mắm, một món ăn đặc trưng của miền Tây Nam Bộ, nhưng mỗi nơi sẽ có một phong cách riêng biệt. Lẩu mắm Cà Mau mang đậm hương vị đặc trưng của vùng sông nước với nước dùng được nấu từ mắm cá linh, cá sặc, hòa quyện cùng rau củ tươi ngon từ đồng quê như bông súng, bông điên điển, măng chua, cùng với những loại cá đồng tươi sống. Mắm cá linh chính là linh hồn của món lẩu này, với hương vị mặn mòi, đậm đà và cực kỳ hấp dẫn.
Nước lẩu trong veo, dậy lên mùi thơm nồng nàn của mắm cá linh, kết hợp với các loại rau củ, cá tươi ngon, khi ăn kèm với bún tươi hay cơm trắng thì không gì tuyệt vời bằng. Món lẩu mắm này không chỉ ngon mà còn mang đậm hương vị của những con sông, những cánh đồng mênh mông nơi đất Cà Mau.
Cá lóc nướng trui là món ăn đơn giản nhưng lại mang đến hương vị thơm ngon, đặc biệt của miền quê Cà Mau. Cá lóc tươi ngon được làm sạch, nướng trực tiếp trên bếp than hồng cho đến khi vỏ ngoài cháy xém, thịt cá mềm và ngọt. Món cá lóc nướng trui thường được ăn kèm với bánh tráng, rau sống, dưa leo, và một chút gia vị như muối tiêu chanh.
Khi thưởng thức, vị ngọt thanh của cá lóc hòa quyện cùng hương khói đặc trưng của bếp trui khiến người ăn không thể nào quên. Món ăn này là sự kết hợp tuyệt vời giữa hương vị tự nhiên của cá và rau sống, vừa dân dã lại vừa đậm đà.
Những món ăn ở Cà Mau có cách chế biến không quá cầu kỳ nhưng tinh tế, lưu giữ hầu như trọn vẹn hương vị hảo hạng của các sản vật từ thiên nhiên. Gỏi nhộng ong là món ngon đặc sản nức tiếng xứ Đất Mũi với hương vị thơm ngon, bùi bùi và béo ngậy ăn mộtlần là mê.
Nguyên liệu của món ăn này là những con ong non trắng nõn, bắp chuối được thái mỏng và ngâm với nước giấm. Ngoài ra, còn phải kể đến các loại rau ăn kèm và lá hẹ. Đặc biệt là nước mắm chua ngọt trộn đều với đậu phộng. Sau khi chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu bạn cho chung vào tô to, đổ nước mắm vào trộn thật đều. Bày món gỏi ra đĩa, trang trí cho đẹp mắt và rắc thêm đậu phộng lên trên là đã có món gỏi thơm ngon để thưởng thức. Đây có thể được coi là một món ngon mà du khách không nên bỏ lỡ khi khám phá vùng đất này.
Cá rô đồng là một trong những loài cá đặc trưng của miền Tây và Cà Mau là nơi sản xuất nhiều cá rô đồng nhất. Món gỏi cá rô đồng của Cà Mau là sự kết hợp hoàn hảo giữa cá tươi sống, thính, rau thơm, đậu phộng rang và các gia vị đặc trưng như ớt, chanh, tỏi. Món gỏi này có vị ngọt của cá rô, vị chua của chanh, cay của ớt, kết hợp với vị bùi bùi của thính và đậu phộng rang, tạo nên một hương vị đặc biệt, lạ miệng.
Ẩm thực Cà Mau không phải chỉ là những món ăn để lấp đầy cái bụng mà còn là những câu chuyện, là ký ức, là sự chia sẻ và tình yêu thương, hiếu khách mà người dân nơi đây dành tặng cho những du khách đặt chân đến. Mỗi món ăn đều có nguồn gốc từ thiên nhiên, được chế biến bằng những nguyên liệu giản dị, nhưng lại đậm đà, mang hương vị đặc trưng của vùng đất sông nước. Những món ăn này không chỉ đáp ứng nhu cầu về thức ăn mà còn là sợi dây kết nối con người với thiên nhiên, với quá khứ và tương lai.
Hương vị đất mũi, từ cua Cà Mau đến lẩu mắm, từ cá lóc nướng trui đến gỏi nhộng ong đều chứa đựng một phần hồn cốt của người dân Cà Mau, của những con sông, cánh đồng và biển cả bao la. Hương vị đất Mũi không chỉ làm say lòng du khách mà còn khiến họ nhớ mãi, trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình khám phá những miền đất Việt Nam.
Thùy Dương
