Xót xa hoa nở đỏ đồng

Lay ơn nở sớm

Chưa đầy hai tuần nữa mới đến Tết Bính Thân, nhưng hàng trăm ha hoa lay ơn ở làng hoa Hiệp An, huyện Đức Trọng đã bung nở sớm trước vụ thu hoạch tết. Những luống lay ơn nở đỏ khiến nông dân nơi đây không khỏi xót xa, ngậm ngùi, đành lòng “bán đổ bán tháo” được chăng hay chớ, hòng vớt vát lại vốn liếng đầu tư, công sức bỏ ra mấy tháng nay.

Quả thật, những ngày này đi dọc quốc lộ 20, từ chân đèo Prenn cho đến Ngã 3 Phi Nôm, cảnh tượng những chuyến xe dừng đậu ven đường, trước cửa những vựa hoa nhộn nhịp đóng hàng, nhưng điều khác lạ là, hầu hết nông sản được thu gom toàn là hoa lay ơn. Những bó lay ơn màu vàng, đỏ được nông dân tập kết lên đường, chất lên những chuyến xe máy, xe công nông, xe hàng... hối hả chở đi các nơi không khác gì không khí những ngày giáp tết. Hỏi rằng còn hơn hai tuần nữa mới đến Tết Bính Thân sao nông dân ở đây vội vàng thu hoạch sớm như thể chạy đua cho kịp với thời gian.

Anh nông dân đang xếp hoa lay ơn lên chiếc xe máy cà tàng lắc đầu ngao ngán bảo, người dân ở đây cả năm dồn công sức, vốn liếng cho vụ hoa bán tết với hy vọng được mùa gặp giá, nhưng hoa lay ơn nở sớm hơn mọi năm cả nửa tháng trời khiến các nhà vườn phải vội vàng thu hoạch, bán đổ bán tháo, công sức đầu tư coi như “đi tong”. 

Cả không gian hai bên đường dọc theo quốc lộ 20 dài gần chục cây số, cứ đi một đoạn lại “chạm mặt” hoa lay ơn chất đống. Dưới những chân ruộng, trong vườn hoa sau nhà đâu cũng thấy thấp thoáng bóng dáng nông dân “thu hoạch sớm” hoa lay ơn mà không khỏi chạnh lòng.

Ngồi bên đống lay ơn chất chồng hàng ngàn cây vừa thu hoạch về, bà Hoàng Thị Sáu, thôn Tân An xót xa bộc bạch: “Cả buổi sáng nay, gia đình nhổ trên 15.000 cây lay ơn về chất đống ở đây nhưng có ai mua đâu mà nói chuyện bán. Mà nếu bán được thì giỏi lắm chỉ bán với giá 1.000 - 2.000 đồng/chục cành. Với giá này xem ra lỗ to, không đủ tiền trả công thuê người thu hoạch”.

Bà Sáu cho biết thêm: “Gặp tình cảnh này thì phải ‘vái tứ phương trời”, cả chục ngàn cây biết bán cho ai nên cứ đóng thành bó gửi đi các vựa hoa quen biết khắp nơi và cầu mong bán được đồng nào thì hay đồng đó. Còn so với các năm mỗi chục hoa lay ơn bán vào dịp tết có giá từ 35.000 - 50.000 đồng thì giá cả như bây giờ coi như “lỗ chổng càng”. Tiếc đứt ruột”. 

Hàng trăm ha trắng tay  

Theo tính toán của người dân Hiệp An, đầu tư mỗi sào trồng lay ơn bán tết phải mất 50 triệu đồng. Và với loại hoa này, thị trường tết là hút hàng nhất trong năm. Nhưng ông trời không thương làm cho mưa nắng thất thường khiến cả vùng hoa lay ơn lớn nhất tỉnh Lâm Đồng đồng loạt trổ bông sớm. Không còn cách nào khác khiến cho nông dân phải thu hoạch, bán đổ bán tháo với giá rẻ như bèo. Đã thế, muốn vớt vát thu hồi vốn cũng phải thuê người cắt bông, khuân vác, đóng bó, vận chuyển... lại tốn thêm chi phí. Vì vậy, có hộ bỏ hoa nở đỏ ruộng đồng mà không thu hoạch. Đã vậy, đối với hộ có sẵn ruộng đất, dẫu bị thất thu còn đỡ hơn các hộ đi thuê đất đầu tư vào hoa lay ơn.

Lão nông Phạm Văn Tuất bỏ bó hoa mới ôm từ ruộng lên bờ, gạt mồ hôi nhễ nhại dưới cái nắng hanh hao mùa khô Tây Nguyên than thở: “Gia đình tôi thuê đất đầu tư trồng 2 sào hoa lay ơn hết cả trăm triệu đồng để bán tết. Nhưng không ngờ mới đầu tháng hoa đã nở và đến hôm nay giữa tháng Chạp thì cả vườn bông đua nhau nở gần hết. Với giá rẻ như cho không, may mắn thì thu lại được chục triệu đồng”. Còn ông Lê Đình Oai, thôn K’Long, An Hiệp thở dài: “Gia đình trồng hoa 12 năm nay, chưa năm nào chịu cảnh thất bại nặng nề như năm nay. Cả 2 sào lay ơn đua nhau nở rộ ngay những ngày đầu tháng Chạp âm lịch. Cả nhà phải súm lại lựa chọn những cành to, đóng gói gửi xuống Tp.HCM bán gỡ gạt ít tiền công, tiền phân tro. Còn lại bỏ mặc hoa nở đỏ đồng, ai xin cứ tự nhiên xuống vườn mà cắt mang về”.

Các hộ ở đây còn cho biết thêm, theo thời tiết độ này chỉ vài ngày nữa cả làng hoa lay ơn Hiệp An sẽ nở hết. Cũng theo những hộ dân, năm ngoái thời tiết lạnh hoa trổ bông trễ nên bà con rút kinh nghiệm trồng sớm vài ngày, ai ngờ năm nay thời tiết lại nóng hơn mọi năm khiến hoa lay ơn nở sớm, gây thiệt hại nặng cho nông dân trong xã.

Theo thống kê, cả xã Hiệp An đã xuống giống trồng khoảng 360ha hoa lay ơn phục vụ thị trường Tết Bính Thân. Đó là chưa kể diện tích các hộ trong xã đi thuê đất ở nơi khác để trồng bông bán tết. 

Người trồng hoa lay ơn từ khi xuống giống đến lúc thu hoạch mất khoảng 70 ngày cùng bao công sức chăm sóc, tiền của bỏ ra. Bình quân mỗi sào thu hơn 10 ngàn cành. Và với mấy trăm ha như thế ở xã Hiệp An sẽ thất thu không biết cơ man vốn liếng đầu tư công sức vun trồng. Vậy mà ông trời không “gia ơn” cho nông dân nơi đây trúng vụ, gặp giá. Cả hàng trăm ha lay ơn bung nở sớm trên đồng ruộng dưới nắng xuân chan hòa nhưng lại gieo vào lòng người trồng hoa lay ơn một nỗi buồn xót xa “mong chi xuân đến gợi thêm sầu” về mùa hoa tết thất bát.