Ngày 5/7, Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) phối hợp cùng Vườn Quốc gia Cúc Phương tổ chức hội thảo báo cáo kết quả tham vấn về xây dựng mô hình 3D có sự tham gia của cộng đồng tại Vườn. Hội thảo nhằm mục đích báo cáo các kết quả dữ liệu thu được, ghi nhận đóng góp của các bên, bàn giao mô hình cùng các kết quả cho Ban Quản lý Vườn Quốc gia Cúc Phương chuẩn hóa, số hóa, quản lý và sử dụng vào công tác quản lý bảo vệ tài nguyên thiên nhiên tại khu vực này.
Các đại biểu tham quan mô hình 3D VQG Cúc Phương. Anhr: baoninhbinh.orrg.vn
Phó Giám đốc Vườn Quốc gia Cúc Phương Đỗ Quang Lập cho biết, mô hình 3D có sự tham gia của cộng đồng đã chọn khu vực lập bản đồ bao gồm vùng lõi Vườn Quốc gia và một phần vùng đệm với các chiều ước tính 31km x 20km, tạo ra mô hình 3D tỷ lệ 1:10.000 với kích thước 3,1m x 2m. Việc xây dựng mô hình sẽ thống kê lại và nâng cao sự hiểu biết về tiềm năng phát triển các sản phẩm du lịch trong và xung quanh Vườn Quốc gia, thu hút cộng đồng địa phương tham gia phát triển các sản phẩm du lịch mới dựa vào cộng đồng và bền vững. Ngoài ra, lập bản đồ 3D giúp cộng đồng địa phương tham gia vào quá trình đánh giá và thảo luận về tác động của COVID-19 đối với việc tiếp cận và sử dụng tài nguyên tại địa phương. Ông Đỗ Quang Lập đánh giá, hội thảo là dịp để chia sẻ những thông tin thu thập được trong quá trình thực hiện mô hình, từ đó Vườn Quốc gia Cúc Phương có thêm cơ sở dữ liệu, làm căn cứ nâng cao hiệu quả bảo tồn, phát triển kinh tế, du lịch một cách bền vững, khắc phục các hậu quả của đại dịch COVID-19.
Bà Ulrika Aberg, cán bộ quản lý Chương trình các Khu bảo vệ và bảo tồn IUCN toàn cầu chia sẻ: Việc xây dựng mô hình 3D có sự tham gia của cộng đồng tại Vườn Quốc gia Cúc Phương bao gồm 4 hợp phần chính là xây dựng phương pháp, thu thập dữ liệu và chuẩn bị vật liệu; họp tham vấn một số đại diện cộng đồng địa phương và cơ quan tổ chức để xây dựng bảng chú giải các trường dữ liệu; xây dựng cốt mô hình với sự tham gia của học sinh tại địa phương; họp tham vấn các bên liên quan, thu thập và trình diễn dữ liệu về điều kiện tự nhiên và kiến thức bản địa trên lên mô hình 3D.
Quá trình xây dựng mô hình từ tháng 5-7/2022 đã huy động được sự tham gia và hỗ trợ của Ban giám hiệu, các thầy cô và học sinh lớp 10 Trường Trung học Phổ thông Nho Quan B, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình để xây dựng cốt bản đồ. Hoạt động thu thập thông tin, xây dựng bảng chú giải bản đồ cũng được thực hiện với sự tham gia của đại diện 2 thôn bản, đóng góp thông tin xây dựng danh sách gần 80 đối tượng địa hình trên toàn khu vực. Đặc biệt, hoạt động tham vấn cộng đồng và thể hiện thông tin trên mô hình 3D được trực tiếp thực hiện bởi đại diện 18 thôn bản vùng lõi và vùng đệm Vườn Quốc gia Cúc Phương thuộc địa bàn 15 xã, thị trấn ở ba tỉnh Hòa Bình, Ninh Bình và Thanh Hóa. Thông qua các hoạt động trên, người dân lần đầu tiên thấy được bức tranh toàn cảnh về cộng đồng trong mối tương quan với Vườn Quốc gia cũng như những tiềm năng kinh tế và lợi ích to lớn mà Vườn Quốc gia có thể mang lại nếu như được bảo tồn và sử dụng một cách bền vững.
Tại hội thảo, đại diện cộng đồng địa phương và nhóm tư vấn chính thức bàn giao mô hình và dữ liệu cho đại diện Vườn Quốc gia Cúc Phương. Đại diện IUCN và nhà tài trợ trao chứng nhận tham gia cho đại diện cộng đồng, học sinh và đại diện Trường Trung học Phổ thông Nho Quan B.
Mô hình 3D sau khi được IUCN bàn giao cho Vườn Quốc gia Cúc Phương sẽ liên tục được cập nhật với sự tham gia của các bên liên quan và sự hỗ trợ của công nghệ số, internet góp phần đưa Vườn Quốc gia trở thành một điểm đến du lịch bền vững.
Du lịch tại các khu bảo tồn là một phần quan trọng của ngành Du lịch toàn cầu. Sau đại dịch COVID-19, nhu cầu về du lịch bền vững và trải nghiệm dựa vào thiên nhiên ngày càng tăng. Do đó, trong khuôn khổ 2 dự án “Du lịch bền vững và các Khu bảo tồn trong thế giới hậu COVID” và “Các giải pháp cho các Khu bảo tồn” được tài trợ bởi Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) bằng nguồn vốn của Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Cộng hòa liên bang Đức (BMZ), IUCN đang phối hợp cùng Quỹ Planeterra làm việc với cộng đồng địa phương và các nhà quản lý khu bảo tồn thực hiện các hoạt động quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên, chia sẻ lợi ích cộng đồng góp phần đưa du lịch phát triển trở lại, hỗ trợ người dân và bảo tồn, bảo vệ động vật hoang dã cũng như hệ sinh thái.
Thùy Dung
