Từ ngày 1/8, vượt đèn vàng phạt như với đèn đỏ

Cụ thể, lái xe ô tô vượt đèn vàng sẽ bị xử phạt từ 1,2 triệu - 2 triệu; mô tô, xe gắn máy, xe máy điện, xe đạp điện từ 300.000 - 400.000 đồng. Tuy nhiên, quy định này đang gây nhiều tranh cãi trong dư luận. Nhiều ý kiến cho rằng, quy định phạt theo Nghị định 46/2016/NĐ-CP không đúng tính chất của đèn đỏ, đèn vàng bởi đèn đỏ báo hiệu lệnh dừng hẳn, còn đèn vàng thì chỉ mang tính báo hiệu sự chuyển đổi từ xanh sang đỏ để người đi đường không bất ngờ.

Trao đổi về vấn đề này, ông Đặng Thanh Sơn, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật (Bộ Tư pháp) cho biết, việc xử phạt hành vi vượt đèn vàng có ý nghĩa lớn trong việc góp phần đảm bảo trật tự an toàn giao thông vì đèn vàng có ý nghĩa báo hiệu cho người tham gia giao thông rằng chuẩn bị đèn tín hiệu sẽ chuyển sang đèn đỏ. 
 

Khi có tín hiệu đèn vàng thì đối với trường hợp người đang tham gia đã di chuyển quá vạch dừng phải khẩn trương đi tiếp, hoàn thành việc qua giao lộ; trường hợp người điều khiển phương tiện tham gia giao thông nhưng chưa đến vạch dừng khi đèn từ xanh chuyển sang vàng thì phải giảm tốc độ, tránh trường hợp phanh gấp khi chuyển đèn tín hiệu từ đèn vàng sang đèn đỏ sẽ dẫn đến va chạm với phương tiện lưu thông phía sau. Tuy nhiên, hiện nay nhiều người tham gia giao thông, mặc dù thời điểm đèn vàng bật sang và chưa đến vạch dừng nhưng thay vì đi chậm lại, dừng trước vạch dừng thì lại cố tình tăng tốc độ khi đèn chuyển sang vàng để tránh chờ đợi, dẫn đến tai nạn giao thông, đặc biệt là tại các giao lộ lớn. 

Có ý kiến băn khoăn, hành vi cố tình vượt đèn vàng tại thời điểm tín hiệu chuyển đèn vàng mà phương tiện chưa đến vạch dừng có sự khác về tính chất, mức độ xâm hại so với việc cố tình vượt đèn đỏ. Tuy nhiên, Nghị định 46/2016/NĐ-CP lại quy định mức xử phạt tương đương nhau giữa hai hành vi này liệu có phù hợp với Luật Giao thông đường bộ?

Giải đáp thắc mắc này, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật (Bộ Tư pháp) Đặng Thanh Sơn cho rằng, nếu chỉ đánh giá cảm quan đơn thuần về câu chữ thì hành vi vượt đèn vàng có vẻ khác về tính chất, mức độ so với hành vi vượt đèn đỏ vì trong Luật Giao thông đường bộ đã dùng hai cách diễn đạt có ý nghĩa khác nhau: đèn đỏ cấm đi, đèn vàng phải dừng lại. Tuy nhiên, Luật Giao thông đường bộ cũng quy định rõ cấm người tham gia giao thông vượt đèn đỏ và không được vượt đèn vàng. Hai trường hợp này đều là không chấp hành tín hiệu đèn giao thông. 

Thực tế cho thấy, hành vi vượt đèn vàng có nguy cơ gây ra hậu quả nghiêm trọng tương tự hành vi vượt đèn đỏ. “Vì vậy, tôi cho rằng, việc Chính phủ sửa đổi Nghị định số 46/2016/NĐ-CP, thay đổi mức phạt tiền đối với hành vi vượt đèn vàng từ mức bằng 1/2 so với mức tiền phạt vi phạm vượt đèn đỏ (Nghị định số 171/2013/NĐ-CP) sang quy định mức xử phạt tương đương nhau đối với hai hành vi vi phạm này là không trái với Luật Giao thông đường bộ và có cơ sở thực tiễn”, ông Sơn khẳng định.

Tuy nhiên, theo ông Đặng Thanh Sơn, xét về tính khả thi trong thực tiễn thì việc triển khai áp dụng các quy định tại Nghị định số 46/2016/NĐ-CP cần phải tính toán thêm. Hiện nay, tại nhiều giao lộ, đèn tín hiệu giao thông không được trang bị đồng hồ đếm ngược, đèn vàng cũng chỉ xuất hiện trong thời gian rất ngắn, nên người tham gia giao thông rất khó có thể xác định được khi nào đèn từ xanh chuyển sang vàng để điều chỉnh tốc độ di chuyển cho phù hợp và kịp dừng lại trước vạch dừng. 

Bên cạnh đó, nếu bằng mắt thường, cảnh sát giao thông khó phân biệt được người điều khiển giao thông đã vượt quá vạch dừng trước khi đèn chuyển vàng hay chưa. Vì vậy, việc triển khai áp dụng ngay quy định không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông của Nghị định số 46/2016/NĐ-CP rất dễ nảy sinh những tình huống khó xử lý, có thể xảy ra tranh cãi giữa người có thẩm quyền xử phạt với người tham gia giao thông, tạo dư luận không tốt trong xã hội.

Vì vậy, ông Sơn cho rằng, giải pháp hợp lý trong trường hợp này là lực lượng Cảnh sát giao thông cần phải tập huấn kỹ cho các cán bộ, chiến sĩ trực tiếp thực thi hoạt động xử phạt. Bên cạnh đó, cần tuyên truyền, phổ biến rộng rãi cho người dân hiểu đúng tinh thần và ý nghĩa của Nghị định số 46/2016/NĐ-CP góp phần nâng cao ý thức tự giác tuân thủ pháp luật cũng như để người dân có thể tự bảo vệ quyền của mình. Quan trọng nhất, cần có sự đầu tư đồng bộ, chất lượng hệ thống đèn giao thông trên toàn quốc, đặc biệt là tại các giao lộ lớn, đảm bảo có đồng hồ đếm ngược tại mỗi trụ đèn để người tham gia giao thông có thể chủ động trong việc điều khiển tốc độ di chuyển của mình.