Với nguồn tài nguyên đa dạng và hệ sinh thái phong phú, Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình) có nhiều lợi thế, tiềm năng trở thành ngành kinh tế dịch vụ đóng góp tích cực, hiệu quả vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Cùng với chú trọng phát triển du lịch, các cấp, ngành địa phương luôn tích cực tuyên truyền để mỗi người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ hệ sinh thái nơi đây.
Du khách trong và ngoài nước tham quan khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long bằng thuyền. Ảnh: Minh Đức - TTXVN
Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long là một trong những vùng đất ngập nước lớn nhất Đồng bằng Bắc Bộ; là Khu Ramsar thứ 9 của Việt Nam. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, Khu Bảo tồn này có hơn 700 loài thực vật bậc cao và loài thực vật thủy sinh; trong đó có 8 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam. Hệ động vật nơi đây có 39 loài, 19 họ, 8 bộ thú; trong đó có 12 loài động vật quý hiếm. Khu vực này đạt hai kỷ lục về thiên nhiên của Việt Nam là "Khu Bảo tồn có đàn voọc lớn nhất Việt Nam" và "Khu vực có bức tranh tự nhiên lớn nhất Việt Nam - bức tranh núi mèo cào". Để bảo tồn thiên nhiên và giá trị đa dạng sinh học ở nơi đây, các cấp, ngành và người dân sống ở khu vực xung quanh Khu Bảo tồn đã tích cực bảo vệ môi trường, cải thiện môi trường sống của các loài động, thực vật, giữ lại những nét hoang sơ vốn có của Vân Long.
UBND huyện Gia Viễn đã triển khai nhiều giải pháp phát triển du lịch bền vững gắn với bảo vệ môi trường ở Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long. Trong đó, huyện tập trung xây dựng các sản phẩm du lịch xanh, tuyên truyền nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền địa phương, người dân và du khách về xử lý rác thải, nước thải, giữ gìn cảnh quan, xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp theo Bộ quy tắc ứng xử văn minh du lịch; gắn trách nhiệm của chính quyền địa phương trong cải thiện môi trường du lịch; xây dựng chương trình tuyên truyền, giáo dục văn hóa ứng xử của cộng đồng dân cư đối với du khách và bảo vệ tài nguyên môi trường du lịch.
Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long. Ảnh: Thùy Dung - TTXVN
Anh Hà Thế Anh, Bí thư Huyện Đoàn Gia Viễn cho biết, bên cạnh việc phối hợp trồng hơn 20 nghìn cây xanh góp phần lan tỏa lối sống xanh, bảo vệ môi trường, giảm biến đổi khí hậu, tuổi trẻ huyện còn đẩy mạnh vận động, tuyên truyền nhân dân đảm bảo vệ sinh môi trường, cảnh quan tự nhiên, không tàn phá đa dạng sinh học cũng như nâng cao ý thức về việc thu gom rác thải. Các hoạt động này góp phần thúc đẩy quảng bá hình ảnh du lịch Vân Long xanh.
Để bảo vệ tính đa dạng sinh học của Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long, các cấp, ngành chức năng địa phương phối hợp xây dựng ranh giới, cắm mốc, thống kê các loại đất trong khu vực; lấy chính người dân làm hạt nhân, nòng cốt để thực hiện mục tiêu bảo tồn bền vững. Địa phương thực hiện tốt công tác trồng mới và bảo vệ rừng, bảo vệ các nguồn gen quý hiếm. ỷ lệ che phủ rừng tốt đã tạo môi trường sinh sống cho các loài động, thực vật, giúp cho các loài chim sinh trưởng phát triển tốt. Bên cạnh đó, huyện Gia Viễn tích cực, chủ động phối hợp với các ngành, cấp khai thác các tiềm năng, lợi thế của Khu Bảo tồn để phát triển du lịch gắn với bảo tồn thiên nhiên.
Voọc mông trắng tại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long. Ảnh: Thùy Dung - TTXVN
Bà Vũ Thị Dược, Phó Chủ tịch UBND huyện Gia Viễn cho biết, xác định bảo vệ cảnh quan môi trường và tính đa dạng sinh học của Vân Long có vai trò quan trọng trong việc phát triển du lịch, phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân địa phương, UBND huyện đã chỉ đạo các cấp, ngành có các quy định rõ đối với khách du lịch, các đơn vị lữ hành, hướng dẫn viên, cơ sở lưu trú trong công tác bảo vệ môi trường. Địa phương tập trung tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức về việc bảo vệ môi trường gắn với thực hiện phát triển du lịch. Hàng năm, huyện thành lập các đội liên ngành kiểm tra các hoạt động tại các cơ sở lưu trú, các điểm du lịch; qua đó góp phần xây dựng hình ảnh du lịch Gia Viễn an toàn, thân thiện, văn minh.
Để công tác quản lý, khai thác Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long ngày càng có hiệu quả, phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế với mục tiêu vừa phát triển du lịch, vừa bảo tồn hệ sinh thái độc đáo, hấp dẫn, UBND tỉnh Ninh Bình giao cho các cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng Đề án chuyển đổi mô hình quản lý, phát triển du lịch tại Khu Bảo tồn. Với những nỗ lực của các cấp, ngành và người dân trong công tác bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long đã ngày càng thu hút nhiều du khách đến thăm quan, thưởng thức cảnh đẹp.
Ông Nguyễn Cao Tấn, Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình nhấn mạnh, chính quyền và người dân địa phương tại Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long luôn chú trọng thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, vẻ đẹp hoang sơ của nơi đây. Thời gian tới, để hoạt động du lịch ở Khu Bảo tồn phát huy được tiềm năng, thế mạnh, địa phương cần chú trọng đến công tác giáo dục, nghiên cứu phát triển các sản phẩm du lịch đặc thù gắn với bảo tồn hệ sinh thái và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, địa phương cần xây dựng chiến lược về bảo vệ môi trường ở khu bảo tồn, tập trung trồng và bảo vệ cây xanh, quản lý tốt cơ sở hạ tầng; tăng cường hợp tác liên ngành về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực du lịch…
Thùy Dung
