Tân Phú Đông gồm quần thể cù lao nhiễm mặn nằm ở hạ lưu sông Tiền, tiếp giáp biển Đông, từng là vùng căn cứ kháng chiến vững chắc trong suốt hai thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.
Trước đây, Tân Phú Đông chủ yếu trồng lúa 1 vụ độc canh, năng suất thấp, cuộc sống người dân bấp bênh. Những năm thiên tai hạn – mặn coi như thất trắng, nông dân phải đi nơi khác làm thuê, làm mướn kiếm sống. Nhờ huy động tốt các nguồn lực, chuyển đổi mô hình sinh kế, phá thế độc canh vừa thích ứng biến đổi khí hậu đã tạo động lực bứt phá đi lên, phát triển kinh tế cho vùng đất khó một thời.
Cánh đồng sả chuyên canh ở Tân Phú Đông. Ảnh: Minh Trí - TTXVN
Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tân Phú Đông Bùi Thái Sơn cho biết, huyện xác định tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu là định hướng quan trọng. Trong đó, lấy nuôi trồng thủy sản làm mũi nhọn kinh tế đồng thời với phát triển các vùng chuyên canh sả, vùng trồng cây ăn quả đặc sản trên đất nhiễm mặn…
Quan điểm của địa phương là biến khó khăn, thách thức thành cơ hội phát triển, chủ động khai thác tốt tiềm năng đất đai, lao động giảm nghèo nông thôn và xây dựng thành công nông thôn mới trên đất cù lao.
Thực hiện mục tiêu trên, Tân Phú Đông đã chuyển đổi toàn bộ diện tích đất trồng lúa một vụ độc canh kém hiệu quả trước đây sang nuôi trồng thủy sản, trồng chuyên canh sả, trồng cây ăn quả đặc sản và các cây trồng kinh tế khác thích ứng biến đổi khí hậu.
Trong đó, đã mở rộng diện tích nuôi trồng thủy sản mặn, lợ lên 7.280 ha, sản lượng thu hoạch mỗi năm đạt trên 31.000 tấn thủy sản các loại, chủ yếu tôm sú, tôm thẻ, cua biển, cá…phục vụ tiêu dùng và chế biến xuất khẩu. Ngành nông nghiệp chú trọng chuyển giao khoa học công nghệ thâm canh, nhân rộng những mô hình sản xuất hiệu quả, phù hợp điều kiện thực tế vừa bảo vệ môi sinh, môi trường như: tôm + lúa, nuôi tôm quảng canh cải tiến, nuôi tôm thâm canh, nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao hai hoặc ba giai đoạn…đưa Tân Phú Đông thành một trong những vùng nuôi thủy sản quan trọng ven biển tỉnh Tiền Giang. Xã Phú Tân cũng được quy hoạch là xã chuyên ngư duy nhất của tỉnh hiện nay.
Ông Nguyễn Văn Hải, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tân Phú Đông phấn khởi cho biết, ngoài con tôm, Tân Phú Đông đã xây dựng vùng trồng sả chuyên canh trên 3.700 ha, lớn nhất khu vực sông Tiền, sản lượng mỗi năm gần 60.000 tấn sản phẩm; vùng trồng cây lâu năm trên 3.000 ha gồm dừa trên 2.700 ha, còn lại là cây ăn quả khác… Trong 8 tháng năm 2023, toàn huyện thu hoạch đạt sản lượng 22.810 tấn sả thương phẩm, gần 3.400 tấn trái cây các loại, gần 22.500 tấn thủy sản các loại.
Mãng cầu xiêm, dừa, sả, tôm sú, tôm thẻ…là những sản vật nổi tiếng của miền đất mặn cù lao, được thị trường ưa chuộng, đã giúp không ít hộ dân nơi đây dựng nên cơ nghiệp. Điển hình như ông Lê Hồng Đáng, cư ngụ tại xã ven biển Phú Đông chuyển 10.000 m2 đất trồng lúa một vụ sang trồng sả chuyên canh theo khuyến khích của chính quyền địa phương.
Theo ông Đáng, sả trồng sau 5 tháng có thể cho thu hoạch vụ đầu tiên. Nhờ giỏi thâm canh, hàng năm, ông Lê Hồng Đáng thu hoạch đạt sản lượng 30 tấn sả, bán thu khoảng 180 triệu đồng, trừ chi phí còn lãi hàng trăm triệu đồng. Nhờ chuyển đổi cây trồng mang lại hiệu quả cao, tạo dựng cơ nghiệp bền vững, nhiều năm liền, ông Lê Hồng Đáng được bình chọn nông dân sản xuất – kinh doanh giỏi tiêu biểu của huyện cù lao nhiễm mặn Tân Phú Đông.
Còn ông Hà Văn Hải lập nghiệp ở Phú Tân, một xã tiếp giáp biển Đông nhiều khó khăn của huyện Tân Phú Đông. Nơi đây, mỗi năm có đến 6 tháng nước bị nhiễm mặn, canh tác khó khăn, trồng lúa một vụ năng suất bấp bênh. Những năm thiên tai hạn – mặn coi như thất trắng.
Không đầu hàng hoàn cảnh, ông Hải nghiên cứu chế độ thủy văn và diễn biến thời tiết, học tập kinh nghiệm trồng trọt thích ứng điều kiện đất nhiễm mặn và áp dụng mô hình sản xuất một vụ tôm + một vụ lúa (tôm +lúa).
Theo đó, vào mùa khô hạn ông nuôi tôm, khi mùa mưa về, có nước ngọt dồi dào, ông chuyển sang trồng lúa chất lượng cao theo tiêu chí GlobalGAP. Hiệu quả mang lại rõ rệt. Với 11 ha sản xuất theo mô hình lúa + tôm, mỗi năm, gia đình ông thu lãi ròng trên 550 triệu đồng.
Nhờ suy nghĩ đúng và cách làm hay, sau 15 năm gắn bó miền đất mặn, ông Hà Văn Hải đã trở thành một trong những nông dân sản xuất – kinh doanh giỏi tiêu biểu của xứ cù lao Tân Phú Đông.
Bí thư Đảng ủy xã Phú Tân Lê Trung Hòa cho biết, địa phương hiện có khoảng 130 ha sản xuất theo mô hình tôm + lúa, tập trung ở ba ấp Phú Hữu, Bà Từ và Pháo Đài. Trong quá trình sản xuất, bà con trồng lúa theo tiêu chí GlobalGAP, nuôi tôm theo qui trình an toàn sinh học, giảm được chi phí sản xuất, nâng cao lợi nhuận.
Những năm qua, mô hình tôm + lúa đã giúp nhiều hộ dân ở xã Phú Tân vươn lên khá giàu, điển hình như các anh Ngô Văn Nhàn, Nguyễn Văn Thương, Hà Văn Hải, Nguyễn Văn Mi…Hiện nay, Phú Tân còn thành lập được Hợp tác xã nông – thủy sản Phú Tân chuyên sản xuất theo mô hình tôm + lúa.
Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Tân Phú Đông Bùi Thái Sơn đánh giá, trong những năm qua, nhờ chuyển đổi phù hợp với điều kiện sản xuất, thích ứng biến đổi khí hậu theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế, tạo nguồn nông sản có giá trị gia tăng cao, sản xuất nông nghiệp của huyện cù lao đã có bước phát triển mạnh mẽ và bền vững. Từ đó, góp phần thúc đẩy công cuộc giảm nghèo nông thôn và xây dựng nông thôn mới thành công trên miền đất khó khăn bậc nhất của tỉnh Tiền Giang một thời.
Huyện nâng thu nhập bình quân đầu người lên 57,5 triệu đồng/người/năm, tăng gấp 4 lần so với năm 2008. Nếu năm 2008 – khi Tân Phú Đông chủ yếu còn độc canh cây lúa, tỷ lệ hộ nghèo toàn huyện lên đến 52,18% chưa kể số hộ cận nghèo thì hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm xuống còn 3,34%.
Tân Phú Đông đang hướng đến mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống dưới 2% vào cuối năm 2023, để đến năm 2025, huyện không cỏn hộ nghèo, trừ những trường hợp hưởng bảo trợ xã hội.
Hiện nay, huyện có 3/6 xã đạt chuẩn và ra mắt xã nông thôn mới thành công là: Tân Thới, Tân Phú và Phú Thạnh. Dự kiến cuối năm 2023, 3 xã còn lại là: Tân Thạnh, Phú Tân và Phú Đông ra mắt xã nông thôn mới, đạt 100% số xã trong huyện ra mắt xã nông thôn mới. Từ đó, giúp Tân Phú Đông sớm hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới, ra mắt huyện nông thôn mới trước năm 2025 theo lộ trình đề ra.
Minh Trí
