Cấy lúa theo hiệu ứng hàng biên - hướng phát triển nền nông nghiệp sạch

Cấy lúa theo hiệu ứng hàng biên - hướng phát triển nền nông nghiệp sạch
Mô hình cấy lúa theo hiệu ứng hàng biên tại xã Phật Tích, huyện Tiên Du, Bắc Ninh. Ảnh: baobacninh.com.vn
Mô hình cấy lúa theo hiệu ứng hàng biên tại xã Phật Tích, huyện Tiên Du, Bắc Ninh. Ảnh: baobacninh.com.vn

Ưu điểm vượt trội 

Theo Tiến sỹ Nguyễn Văn Biếu, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội các ngành Sinh học Hà Nội, công nghệ cấy lúa hàng biên bản chất là làm sao để mọi khóm lúa trong ruộng lúa trở thành cây ven bờ nhờ kỹ thuật cấy một hàng đủ rộng để xuất hiện hiệu ứng biên; một hàng hẹp và cây cách cây sao cho cây lúa vẫn đẻ đủ số dảnh cần thiết, có số hạt mỗi bông tối ưu để có năng suất cao nhất. Công nghệ trồng hàng kép (double row) nhằm phát huy hiệu ứng hàng bờ hiện đang được nhiều nhà khoa học, nhiều trường đại học tại Mỹ tập trung nghiên cứu. Nó không chỉ phát huy hiệu quả với cây lúa mà còn đúng với hầu hết các loại cây trồng nông nghiệp khác như ngô, đậu, lạc… 

Trong nghề trồng lúa, ai cũng biết một thực tế là cây lúa ven bờ ruộng bao giờ cũng có khóm to, nhiều dảnh lúa to và chắc hơn, lá và lá đòng to, bông dài và nhiều hạt, tỷ lệ hạt chắc cao và ít bị sâu bệnh phát sinh gây hại hơn. Tuy nhiên, trước đây, chưa có ai chú ý đến cách làm thế nào để cả ruộng lúa đều sinh trưởng phát triển tốt như cây ven bờ. 

Do vậy, cấy lúa theo hướng hàng biên là được coi là công nghệ có tính độc đáo và về bản chất rất khác so với các phương pháp cấy trước đây ở một số điểm như: số khóm lúa chỉ từ khoảng 8-16 khóm (trung bình khoảng 12-13 khóm) mỗi mét vuông chứ không phải cấy thưa 32-35 khóm ở công nghệ cấy hàng rộng hàng hẹp (SRI); 45-50 khóm cấy ô vuông mắt sàng trước đây hay thậm chí khác với gieo sạ lên tới cả trăm dảnh mỗi mét vuông… Khoảng cách hàng sông lớn, hàng sông nhỏ và cây cách cây phụ thuộc vào đặc tính giống: chiều cao cây, dạng tán lá, khả năng đẻ nhánh; vào đặc điểm đất (độ màu mỡ); khả năng thâm canh, điều tiết nước, mùa vụ…Giống lúa có chiều cao càng lớn, mật độ cấy càng thấp để đảm bảo thời gian cả khóm lúa nhận được ánh sáng trong ngày nhiều nhất. 

Công nghệ cấy lúa hàng biên sử dụng các ưu điểm của tất cả các giải pháp khác: sử dụng mạ non, cấy thưa, điều tiết nước luân phiên khô hạn, quản lý cỏ dại và sâu bệnh, quản lý dinh dưỡng. Công nghệ cấy lúa hàng biên phát huy khả năng đẻ nhánh theo “con số vàng” của cây lúa, giúp mỗi khóm lúa có từ 15-40 bông rất dễ dàng. Đòng lúa được phân hóa ra nhiều hạt hơn 20-50% so với bông lúa của các phương pháp cấy khác. 

Khả năng ứng dụng rộng rãi 

Theo tính toán của các chuyên gia nông nghiệp, lợi ích do công nghệ cấy lúa hàng biên là giảm từ 50-75% giống và các chi phí làm mạ do giống giảm và giảm công cấy tương ứng, giảm 30% phân bón (do không bón vào hàng sông rộng); sâu bệnh giảm rõ rệt. Hiệu quả trừ diệt của ánh sáng nên giảm tới 50-70% thuốc trừ sâu bệnh và các chi phí (tiền thuốc, công phun…) kèm theo. Nhờ vậy, môi trường ( đất, nước và không khí) an toàn hơn, sản phẩm tất yếu sạch dư lượng hơn. Phương pháp này cũng giúp phát huy các lợi thế của toàn bộ hệ vi sinh vật đất, tăng hiệu quả sử dụng phân bón, giúp giảm phát thải khí nhà kính - vấn nạn của tình trạng biến đổi khí hậu hiện nay, giảm tiêu dùng nước ngọt vốn đang có nguy cơ cho sự sống nhân loại… 

Điều đáng nói nhất là năng suất lúa khi cấy theo cách này tăng 15 - 40% so với các phương pháp cấy khác và giá thành sản xuất ra 1 kg thóc giảm mạnh. Đây chính là yếu tố thuyết phục nông dân nhanh và dễ dàng nhất. Do vậy, đến nay dù chưa được đầu tư gì, phương pháp này vẫn được nông dân nhiều vùng áp dụng với tốc độ lan tỏa công nghệ rất nhanh, gần đây nhất như tại huyện Mỹ Đức, chỉ với 0,7 ha thử nghiệm vụ Xuân 2016, đến vụ mùa đã áp dụng tới 30 ha và đến vụ Xuân 2017 đã lên tới 170 ha. 

Giáo sư, Tiến sỹ Vũ Hoan, Chủ tịch Hội các ngành Sinh học Hà Nội, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội đánh giá, hiện nay, mô hình cấy lúa hàng biên đã được trồng thử nghiệm ban đầu trên diện tích từ vài sào đến vài ha ở 20 tỉnh trên cả nước như Hà Nam, Thái Bình, Phú Xuyên, Bắc Ninh, Sơn La, Điện Biên, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hưng Yên, Hải Dương…có sự tham gia của các cán bộ kỹ thuật cơ sở: Trạm khuyến nông, Hội Nông dân địa phương để có đánh giá khách quan và trực tiếp nhận chuyển giao. Hầu hết các mô hình đều cho thấy rõ hiệu quả rõ rệt như tiết kiệm vật tư, chi phí sản xuất và tăng năng suất. Do vậy, chỉ ngay sau vụ đầu, các cơ sở đã tổ chức tham quan đầu bờ cho các nông dân địa phương và tiếp tục áp dụng triển khai cho vụ mùa sau. 

Với hiệu quả to lớn về kinh tế, xã hội, phương pháp cấy lúa hiệu ứng hàng biên đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Bằng độc quyền sáng chế tháng 9/2015, được trao Giải thưởng Khoa học và Công nghệ Vifotec năm 2015. Tại Hội chợ triển lãm Khoa học và Công nghệ quốc tế được tổ chức ở Hàn Quốc năm 2016, phương pháp cấy lúa này đã được Hàn Quốc trao Huy chương Đồng và Thái Lan trao Huy chương Vàng. Năm 2017, kỹ thuật này đã được đề xuất in trong Kỷ yếu sáng tạo của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. 

“Để hướng tới phát triển nền nông nghiệp sạch, các cơ quan Nhà nước, viện nghiên cứu và các trường đại học chuyên ngành nên dành quỹ nghiên cứu hoàn chỉnh các cơ sở lý luận khoa học, tiếp tục các nghiên cứu sâu hơn (như ảnh hưởng của kỹ thuật mới đến hệ sinh thái đất ruộng phân bố ánh sáng trong quần thể, phát thải các khí gây hiệu ứng nhà kính từ ruộng lúa…). Đồng thời, cần có văn bản hướng dẫn chỉ đạo các địa phương áp dụng thử, tuyên truyền rộng rãi trong nông dân”, Tiến sỹ Nguyễn Văn Biếu đề xuất.
Diệu Thúy 
TTXVN

Có thể bạn quan tâm

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Tiền Giang phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu xuất khẩu

Với lợi thế 32 km bờ biển, tỉnh Tiền Giang đã hình thành và phát triển vùng chuyên canh nuôi nghêu trên địa bàn huyện Gò Công Đông có diện tích 2.200 ha, tập trung tại xã Tân Thành, sản lượng khai thác bình quân hàng năm đạt khoảng 20.000 tấn. Nghêu Gò Công có chất lượng tốt, được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng.

Xuất hiện mưa trái mùa, Kon Tum tăng cường phòng chống hạn hán

Xuất hiện mưa trái mùa, Kon Tum tăng cường phòng chống hạn hán

Dù nửa cuối tháng 3/2025 đã xuất hiện mưa trái mùa rải rác tại thành phố Kon Tum và một số huyện, song Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum vẫn yêu cầu sở, ngành liên quan và các địa phương chủ động phòng, chống hạn hán, thiếu nước mùa khô năm 2025.

Gia Lai phát triển cà phê đặc sản thay vì chỉ xuất khẩu thô

Gia Lai phát triển cà phê đặc sản thay vì chỉ xuất khẩu thô

Hiện nay, Gia Lai sở hữu hơn 57.000 ha cà phê đạt các chứng nhận 4C, UTZ, Rainforest, Organic, chiếm trên 53% tổng diện tích cà phê của tỉnh. Thay vì dừng lại ở vai trò xuất khẩu nguyên liệu thô, Gia Lai đang dần hình thành hướng đi mới trong hành trình phát triển cà phê đặc sản, thông qua việc đưa doanh nghiệp trở thành trung tâm, đồng hành cùng chính quyền và ngành nông nghiệp.

Mở hướng đi mới cho nghề nuôi cá nước lạnh đặc sản ở Văn Yên

Mở hướng đi mới cho nghề nuôi cá nước lạnh đặc sản ở Văn Yên

Nhiều hộ dân trên địa bàn huyện Văn Yên (Yên Bái) đã tận dụng lợi thế từ tự nhiên để phát triển nuôi cá tầm, đem lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Mở ra hướng đi mới cho nghề nuôi cá nước lạnh đặc sản cho hiệu quả kinh tế cao tại huyện miền núi còn nhiều khó khăn này.

Trang trại chăn nuôi bò vàng H’Mông tại Hợp tác xã Cát Lý. Ảnh: Đức Thọ - TTXVN

Xây dựng chuỗi giá trị bò vàng Hà Giang trên vùng Cao nguyên đá

Trên vùng đất Cao nguyên đá Hà Giang khắc nghiệt, việc chăn nuôi không hề dễ dàng. Tuy nhiên, với sự quyết tâm, sáng tạo và mô hình liên kết bền vững, Hợp tác xã Cát Lý đã và đang phát triển mạnh mô hình nuôi bò vàng Hà Giang, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Trồng khoai lang lãi từ 130-150 triệu đồng/ha ở Gia Lai

Trồng khoai lang lãi từ 130-150 triệu đồng/ha ở Gia Lai

Những ngày này, trên khắp cánh đồng huyện Phú Thiện (tỉnh Gia Lai), không khí thu hoạch khoai lang diễn ra nhộn nhịp. Niên vụ Đông Xuân 2024-2025, bà con nông dân không chỉ vui mừng vì năng suất cao mà giá thu mua cũng tăng mạnh, mang lại nguồn thu nhập đáng kể.

Ông Đường Quang Chiến - Người tiên phong trồng cây dược liệu ở Chí Linh

Ông Đường Quang Chiến - Người tiên phong trồng cây dược liệu ở Chí Linh

Hoàng Hoa Thám là một xã miền núi nằm ở phía đông bắc TP Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Nơi đây có nhiều tiềm năng về rừng và đất lâm nghiệp; địa hình, điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đa dạng nên nguồn tài nguyên về hệ thực vật, động vật rất phong phú, trong đó có nhiều loại làm cây thuốc. Sản xuất cây dược liệu tại địa phương là đang là hướng đi mới phù hợp với bà con sinh sống tại đây, vừa có thể mang lại giá trị kinh tế cao, đặc biệt phù hợp với việc tái cơ cấu nông nghiệp, sử dụng đất trồng có hiệu quả hơn…

Thu lãi cao từ mô hình nuôi dê thích ứng với biến đổi khí hậu ở Tiền Giang

Thu lãi cao từ mô hình nuôi dê thích ứng với biến đổi khí hậu ở Tiền Giang

Hiện nay, dê thịt tại tỉnh Tiền Giang đang được thương lái thu mua với giá hơi dao động từ 145.000 - 150.000 đồng/kg, tăng trên 10.000 đồng/kg so với tháng trước, riêng dê giống con được mua với giá 180.000 - 185.000 đồng/kg. Sau thời gian nuôi khoảng 2,5 - 3 tháng, sau khi trừ chi phí con giống cùng thức ăn, người nuôi có lãi trung bình từ 1 - 1,2 triệu đồng/con dê.

Cá Dứa được nhiều hộ dân ở huyện Trần Đề (Sóc Trăng) nuôi trong ao tôm. Ảnh: Tuấn Phi - TTXVN

Sóc Trăng khuyến cáo không phát triển ồ ạt nuôi cá trong ao tôm

Tại Sóc Trăng, con tôm là một trong những loại thủy sản chủ lực trong phát triển kinh tế của tỉnh. Thế nhưng, vì dịch bệnh, giá cả không ổn định nên nhiều hộ ở vùng chuyên canh nuôi tôm nước lợ chuyển dần sang mô hình nuôi cá nước ngọt, cá nước lợ mang lại thu nhập ổn định.

Tuổi trẻ Sơn La với khát vọng lập thân, lập nghiệp

Tuổi trẻ Sơn La với khát vọng lập thân, lập nghiệp

Những năm qua, chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp” đã được các cấp bộ Đoàn tỉnh Sơn La triển khai sâu rộng tới đoàn viên, thanh niên. Qua đó, chương trình giúp tạo lập môi trường thuận lợi hỗ trợ, cổ vũ, thúc đẩy đoàn viên, thanh niên thi đua lập thân, lập nghiệp, làm giàu trên mảnh đất quê hương; góp phần xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh tại địa phương.

Anh Nguyễn Quốc Huy làm giàu từ sản vật quê hương

Anh Nguyễn Quốc Huy làm giàu từ sản vật quê hương

Với mong ước làm giàu trên mảnh đất quê hương, anh Nguyễn Quốc Huy ở thị trấn Hợp Châu (huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc) đã mạnh dạn đầu tư vào nuôi trồng các loại nấm đem lại hiệu quả kinh tế cao và góp phần giải quyết việc làm cho lao động tại địa phương.

Giá lợn hơi tăng, người chăn nuôi có lợi nhuận cao

Giá lợn hơi tăng, người chăn nuôi có lợi nhuận cao

Thời điểm này, giá lợn hơi trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đang ở mức cao kỷ lục từ 81.000 -82.000 đồng/kg. Với giá bán này người nuôi có lợi nhuận cao nên nhiều người đã có động lực tái đàn nuôi vụ mới.Ông Đào Văn Tâm, ngụ thôn Lồ Ồ, xã Đá Bạc, huyện Châu Đức hiện đang nuôi 70 con lợn; trong đó có 65 con lợn thịt và 5 con lợn nái. Ông Tâm cho biết: Thời điểm mùng 6 Tết Nguyên đán ông có xuất chuồng 1 đàn lợn 11 con, với giá 70.000 đồng/kg, khi đó mỗi con lợn lãi 2,5 triệu đồng. Đến nay, giá lợn hơi đã tăng lên 82.000 đồng/kg, ông tiếp tục có đàn 21 con chuẩn bị được xuất bán.

Nuôi cá lồng trên lòng hồ thuỷ điện giúp người dân miền núi thu nhập 100 triệu đồng/năm

Nuôi cá lồng trên lòng hồ thuỷ điện giúp người dân miền núi thu nhập 100 triệu đồng/năm

Người dân tại các huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa đã tận dụng tiềm năng, lợi thế về diện tích mặt nước vùng lòng hồ thủy điện để phát triển nghề nuôi cá lồng, mỗi năm cho thu nhập hàng trăm triệu đồng. Nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Người dân Đồng Tháp có thêm thu nhập từ nuôi dơi lấy “dạ minh sa”

Người dân Đồng Tháp có thêm thu nhập từ nuôi dơi lấy “dạ minh sa”

Đến một số địa phương của tỉnh Đồng Tháp, nhiều người ấn tượng, tò mò về những chòi “cao cẳng” dựng lên giữa vườn cây ăn quả, đồng ruộng; đó là những chòi nuôi dơi để lấy phân. Phân dơi còn được gọi là “dạ minh sa”. Nghề nuôi dơi lấy phân giúp nhiều người có thêm nguồn thu nhập ổn định, phát triển kinh tế gia đình; đồng thời, góp phần bảo vệ động vật hoang dã.

Kết quả khoa học góp phần phát triển các nghề mới, phát huy nghề truyền thống

Kết quả khoa học góp phần phát triển các nghề mới, phát huy nghề truyền thống

Chương trình Khoa học và công nghệ nông thôn miền núi giai đoạn 2021-2025 đã đưa ra được nhiều công nghệ tiên tiến, phù hợp, xây dựng được những mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ hiệu quả. Qua đó các địa phương nâng cao năng suất lao động, đa dạng hóa sản phẩm hàng hóa phù hợp thị trường, phát huy lợi thế. Đặc biệt chương trình đã hỗ trợ các doanh nghiệp ở nông thôn đổi mới công nghệ, hình thành các ngành nghề mới, phát huy các nghề truyền thống chủ lực của từng địa phương.

Đảng viên trẻ vùng cao Than Uyên tiên phong làm kinh tế

Đảng viên trẻ vùng cao Than Uyên tiên phong làm kinh tế

Nhiều đảng viên trẻ ở vùng cao Lai Châu đã và đang hiện thực hóa ý tưởng, khát khao làm giàu bằng những mô hình khởi nghiệp trên mảnh đất quê hương, khẳng định vai trò đảng viên tiên phong, gương mẫu tích cực làm kinh tế, đóng góp vào sự phát triển chung của địa phương.

Giảm nghèo bền vững nhờ hỗ trợ đa chiều

Giảm nghèo bền vững nhờ hỗ trợ đa chiều

Thời gian qua, các chính sách giảm nghèo, dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021-2025 đã phát huy hiệu quả tại Ninh Bình. Qua đó, các chính sách đã tiếp thêm sức mạnh, góp phần tạo sinh kế giúp hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, người khuyết tật có thêm tư liệu sản xuất, từng bước cải thiện thu nhập, sớm ổn định cuộc sống, hướng đến giảm nghèo bền vững.

Kiên Giang bố trí khu vực nuôi thủy hải sản hợp lý dưới tán rừng phòng hộ ven biển

Kiên Giang bố trí khu vực nuôi thủy hải sản hợp lý dưới tán rừng phòng hộ ven biển

Tỉnh Kiên Giang có đường bờ biển trên đất liền dài hơn 200 km với diện tích rừng phòng hộ ven biển hàng chục nghìn km là lợi thế phát triển kinh tế ven biển với đa dạng các mô hình như: nuôi sò huyết, nuôi ba khía, nuôi cá, tôm, cua biển… với thu nhập từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Phát huy hiệu quả kinh tế các mô hình mang lại, tỉnh Kiên Giang quan tâm nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả và phát triển bền vững.

Sau 15/3, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long sẽ xu thế giảm nhanh

Sau 15/3, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long sẽ xu thế giảm nhanh

Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa có văn bản gửi Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long về việc tăng cường vận hành công trình thủy lợi lấy nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Sóc Trăng chủ động ứng phó, bảo vệ nông nghiệp trước tình hình hạn mặn phức tạp

Sóc Trăng chủ động ứng phó, bảo vệ nông nghiệp trước tình hình hạn mặn phức tạp

Những ngày gần đây, tình hình xâm nhập mặn trên sông Hậu tại Sóc Trăng đang diễn biến phức tạp, với độ mặn xâm nhập sâu từ 35 - 50km, báo hiệu cao điểm mùa khô 2025 đang ở giai đoạn gay gắt nhất. Trước tình hình này, chính quyền và người dân Sóc Trăng đã chủ động triển khai nhiều giải pháp ứng phó, bảo vệ diện tích sản xuất nông nghiệp và đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho người dân.

Chuyển đổi 4,57 ha rừng để xây hệ thống kênh công trình thủy lợi Ia Mơr

Chuyển đổi 4,57 ha rừng để xây hệ thống kênh công trình thủy lợi Ia Mơr

Hội đồng nhân dân tỉnh Gia Lai khóa XII, Kỳ họp thứ 25 (chuyên đề) vừa ban hành Nghị quyết số 475/NQ-HĐND về việc chuyển mục đích sử dụng 4,57 ha rừng để xây dựng hệ thống kênh nhánh thuộc công trình thủy lợi Ia Mơr tại huyện Chư Prông. Quyết định này nhằm cung cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho hơn 3.100 ha tại tỉnh Gia Lai.

Thu hoạch cà phê niên vụ 2024 - 2025 tại Đắk Lắk. Ảnh: Hoài Thu - TTXVN

Kỳ vọng nâng tầm giá trị cà phê Việt

Tỉnh Đắk Lắk hiện là "thủ phủ cà phê" với diện tích và sản lượng dẫn đầu cả nước. Với mục đích giới thiệu và quảng bá cà phê Buôn Ma Thuột, UBND tỉnh Đắk Lắk tổ chức Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần đầu tiên vào năm 2005, đến nay đã tròn 20 năm. Tiếp nối thành công của các lần tổ chức trước, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 được kỳ vọng tiếp tục góp phần nâng tầm giá trị cà phê Việt.

Mạnh dạn hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp

Mạnh dạn hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp

Thời gian qua, với nhiều giải pháp hiệu quả, phù hợp, Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp trên địa bàn tỉnh Bến Tre đã triển khai nhiều giải pháp giúp tạo việc làm, phát triển kinh tế, thúc đẩy tinh thần sáng tạo, nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ. Hội viên, phụ nữ quê hương Đồng khởi dần thay đổi nhận thức, tích cực nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm, tự tin hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh trong nhiều lĩnh vực.