Được ví như một "bông hồng thép” đi đầu trên mặt trận rà phá, khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh, chị Nguyễn Thị Diệu Linh, sinh năm 1983, hiện đang làm Quản lý Chương trình NPA tại tỉnh Quảng Trị (Tổ chức Quỹ Viện trợ nhân dân Na Uy) đã có những đóng góp không nhỏ trong việc giảm thiểu tai nạn thương tích do bom mìn, trả lại đất sạch cho người dân sản xuất. Không chỉ đi đầu trong việc khảo sát, rà phá, quản lý các đội rà phá bom mìn trên địa bàn, chị Diệu Linh còn có nhiều đóng góp trong việc lan tỏa các thông điệp nhân văn, hòa bình đến toàn thế giới.
Chị Nguyễn Thị Diệu Linh tại hiện trường rà phá bom chùm và vật liệu nổ tại thôn Hải An, xã Hải Thái, huyện Gio Linh (Quảng Trị). Ảnh: Thanh Thủy - TTXVN
“Khâu vá” vết thương chiến tranh
Chị Diệu Linh đã gắn bó và cống hiến cho công tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh tại Quảng Trị 14 năm. Sinh ra tại xã Ba Lòng, lớn lên tại thị trấn Ái Tử đều là những địa danh gắn liền với những mốc son lịch sử trong công cuộc đấu tranh bảo vệ đất nước. Sau chiến tranh, nhiều các loại vật liệu nổ còn sót lại xung quanh khu dân cư từ đồng ruộng, nương rẫy, sân vườn nhà, thậm chí ngay trên mảnh đất người dân sinh sống.
Theo báo cáo của Bộ Quốc phòng Việt Nam năm 2017 đã xác định, Quảng Trị là tỉnh bị ô nhiễm bom mìn nặng nhất toàn quốc sau chiến tranh với 81,36% diện tích bị ô nhiễm, 141/141 xã, phường thị trấn bị ô nhiễm. Chứng kiến nhiều vụ việc thương tâm khi có những trường hợp do đi nhặt phế liệu, rà phá hoặc đi canh tác gặp bom mìn phát nổ, chị Linh luôn đau đáu trong lòng.
Tốt nghiệp Trường Đại học Ngoại ngữ Huế ngành Tiếng Anh, với mong muốn đóng góp một phần sức mình cho quê hương vào năm 2009, chị đã xin làm phiên dịch kiêm cán bộ hoạt động của Dự án Renew (Dự án Phục hồi môi trường và Khắc phục hậu quả chiến tranh). Từ đó, chị Linh bắt đầu hành trình “người khâu vá” vết thương chiến tranh. Là một trong những nữ “kiện tướng” đầu tiên hoạt động trên lĩnh vực rà phá bom mìn, khắc phục hậu quả sau chiến tranh, chị đã nỗ lực học hỏi và cống hiến. Đến năm 2015, chị được cử làm Quản lý hoạt động chương trình NPA và đến năm 2020 được giao Quản lý chương trình NPA tại tỉnh Quảng Trị cho đến nay.
Để phát huy vai trò của phụ nữ trong việc khắc phục hậu quả bom mìn, chị đã đứng ra thành lập các đội rà phá bom mìn nữ. Mô hình đã phát huy hiệu quả được các tổ chức, dự án phi chính phủ khác học tập, nhân rộng. Hiện chị Linh phụ trách tất cả các hoạt động của chương trình NPA đang triển khai trên địa bàn với 300 nhân viên thực hiện các công tác như: khảo sát, rà phá, xử lý bom mìn lưu động; thử nghiệm các thiết bị cao trong lĩnh vực khắc phục hậu quả bom mìn...
Chị Diệu Linh cho biết, thời gian đầu khi được giao làm công tác quản lý, chị chịu nhiều áp lực khi phải đảm đương trọng trách quan trọng. Nhiệm vụ chính mỗi ngày của chị là làm việc với chính quyền địa phương để dự án triển khai thuận lợi cũng như tạo điều kiện đầy đủ về trang thiết bị, công cụ triển khai các hoạt động; đồng thời, phối hợp với đội ngũ quản lý, các đội trưởng Đội rà phá bom mìn để đảm bảo các hoạt động triển khai diễn ra an toàn, hiệu quả đáp ứng yêu cầu của nhà tài trợ. Các hoạt động diễn ra phải chặt chẽ, đòi hỏi tính kỷ luật cao, nghiêm túc. Bởi vì nếu có sai sót xảy ra sẽ ảnh hưởng đến tiến trình hoạt động của chương trình cũng như an toàn tính mạng của các nhân viên. Hiện nay, chị đang nỗ lực trau dồi thêm chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ để cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ. Qua đó, góp phần giảm bớt nỗi đau chiến tranh trên quê hương.
Thành viên trong Đội rà phá bom mìn nữ do chị Nguyễn Thị Diệu Linh quản lý rà phá bom chùm và vật liệu nổ tại xã Hải Thái, huyện Gio Linh (Quảng Trị). Ảnh: Thanh Thủy - TTXVN
Người khơi nguồn cảm hứng
Hình ảnh cô gái nhỏ nhắn luôn có mặt ở các địa bàn khảo sát đã mang lại động lực lớn cho các Đội rà phá bom mìn, đặc biệt là nữ. Theo chân chị Diệu Linh tại buổi khảo sát của Đội rà phá bom mìn nữ BAC2 tại thôn Hải An, xã Hải Thái, huyện Gio Linh, mọi người mới thấy hết sự nguy hiểm và vất vả trong công việc rà phá bom mìn. Giữa diện tích rừng cao su, những vật liệu nổ được tìm thấy đang được khoanh vùng chờ lệnh xử lý. Sau khi lắng nghe Đội trưởng phân tích tình hình, chị Diệu Linh kiểm tra trực tiếp rồi đưa ra phương hướng cụ thể để giải quyết hợp lý. Cuối ngày, khi tiếng vật liệu nổ vang lên là lúc chị Linh và những người đồng hành nở nụ cười nhẹ nhõm bởi vì đã loại bớt được một mối hiểm nguy cho người dân. Đối với các Đội rà phá bom mìn nữ, chị Diệu Linh không chỉ là người quản lý mà còn như một thành viên, người truyền cảm hứng để các chị em nỗ lực, cố gắng hoàn thành công việc.
Chị Nguyễn Thị Hải Vân, Đội trưởng Đội rà phá bom mìn nữ BCA2 (Chương trình NPA tại tỉnh Quảng Trị) chia sẻ, chị làm việc ở Chương trình NPA được 10 năm. Suốt thời gian qua, chị Diệu Linh luôn quan tâm, sâu sát, chia sẻ, chỉ đạo kịp thời. Mọi người luôn duy trì tính kỷ luật cao, tình đoàn kết, đảm bảo sự an toàn trong quá trình thực thi nhiệm vụ để giảm bớt hậu quả bom mìn sau chiến tranh. Chị Linh cũng là người truyền cảm hứng để các chị em thấy được phụ nữ cũng có thể hoạt động trên lĩnh vực này và làm tốt công việc. Chính sự nghiêm túc, hết mình trong công việc của chị Linh là tấm gương sáng, hình mẫu cho nhiều phụ nữ, trẻ em gái học hỏi noi theo.
Chị Diệu Linh cho biết, từ năm 2001 đến nay, Dự án Renew/NPA tại tỉnh Quảng Trị đã đạt được nhiều kết quả khả quan khi đã khoanh vùng được 600 triệu km2 khu vực khẳng định ô nhiễm trên địa bàn, rà phá được 22 triệu m2, xử lý lưu động trên 15.300 nhiệm vụ người dân báo thông tin bom mìn, xử lý được 123.400 vật liệu nổ khác nhau từ các hoạt động… Chị rất vinh dự và tự hào khi được đóng góp một phần công sức nhỏ bé vào việc khắc phục hậu quả bom mìn của Quảng Trị. Qua đó, giảm bớt đau thương, xóa mờ đi vết thương chiến tranh, trả lại màu xanh cho đất và góp phần để sự sống sinh sôi. Hiện nay, mô hình khắc phục hậu quả bom mìn của Quảng Trị đang được quốc tế đánh giá thành công với nhiều bài học kinh nghiệm được chia sẻ ra nhiều tỉnh, thành phố của Việt Nam cũng như các nước trên thế giới. Chị Linh tin rằng, với những nỗ lực của các cấp chính quyền địa phương, quân đội cũng như của các tổ chức, dự án hỗ trợ khắc phục hậu quả bom mìn sẽ sớm giúp Quảng Trị đạt mục tiêu “trở thành tỉnh đầu tiên của Việt Nam an toàn với bom mìn vào năm 2025”. Chị mong rằng, sự tham gia của nữ giới trong lĩnh vực hành động bom mìn cần được tăng cường và phổ biến hơn trong tương lai.
Chị Nguyễn Thị Diệu Linh giới thiệu về khu vực rà phá bom chùm và vật liệu nổ tại thôn Hải An, xã Hải Thái, huyện Gio Linh (Quảng Trị). Ảnh: Thanh Thủy - TTXVN
Tháng 5/2021, chị Nguyễn Thị Diệu Linh được Bộ Ngoại giao Việt Nam mời báo cáo trong phiên thảo luận mở cấp Bộ trưởng của Hội đồng Bảo An Liên hiệp quốc về chủ đề “Khắc phục hậu quả bom mìn và duy trì hòa bình bền vững: Tăng cường gắn kết để hành động hiệu quả hơn” tổ chức trực tuyến tại Hà Nội. Với năng lực và kinh nghiệm của mình, chị Diệu Linh đã được tham dự nhiều hội thảo, hội nghị, diễn đàn trong nước và quốc tế để chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực khắc phục hậu quả bom mìn. Từ đây, chị đã là cầu nối để cộng đồng quốc tế hiểu rõ hơn nỗi đau do bom mìn gây ra đối với người dân Quảng Trị sau chiến tranh nói riêng, Việt Nam nói chung và những nỗ lực của chính quyền, quân đội, các dự án, tổ chức phi chính phủ trong công tác khắc phục hậu quả bom mìn; đồng thời, góp phần truyền tải thông điệp hòa bình trên thế giới.
Ông Đinh Ngọc Vũ, Phó Giám đốc Trung tâm hành động bom mìn tỉnh Quảng Trị (QTMAC) cho biết, nhiều năm qua, chị Nguyễn Thị Diệu Linh đã có những đóng góp tích cực trong lĩnh vực rà phá bom mìn nhân đạo, góp phần đem lại an toàn, sự bình yên cho cộng đồng, nhân dân đang sống và làm việc trong vùng đất bị ô nhiễm tại tỉnh Quảng Trị. Cô cũng là người truyền động lực và cảm hứng để các dự án, tổ chức hình thành ý tưởng thành lập các đội rà phá bom mìn nữ. Hiện số lượng nữ giới đã chiếm khoảng 30% nhân sự trên lĩnh vực rà phá bom mìn nhân đạo tại Quảng Trị. Trong số đó, nhiều chị em đã và đang giữ vai trò quan trọng như: đội trưởng, giám sát, quản lý dự án... Có thể nói rằng, Linh là hình mẫu chứng minh cho quan điểm phụ nữ nếu được tín nhiệm, trao quyền có thể thành công ở mọi lĩnh vực dù là khó khăn, nguy hiểm nhất.
Thanh Thủy
