Sáng 5/5, tại tỉnh Tây Ninh, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ (Hội đồng) chủ trì Hội nghị lần thứ 3 của Hội đồng để rà soát về các nhiệm vụ được giao và bàn về việc tổ chức triển khai Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 4/5/2024. Dự Hội nghị có Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Nên; Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng; lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo 6 tỉnh, thành phố vùng Đông Nam Bộ gồm: Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Tây Ninh; các chuyên gia, nhà khoa học.
* Vùng động lực tăng trưởng lớn nhất cả nước
Sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 24-NQ/TW ngày 7/10/2022 về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh của vùng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 154/NQ-CP ngày 23/11/2022 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị.
Qua hơn 1 năm triển khai, vùng Đông Nam Bộ đã đạt được những kết quả tích cực, đáng khích lệ. Tại Chương trình hành động của Chính phủ đề ra 19 chỉ tiêu phát triển, 35 nhiệm vụ, 29 dự án quan trọng, liên kết vùng cần thực hiện đến năm 2030. Đến nay đã hoàn thành 2 nhiệm vụ; khởi công 4 dự án quan trọng; đang triển khai các thủ tục đầu tư 5 dự án; đang nghiên cứu, triển khai 20 dự án.
Tình hình kinh tế - xã hội trong vùng từng bước phát triển; an ninh, quốc phòng, đối ngoại ổn định, tăng cường; chứng minh tính đúng đắn của Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chương trình hành động của Chính phủ.
Tại Hội nghị, Hội đồng đã công bố Quyết định số 370/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Theo đó, mục tiêu quy hoạch đến năm 2030, Đông Nam Bộ trở thành vùng văn minh, hiện đại, có công nghiệp phát triển, vượt qua ngưỡng thu nhập cao, đời sống vật chất, tinh thần của người dân dẫn đầu cả nước; là vùng động lực tăng trưởng lớn nhất cả nước, phát triển năng động, tốc độ tăng trưởng cao; trung tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, công nghiệp công nghệ cao, logistics và trung tâm tài chính quốc tế có tính cạnh tranh cao trong khu vực.
Đông Nam Bộ đi đầu trong đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển đổi số, phát triển các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục, đào tạo, y tế, phát triển kinh tế xanh, phát thải carbon thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển nhanh hệ thống đô thị xanh, thông minh, hiện đại.
Đông Nam Bộ là đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ của cả nước; trung tâm tài chính quốc tế, nơi tập trung của các định chế tài chính quốc tế, các tập đoàn kinh tế lớn của thế giới; có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á và phát triển ngang tầm các thành phố lớn trong khu vực châu Á.
Đông Nam Bộ phấn đấu tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2021 - 2030 đạt khoảng 8 - 9%/năm. GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 14.500 - 16.000 USD. Tỷ trọng khu vực dịch vụ chiếm khoảng 41 - 42% trong GRDP; công nghiệp và xây dựng 45 - 46%; khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 2 - 3%. Chỉ số phát triển con người (HDI) đạt trên 0,8. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp chứng chỉ đạt khoảng 40 - 45%; tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức dưới 3%...
Đến năm 2050, Đông Nam Bộ có kết cấu hạ tầng hiện đại, đồng bộ; tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) giai đoạn 2031 -2050 đạt khoảng 7,5%/năm, GRDP/người đến năm 2050 đạt khoảng 54.000 USD.
Tại Hội nghị, các đại biểu tập trung rà soát các công việc, nhiệm vụ ưu tiên triển khai thực hiện quy hoạch, đánh giá khó khăn, thách thức, vướng mắc để xác định phương hướng, giải pháp khắc phục, triển khai hiệu quả Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ với mục tiêu đưa kinh tế - xã hội vùng Đông Nam Bộ tiếp tục phát triển nhanh, toàn diện, chất lượng và bền vững.
Lãnh đạo các bộ, ngành đề xuất các ưu tiên, giải pháp, giải pháp mang tính đột phá, các cơ chế, chính sách đặc thù cần sớm thí điểm triển khai; khai thông và tranh thủ các nguồn lực phục vụ phát triển vùng; các vấn đề đặt ra trong công tác điều phối vùng khi quy hoạch được phê duyệt; công tác phối hợp nội vùng, liên vùng, phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương… để thực hiện Quy hoạch vùng với hiệu quả cao nhất.
Trong đó, lãnh đạo các bộ, ngành địa phương thông tin về tình hình phát triển hệ thống giao thông kết nối vùng Đông Nam Bộ bao gồm hàng không, đường thủy, đường bộ, đường sắt; đề xuất một số cơ chế, chính sách để phát triển hạ tầng, trong đó có các dự án như: dự án Vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh; các dự án đường bộ cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài, Chơn Thành - Gia Nghĩa…
Kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, thời gian qua, Chính phủ, Hội đồng vùng đã hoàn thiện thể chế, có tư duy phương pháp luận và cách tiếp cận mới thực hiện các nhiệm vụ, triển khai Nghị quyết của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Quốc hội về phát triển vùng Đông Nam Bộ và các tỉnh, thành phố thuộc vùng; xây dựng, phê duyệt các Quy hoạch vùng, tỉnh, thành phố. Cùng với đó, cả hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu, lãnh đạo các tỉnh, thành phố, người dân, doanh nghiệp đều tập trung dồn trí, lực cho phát triển vùng; với tinh thần chủ động, sáng tạo, khát vọng cao.
Qua đó, hạ tầng vùng Đông Nam Bộ đang được tập trung đầu tư với các dự án lớn như sân bay Long Thành, các tuyến đường kết nối, các cao tốc; đang tích cực hình thành Trung tâm tài chính tại Thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm thương mại tự do tại Bà Rịa – Vũng Tàu (khu Cái Mép – Thị Vải)…
Kết quả phát triển kinh tế - xã hội thời gian vừa qua đã khẳng định rõ nét hơn vị trí, vai trò quan trọng của vùng Đông Nam Bộ; là vùng kinh tế năng động, đi đầu trong đổi mới, sáng tạo và phát triển, và là vùng đầu tàu kinh tế lớn nhất cả nước. Đông Nam Bộ có diện tích chiếm 7,1% và dân số chiếm 18,9% nhưng đã đóng góp 31% GDP, 38% tổng thu ngân sách Nhà nước và 32% kim ngạch xuất khẩu cả nước.
Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ thẳng thắn chỉ rõ, vùng Đông Nam Bộ phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, vị thế: mô hình tăng trưởng chậm chuyển đổi; mạng lưới kết cấu hạ tầng của vùng và liên vùng còn thiếu, yếu, chưa đồng bộ, quá tải; tình trạng ô nhiễm môi trường, ngập úng là vấn đề bức xúc nhưng chậm được cải thiện; liên kết vùng thiếu chặt chẽ, chưa tạo được không gian kinh tế thống nhất nhằm phát huy lợi thế cạnh tranh của mỗi địa phương và toàn vùng…
* Tăng tốc, đột phá, tiên phong, liên kết chặt chẽ, thực chất và hiệu quả
Thủ tướng cho biết, Nghị quyết của Đảng đã xác định rất rõ chủ trương, đường lối; Nghị quyết của Quốc hội và Nghị quyết của Chính phủ xác định rất rõ nhiệm vụ; vấn đề là phải triển khai thực sự hiệu quả.
Nhấn mạnh ý nghĩa, vai trò của công tác quy hoạch và Quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu tập trung triển khai quy hoạch để vùng Đông Nam Bộ phát triển tăng tốc, đột phá, tiên phong, liên kết chặt chẽ, thực chất và hiệu quả.
Theo đó, vùng Đông Nam Bộ phải có hạ tầng chiến lược phát triển nhanh, hiện đại; quản trị thông minh, phù hợp với xu thế phát triển mới. Cùng với đó, thúc đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, phát triển dựa vào khoa học công nghệ; làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống, bổ sung các động lực tăng trưởng mới. Đặc biệt, triển khai đồng bộ, toàn diện hơn về 3 đột phá chiến lược về đào tạo nguồn nhân lực, hạ tầng và hoàn thiện thể chế.
“Để nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thực hiện Quy hoạch vùng, phải bám sát chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đặt con người là trung tâm, chủ thể và nguồn lực, động lực; không hy sinh công bằng, tiến bộ xã hội, môi trường để đổi lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần”, Thủ tướng yêu cầu.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác điều phối, phát triển và liên kết vùng, trong đó xây dựng thể chế liên kết và phát triển vùng; xây dựng bộ máy điều phối vùng có đủ thẩm quyền, năng lực và nguồn lực; xây dựng cơ chế, chính sách liên kết vùng, phân công hợp tác giữa các địa phương với nhau phải tăng cường được năng lực quản trị địa phương, thực thi tốt hơn các nhiệm vụ; tạo mối quan hệ hài hòa giữa lợi ích của từng địa phương, lợi ích chung của vùng.
Về các nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương, thành viên Hội đồng khẩn trương xây dựng Kế hoạch thực hiện quy hoạch vùng trên tinh thần "thông thoáng về chính sách, thông suốt về hạ tầng và thông minh về quản trị"; tập trung cơ cấu lại các ngành kinh tế theo hướng hiện đại, ưu tiên phát triển các ngành, lĩnh vực có thế mạnh, phát triển công nghiệp theo chiều sâu, dựa trên nền tảng công nghiệp công nghệ cao như chíp bán dẫn; phát triển nhanh các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao, thế mạnh của vùng như thương mại điện tử, trung tâm logistics tầm cỡ khu vực, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, Trung tâm thương mại tự do tại Bà Rịa – Vũng Tàu, Trung tâm tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh…
Thủ tướng chỉ rõ phải ưu tiên đầu tư các dự án động lực, trọng điểm có tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội, có tính lan tỏa lớn, có tính kết nối quốc tế, liên vùng như cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành, Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, đô thị thông minh và khuyến khích đầu tư các dự án vào những lĩnh vực mới nổi như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, bán dẫn, hydrogen…
Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu tập trung đào tạo phát triển nguồn nhân lực, thu hút nhân tài, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; đẩy mạnh các hoạt động liên kết phát triển đồng bộ hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội; đẩy mạnh liên kết các chuỗi đô thị, chuỗi cung ứng, logistics, dịch vụ chất lượng cao; đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông để nhân dân hiểu, nắm rõ, ủng hộ, làm theo, giám sát việc thực hiện quy hoạch và thụ hưởng với tinh thần "Dân biết - Dân bàn - Dân làm - Dân kiểm tra - Dân giám sát - Dân thụ hưởng".
Thủ tướng lưu ý các bộ, ngành, địa phương trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ chủ động xây dựng cơ chế, chính sách, phối hợp chặt chẽ triển khai hiệu quả Nghị quyết số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 154/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 24; đoàn kết, đồng lòng, hỗ trợ lẫn nhau, cùng nhau giải quyết các vấn đề của vùng, liên tỉnh, thành phố trong vùng; nghiên cứu việc xây dựng các quỹ, cơ chế để hỗ trợ các dự án lớn, quan trọng của vùng Đông Nam Bộ.
Nhất trí xem xét giải quyết các kiến nghị của các địa phương và chỉ đạo một số nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, dưới sự chỉ đạo của các Phó Thủ tướng đối với các dự án hạ tầng quan trọng của vùng như Cảng hàng không Long Thành, mở rộng Cảng hàng không Tân Sơn Nhất, đường Vành đai 3 và 4 Thành phố Hồ Chí Minh, đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh - Mộc Bài, Chơn Thành - Gia Nghĩa, cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, các dự án kết nối đồng bộ với Cảng hàng không Long Thành, Trung tâm tài chính tại Thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm thương mại tự do tại Bà Rịa – Vũng Tàu…, Thủ tướng Phạm Minh Chính tin tưởng, vùng Đông Nam Bộ - Thành đồng Tổ quốc trong kháng chiến, giành độc lập dân tộc, cũng là Thành đồng Tổ quốc trong phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ mới.
Phạm Tiếp
