Nằm trong khuôn khổ các hoạt động của Ngày Văn hóa các dân tộc Việt Nam diễn ra từ ngày 19 - 21/4/2019, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Ể Đê đến từ tỉnh Đắk Lắk đã tái hiện Lễ cúng cây nêu cầu an - một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của dân tộc mình.
Cây nêu trong lễ cúng được đặt giữa bãi đất trồng trước nhà rông và được trang trí sặc sỡ. Ảnh: H. Hải
Cây nêu đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung, dân tộc Ê Đê nói riêng mang một ý nghĩa vô cùng quan trọng, không thể thiếu trong các nghi lễ, lễ hội truyền thống của các dân tộc thiểu số. Cây nêu là biểu tượng của tâm linh, được người Ê Đê gọi là "Gơng drai". Cây nêu được trang trí những họa tiết, hoa văn khác nhau tùy theo ý nghĩa của từng nghi lễ tạ ơn hoặc cầu an, cầu sự no đủ cho gia đình và cộng đồng,…
Lễ vật trong lễ cúng. Ảnh: H. Hải
Cây nêu trong các lễ cúng được xem là một tâm thiêng, thể hiện sự quyền quý, sự sinh sôi, nảy nở, là cây vũ trụ, là trục nối liền giữa đất với trời; là cầu nối giữa thần linh với con người, là một biểu tượng không thể phai mờ trong đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc Ê Đê.
| |
| Thầy cúng và già làng lấy rượu để cúng thần linh. Ảnh: H.Hải |
Lễ cúng cây nêu cầu an được đồng bào Ê Đê trân trọng, gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ, thể hiện khao khát điều tốt đẹp, ấm no đến với người dân bản làng. Để chuẩn bị cho buổi lễ, cây nêu được đặt ở giữa bãi đất trống ngay trước nhà rông với lễ vật cúng gồm : Đầu, đuôi, nửa con heo, 1 con gà 03 chén cơm, 03 món thịt, 03 ché rượu cần để mời các vị thần và ông bà đã khuất về chứng giám.
| |
| Thầy cúng làm lễ cúng sức khỏe cho chủ nhà. Ảnh: H. Hải |
Sau khi tiếng chiêng chào mời, đón khách là lúc nghi lễ được bắt đầu với nghi thức "cúng sức khỏe". Nghi thức cúng sức khỏe là nghi lễ được đồng bào tiến hành thường xuyên để cầu xin được các vị thần luôn che chở phù hộ cho chủ nhà, những người thân thuộc trong gia đình, dòng họ dồi dào sức khỏe và gặp nhiều may mắn trong cuộc sống.
| |
| Thầy cúng đeo vòng cầu sức khỏe, bình an cho chủ nhà. Ảnh: H. Hải |
Tiếp theo là nghi lễ cầu an cho chủ nhà với nghi thức cúng đeo vòng và dây chuỗi hạt được người Ê Đê quan tâm hầu hết trong các nghi lễ cúng vòng đời người, chiếc vòng được trao tay làm kỷ vật thay cho lời cam kết gắn bó thủy chung, chiếc vòng này như là minh chứng cho tấm lòng thủy chung, son sắt, là vật hộ mệnh và sẽ được lưu giữ bên mình suốt đời.
| |
| Từng người trong dòng họ đeo vòng cho chủ nhà để gửi gắm tình cảm quý mến, yêu thương, gắn kết cộng đồng. Ảnh: H.Hải |
Sau đó là nghi thức đeo vòng của dòng họ, từng người trong dòng họ đeo vòng cho chủ nhà, họ gửi gắm vào chiếc vòng đồng tình cảm quý mến, yêu thương và cùng với lời chúc sức khỏe, cầu mong điều tốt lành đến với gia đình, thể hiện tình cảm, sự quan tâm đùm bọc và gắn kết cộng đồng.
| |
| Chủ nhà mời rượu, mời cơm cho những người có vai vế trong dòng họ, đặc biệt là những người phụ nữ theo vai vế. Ảnh: H. Hải |
Sau khi các nghi thức trong nghi lễ thực hiện xong, chủ nhà mời rượu, mời cơm cho những người có vai vế trong dòng họ, đặc biệt là những người phụ nữ theo thứ tự vai vế trong dòng tộc. Nghi thức này không thể thiếu trong các nghi lễ truyền thống của dân tộc Ê Đê, là nét văn hóa đặc trưng để thể hiện sự tiếp đón nồng nhiệt và tấm lòng mến khách của gia đình.thể hiện tinh thần đoàn kết cùng nhau bảo vệ cộng đồng; đồng thời cầu chúc sức khỏe cho mọi người, cầu xin các thần linh phù hộ, che chở bảo vệ buôn làng.
| |
| Sau khi thực hiện các nghi lễ, mọi người cùng vui trong ngày hội. Ảnh: H.Hải |
Hoàng Tâm
Cây nêu trong lễ cúng được đặt giữa bãi đất trồng trước nhà rông và được trang trí sặc sỡ. Ảnh: H. Hải
Lễ vật trong lễ cúng. Ảnh: H. Hải
