Sự hiện diện quân sự "ngầm" của Nga ở Syria

Theo ông Artem Kureev, chuyên gia thuộc nhóm nghiên cứu "Helsinki+" có trụ sở ở Moskva, vốn nhằm giải quyết việc bảo vệ những công dân Nga sống ở các nước vùng Baltic, người đã tốt nghiệp Trường quan hệ quốc tế thuộc Đại học Quốc gia Saint Petersburg (Nga), những câu hỏi vẫn được tiếp tục đặt ra xung quanh sự hiện diện của quân đội Nga tại Syria, đặc biệt căn cứ vào những lời đề nghị ngoại giao mới từ Mỹ vốn dường như thừa nhận vai trò của sức mạnh quân sự Nga trong việc thay đổi những xu hướng chiến lược của cuộc xung đột này. 

Ngày 14/7, Tổng thống Vladimir Putin, Ngoại trưởng Sergey Lavrov của Nga và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã lên kế hoạch thảo luận về lời đề nghị mới của Mỹ để có thể dẫn tới sự phối hợp quân sự rộng lớn hơn giữa hai cường quốc.

Chuyên gia Kureev cho rằng những xôn xao về hoạt động ngoại giao mới này đặt ra một vài câu hỏi: Điều gì đang thực sự xảy ra ở Syria? Sự hỗ trợ quân sự tăng cường của Nga cho Syria sẽ mạnh đến mức nào? Và ai đang thực sự tham chiến trên bộ cho Nga ở Syria?

Dĩ nhiên, về mặt chính thức, Nga không thừa nhận sự hiện diện quân sự ở Syria. Ngày 14/3, Tổng thống Putin tuyên bố rằng quân đội Nga đã thực hiện thành công nhiệm vụ của mình ở Syria và đã ra lệnh rút phần chủ yếu Các lực lượng không quân vũ trụ Nga khỏi quốc gia này. Những chiếc máy bay chiến đấu của Moskva đã rời khỏi Syria ngày hôm sau.

Tuy nhiên, điều này sớm trở nên rõ ràng rằng quân đội Nga vẫn tiếp tục đóng vai trò tích cực trong cuộc xung đột ở Syria. Bên cạnh đó, các lực lượng vũ trang Nga ở Syria cũng bắt đầu chịu những tổn thất, trong đó có cả những nhân viên quân sự. 

Trong 4 tháng sau quyết định rút một phần lực lượng khỏi Syria, Moskva đã mất 8 nhân viên quân sự (2 người thiệt mạng không trong chiến đấu). Ngược lại, trong "giai đoạn hoạt động tích cực" từ 30/9/2015 - 14/3/2016, nước này chỉ có 5 nhân viên thiệt mạng (1 chết không trong tham chiến).

Những điều Nga đã làm được ở Syria

Chiến dịch quân sự của Moskva ở Syria rõ ràng đã chứng minh những khả năng quân sự mạnh mẽ của Các lực lượng không quân vũ trụ Nga và năng lực của họ trong việc triển khai một cách nhanh chóng. Không còn nghi ngờ gì nữa, sự phản ứng nhanh của Moskva đối với những sự kiện ở Syria đã cứu được Tổng thống Syria Bashar al-Assad và chính phủ của ông, và thậm chí thoát khỏi chiều hướng chiến tranh.
 

Ngoài ra, điện Kremlin cũng đã thành công trong việc đạt được một thỏa thuận ngừng bắn mong manh giữa các bên liên quan. Trong bối cảnh này, nhiều người đã ngạc nhiên khi ông Putin quyết định rút một phần lớn lực lượng quân sự khỏi Syria. 

Tuy nhiên, nếu Nga tiếp tục tham gia tích cực trong cuộc xung đột ở Syria, sau đó, có vấn đề logic để hỏi: Tại sao điện Kremlin cần tuyên bố rút các lực lượng của họ? Nhìn lại, điều này có vẻ kỳ lạ, đặc biệt khi cuộc xung đột vẫn đang diễn ra và quân đội Syria vẫn chưa giành chiến thắng trên chiến trường. Bất chấp điều đó, Nga thực sự đã hoàn thành tất cả nhiệm vụ của họ ở Syria trong giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự.

Thứ nhất, phương Tây trên thực tế phải thừa nhận Tổng thống Syria Assad và để đoàn đại biểu của ông ngồi vào bàn đàm phán. 

Thứ hai, các bên trong cuộc xung đột đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn. 

Thứ ba, Các lực lượng không quân vũ trụ Nga đã được huấn luyện triển khai tác chiến tới những căn cứ ở Syria và do đó, giờ đây có thể dễ dàng được tái triển khai trong một thời gian ngắn. 

Thứ tư, bằng việc phóng những tên lửa hành trình Kalibr hiện đại, có độ chính xác cao từ Địa Trung Hải, Nga đã chứng minh khả năng của mình trong việc hỗ trợ Damascus bằng các cuộc tấn công từ trên chính lãnh thổ của mình. 

Và cuối cùng, không có thời điểm nào tốt hơn để Moskva tuyên bố thực hiện thành công các nhiệm vụ của họ vào tháng 3/2016. 

Với sự hỗ trợ của Nga, quân đội Syria đã giải phóng thành cổ Palmyra - di sản lớn của thế giới. Đây là thành phố liên tục bị phá hủy bởi những kẻ Hồi giáo cực đoan. Chiến thắng này đã được đăng tải tràn ngập trên phương tiện truyền thông Nga và có ý nghĩa nhằm nhấn mạnh tính hiệu quả của sự hỗ trợ từ Nga cho ông Assad với cộng đồng quốc tế.

Đồng thời, có một điều trở nên khá rõ ràng rằng quân đội Nga vẫn còn ở Syria. Sau khi hai phi công máy bay trực thăng của Nga thiệt mạng gần Palmyra vào ngày 8/7, chúng ta biết rằng một số người Nga vẫn đang hoạt động trong hoặc gần khu vực giao tranh ở Syria. 

Nhưng chúng ta không nên quên hai yếu tố rất quan trọng. Đầu tiên, ông Putin tuyên bố rằng chỉ một phần lớn của Các lực lượng không gian vũ trụ ở Syria sẽ rút đi - không phải toàn bộ lực lượng Nga tại các căn cứ Hmeymim và Tartus.

Thứ hai, một thỏa thuận về viện trợ quân sự giữa Nga và Syria về việc Moskva có thể gửi một số hướng dẫn viên và cố vấn quân sự để huấn luyện cách vận hành vũ khí mới và đào tạo nhân viên của quân đội Syria.

Mặt khác, để trả đũa việc bắn rơi máy bay trực thăng của Nga, sáu máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3 (NATO gọi là "Backfire") xuất kích từ lãnh thổ Nga đã tấn công các mục tiêu của IS ở Syria. 

Mặc dù, theo một số chuyên gia đánh giá, sự kiện này là lần đầu tiên và trước hết nhằm mục đích để chứng minh sức mạnh của Nga, nó cũng cho thấy rằng, nếu cần thiết, Moskva có thể cung cấp cho chính phủ trong Syria sự hỗ trợ hiệu quả từ lãnh thổ của mình trong vòng vài giờ.

Các cuộc xung đột quân sự ở Syria và Iraq đã diễn ra trong một thời gian dài. Không còn nghi ngờ gì nữa, điều này không thể giải quyết một cách nhanh chóng. Vấn đề đặt ra là, sự hỗ trợ như vậy có nghĩa phải trả giá bằng tính mạng của những người lính Nga. 

Các chuyên gia, huấn luyện viên hoặc chuyên gia tư vấn - tất cả trong số họ, bằng cách này hay cách khác, đang tăng cường hiệu quả hoạt động của các lực lượng ủng hộ chính phủ Syria và họ có thể ở lại khu vực trong một thời gian dài. 

Do đó, số lượng nhân viên quân sự Nga gửi đến Syria dường như không giảm đi đáng kể, mặc dù sự hiện diện của họ ở đó sẽ không được thừa nhận rộng rãi. Các lực lượng không quân vũ trụ quân Nga cũng sẽ tiếp tục công việc của mình ở Syria khi quân đội Syria vẫn cần họ thực hiện các cuộc tấn công những mục tiêu của các nhóm Hồi giáo cực đoan.