Nồi đồng của người M’nông

Nồi đồng có tên gọi và giá trị sử dụng khác nhau. Tùy theo kích cỡ mà người ta phân thành các loại nồi đồng khác nhau, từ nồi 1 đến nồi 10. Các loại nồi đồng dù to hay nhỏ đều có hình dáng giống nhau. Nồi 10 lớn nhất còn gọi là nồi bung, có 4 quai, các loại nồi nhỏ chỉ có 2 quai.

Quai của loại nồi bung lớn xỏ dây vào để khiêng hoặc bắc lên bếp cho tiện. Nồi đồng to thường được nấu thức ăn trong các dịp tế thần linh quan trọng; còn nồi đồng nhỏ (nồi 1 đến 5) thường thì được nấu thức ăn, đựng nước rượu cần uống trong các lễ hội như: Cúng mừng lúa mới, mừng nhà mới, lễ cúng bến nước, lễ đặt tên con, hay trong những dịp cưới hỏi, ma chay,...

Nồi đồng là vật để nhìn vào đó có thể phân biệt được đẳng cấp xã hội, những nhà giàu có, nhiều của cải. Những gia đình giàu có thì mới có nhiều nồi đồng to và hoa văn đẹp. Riêng nồi đồng “mẹ bồng con” là nồi đồng đặc biệt, ngoài 4 quai, người thợ đúc đồng còn gắn vào trên vành miệng hai đến ba chiếc nồi thu nhỏ. Đây là loại nồi đồng quý hiếm nhất, chỉ một số gia đình giàu có mới sắm được. Vì vậy, nồi đồng không chỉ được xem là tài sản, là thước đo sự giàu có mà còn là sính lễ trong cưới hỏi và vật tùy táng cho người chết.

Trong đám cưới, sính lễ ngoài thổ cẩm, trang phục, trang sức (vòng cườm, vòng đồng) thì không thể thiếu một chiếc nồi đồng. Trong tang ma, nồi đồng là một trong những đồ tùy táng, cùng với những vật dụng sinh hoạt chén, bát, chiêng, chóe, goong...