Với nhiều nét đặc thù rất riêng từ loại hình du lịch sinh thái cho đến du lịch về nguồn mang đậm văn hóa lịch sử, cùng với sự sôi động của Cửa khẩu quốc tế Xa Mát, Cửa khẩu quốc tế Tân Nam…, huyện Tân Biên, tỉnh Tây Ninh đang có nhiều tiềm năng lớn để đánh thức du lịch vùng biên.
Cây Vên Vên trên 100 năm tuổi trong Vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát đã được công nhận là cây di sản Việt Nam. Ảnh: Lê Đức Hoảnh-TTXVN
Điểm nhấn Vườn Di sản ASEAN Lò Gò – Xa Mát
Từ tháng 10/2019, tại Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN lần thứ 15, Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát, tại xã Tân Lập, huyện Tân Biên đã được công nhận là Vườn Di sản ASEAN. Qua đó, nơi này đã trở thành 1 trong 10 Vườn Di sản ASEAN của cả nước và là duy nhất ở Đông Nam Bộ. Đây còn là khu bảo tồn tự nhiên độc đáo ở Việt Nam, với nhiều loài động, thực vật phong phú, đa dạng.
Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát với tổng diện tích vùng đệm hơn 18.600 ha, trải dài trên địa bàn 4 xã Tân Lập, Tân Bình, Hòa Hiệp, Thạnh Tây thuộc huyện Tân Biên. Trong đó, phân khu bảo vệ nghiêm ngặt rộng hơn 8.198 ha, với hơn 10,8 ha là phân khu phục hồi sinh thái và 129 ha thuộc khu hành chính dịch vụ.
Thạc sĩ Hồ Đắc Long, Phó trưởng Phòng Khoa học, Bảo tồn và Hợp tác quốc tế, Vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát cho biết, do sự đa dạng sinh học đặc trưng của vùng rừng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên, miền Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long nên khu Vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát trở thành vùng đặc trưng đa dạng rất riêng so với những vùng khác.
Theo Thạc sĩ Long, Vườn Quốc gia đến nay đã xác định được hơn 700 loài thực vật, 49 loài thú, 203 loài chim, 58 loài bò sát…. Nhiều loài thú có tên trong Sách đỏ Thế giới (IUCN, 2005) như: voọc chà vá chân đen, voọc bạc, khỉ đuôi dài, khỉ đuôi lợn, cu li nhỏ. Các loài có tên trong Sách đỏ Việt Nam như: dơi chó tai ngắn, mễn, mèo rừng, chồn bạc má, sóc đen, cheo, nhím bờm, sóc bay trâu…
Đặc biệt, khu hệ chim tại Vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát rất đặc trưng, tại các sinh cảnh đất ngập nước có rừng đã ghi nhận nhiều loài chim nước quý hiếm di cư như giang sen, già đẫy nhỏ và cò nhạn. Ngoài ra, Vườn còn là nơi dừng chân bay qua của loài sếu đầu đỏ, hạc cổ trắng trên tuyến di cư giữa Đồng bằng sông Cửu Long về nơi sinh sản tại Campuchia.
Đàn cò nhạn quý hiếm hơn 1.000 con di cư về Vườn quốc gia Lò Gò - Xa Mát. Ảnh: Thanh Tân-TTXVN
Ngoài ra, Vườn Quốc gia có 89 loài cá, trong đó có nhiều loài có quý hiếm như cá hường (còn gọi là cá hồng vện), cá hô... “Vườn Quốc gia hiện là khu trú ẩn và sinh sản của nhiều loài cá nước ngọt. Đặc biệt, nguồn lợi thủy sản có mặt ở Vườn chiếm khoảng 88% loài cá có mặt ở Đồng bằng Sông Cửu long”, Thạc sĩ Long phân tích.
Thạc sĩ Long cũng nhấn mạnh mùa chim di cư năm 2022, Vườn Quốc gia ghi nhận hơn 1.000 cá thể cò nhạn quý hiếm về vùng bán ngập trảng Tà Nốt sau nhiều năm vắng bóng, cho thấy những sinh cảnh, đất ngập nước và tài nguyên sinh vật ở đây được bảo vệ tốt và ổn định.
Bên cạnh những giá trị về đa dạng sinh học, Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát còn là di tích lịch sử. Nơi đây đã ghi dấu nhiều chứng tích quan trọng của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ như Căn cứ Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, Ban Tuyên huấn Trung ương Cục Miền Nam, Thông tấn xã giải phóng, Đài phát thanh Giải phóng và Xưởng phim Giải phóng...
Với lợi thế đó, huyện Tân Biên được tỉnh Tây Ninh đánh giá có nhiều tiềm năng về phát triển du lịch. Ngoài ra, Tân Biên còn có Cửa khẩu quốc tế Xa Mát kết nối trực tiếp với các tỉnh của Campuchia hay di tích lịch sử Tháp Chót Mạt nghìn năm tuổi, các chùa Khmer độc đáo trải dọc khắp biên giới… Tất cả đang tạo ra nhiều thời cơ để ngành du lịch Tây Ninh chọn chiến lược đánh thức tiềm năng du lịch vùng biên.
Kết hợp thế mạnh các điểm đến
Theo kế hoạch năm 2023, du lịch huyện Tân Biên cần đạt 70.000 lượt du khách. Tuy nhiên, thống kê 6 tháng đầu năm 2023, huyện Tân Biên đã đón được 60.246 lượt khách đến tham quan, đạt 86% so với kế hoạch đề ra. Một con số khả quan về du lịch ở một huyện vùng biên giới của Tây Ninh.
Chùa Kà Ốt là nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh của bà con người Khmer cộng đồng người Khmer lưu trú ở xã biên giới Tân Đông, huyện Tân Châu. Ảnh: Giang Phương - TTXVN
Trong đó, Di tích Căn cứ Trung ương Cục miền Nam có 40.010 lượt khách tham quan; Vườn Quốc gia Lò Gò - Xa Mát đạt 2.975 lượt; Lăng mộ Quan lớn Trà Vong có 16.805 lượt và Tháp Chót Mạt có 456 lượt khách đến tham quan.
Để du lịch vùng biên giới này phát triển bền vững, ông Trần Anh Minh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh cho biết, tỉnh Tây Ninh hiện có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch vùng biên. Trước mắt, ngành du lịch sẽ phát triển đồng bộ, kết nối và khai thác hiệu quả các tour du lịch về nguồn. Trong đó, kết nối Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt căn cứ Trung ương cục miền Nam với Khu di tích Căn cứ Tỉnh ủy Tây Ninh tại Bời Lời, Địa đạo An Thới, Căn cứ Động Kim Quang, Di tích Chiến thắng Junction City, Địa điểm chiến thắng Tua Hai...
"Ngoài ra, ngành du lịch tỉnh cũng phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch về nguồn gắn với Vườn Di sản ASEAN - Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát. Hy vọng sắp tới, huyện Tân Biên cũng sẽ trở thành điểm đến du lịch sinh thái hấp dẫn của tỉnh", Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh nhấn mạnh.
Kiến trúc độc đáo của chùa Kà Ốt. Ảnh: Giang Phương - TTXVN
Theo UBND huyện Tân Biên, trong thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục triển khai kế hoạch của huyện về phát triển du lịch đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030. Hiện UBND huyện Tân Biên đã giao các đơn vị chuyên môn tập trung, quan tâm đầu tư, phát triển về cơ sở hạ tầng, các di tích lịch sử văn hóa gắn với phát triển du lịch. Đồng thời, huyện cũng phối hợp khai thác, phát triển và kết nối với các tuyến, tour đa dạng loại hình du lịch. Phát huy các thế mạnh như du lịch ven sông Vàm Cỏ Đông, kết hợp giao lưu múa Lâm Thôn của đồng bào dân tộc Khmer sẽ là điểm nhấn lớn về du lịch trải nghiệm; khuyến khích các cơ sở kinh doanh lưu trú đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, kỹ thuật và dịch vụ. Ngoài ra, việc đầu tư các dự án hạ tầng giao thông, hạ tầng du lịch, sẽ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách.
Giang Phương
