Nhà tù Sơn La do thực dân Pháp xây dựng vào năm 1908 trên ngọn đồi Khau Cả, nằm bên dòng suối Nậm La thuộc phường Tô Hiệu, thành phố Sơn La (Sơn La). Nhà tù Sơn La có tổng diện tích 2.184 m2 với 49 phòng giam lớn, nhỏ. Được mệnh danh là “Địa ngục trần gian”, nơi thực dân Pháp giam cầm 14 đoàn tù chính trị với hơn 1.000 lượt tù nhân, trong đó có nhiều cán bộ cốt cán của Đảng như: Tô Hiệu, Lê Duẩn, Trường Chinh, Nguyễn Lương Bằng, Văn Tiến Dũng,…
Nhằm phát huy giá trị lịch sử của di tích, Bảo tàng tỉnh Sơn La luôn quan tâm tu bổ, phục hồi các hạng mục; đẩy mạnh công tác quảng bá, giới thiệu di tích; đồng thời tăng cường sưu tầm tư liệu, hiện vật trong giai đoạn 1930 - 1945. Theo ông Phạm Văn Tuấn, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Sơn La, không chỉ chú trọng công tác trưng bày hiện vật, đầu tư trang thiết bị, Bảo tàng còn đặc biệt quan tâm tới việc nâng cao chất lượng phục vụ du khách và các đoàn đại biểu quan trọng, góp phần đưa Di tích Nhà tù Sơn La đến gần hơn với công chúng.
Với giá trị và ý nghĩa lịch sử quan trọng, Di tích Nhà tù Sơn La đã thu hút sự quan tâm của nhiều du khách trong và ngoài nước, được xem như trường học, “địa chỉ đỏ” để giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Tháng 12/2014, Di tích Nhà tù Sơn La đã được Chính phủ xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt.
Quang Quyết