Đứng trước nguy cơ bị mai một văn hóa truyền thống, trong đó có âm nhạc của dân tộc Xơ Đăng, Nghệ nhân Ưu tú A Thu (sinh năm 1976, trú thôn Đăk Rô Gia, xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum) đã dành nhiều năm nghiên cứu, học hỏi và tìm các nguyên vật liệu để “hồi sinh” những loại nhạc cụ truyền thống của dân tộc như Klong put, đàn đá… và đồng thời xây dựng một đội nghệ nhân trình diễn nhạc cụ.

Sáng 27/6, UBND tỉnh Tuyên Quang tổ chức Lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực Di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 3, Giải thưởng Tân Trào lần thứ 4 và gặp mặt tuyên dương Gia đình văn hóa ba thế hệ tiêu biểu năm 2023.

Sìn Hồ là huyện vùng cao biên giới của tỉnh Lai Châu có 14 dân tộc cùng sinh sống với nhiều bản sắc văn hóa độc đáo. Nhiều nghệ nhân ưu tú luôn nỗ lực tìm hiểu, phục dựng lại nét văn hóa đặc sắc của dân tộc, trong số đó có Nghệ nhân Ưu tú Mùa A Thào gắn với điệu khèn Mông.

Ngày 23/2, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh tổ chức trao tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ III. Đây là những cá nhân đã được Chủ tịch nước quyết định phong tặng, truy tặng danh hiệu cao quý vào tháng 9/2022.

Sáng 23/12, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi tổ chức lễ trao tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể cho 18 nghệ nhân có nhiều cống hiến trong gìn giữ, phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc.

Tối 20/12, thành phố Hà Nội đã trang trọng tổ chức lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 3 năm 2022. Sự kiện diễn ra tại Di tích quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Ngày 23/11, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên tổ chức Lễ công bố và trao danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 3, năm 2022 cho các nghệ nhân trên địa bàn.

Chiều 22/11, Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình tổ chức Lễ công bố Quyết định của Chủ tịch nước và trao tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” của tỉnh.

Đối với người dân ở thôn Lao Hầu, xã Thanh Bình, huyện Mường Khương (Lào Cai), bà Lồ Lài Sửu được mệnh danh là “kho tàng văn hóa sống” của dân tộc Bố Y. Hơn 25 năm qua, bà Sửu đã dành trọn tâm huyết để sưu tầm những làn điệu dân gian truyền thống, truyền dạy cho lớp trẻ, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc...

Từ những gốc cây, mảnh gỗ tưởng như bỏ đi nhưng qua bàn tay khéo léo của nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Hùng, 59 tuổi, ở khu Khúc Toại, phường Khúc Xuyên, thành phố Bắc Ninh chúng lại trở thành những tác phẩm nghệ thuật với tên gọi tranh ghép gỗ.

Là một trong những người đã góp phần rất lớn vào việc khôi phục, truyền lửa và phát huy giá trị nghề dệt cói truyền thống, Nghệ nhân Ưu tú Trần Thị Việt ở xã Nga Thanh, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa đã dành cả cuộc đời mình để gắn bó với nghề cói. Đến nay, dù đã ở cái tuổi thất thập, nhưng bà Việt vẫn luôn trăn trở với việc phát triển nghề truyền thống và tạo việc làm cho nhiều lao động nữ nông thôn.

Tối 15/12, tại Hà Nội, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh, Phó Chủ tịch Thứ nhất Hội đồng Thi đua-Khen thưởng Trung ương dự Lễ trao tặng, truy tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân”, “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ.

Ngày 10/7, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên đã tổ chức Lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ nhân ưu tú” cho 20 cá nhân trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể lần thứ hai – năm 2018 trên địa bàn tỉnh.

Chiều 28/6, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Ninh Thuận tổ chức trọng thể Lễ trao tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Nghệ nhân Ưu tú” trong lĩnh vực Di sản Văn hóa phi vật thể tặng 14 nghệ nhân; tuyên dương các gia đình văn hóa tiêu biểu nhân Ngày Gia đình Việt Nam 28/6.

Ngày 19/6, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long tổ chức Lễ trao tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể và công bố Quyết định công nhận Bảo vật Quốc gia.

UNESCO coi nghệ nhân dân gian là “Báu vật nhân văn sống”, là những người giữ vai trò quan trọng trong sáng tạo, sở hữu, bảo tồn và truyền dạy các giá trị văn hóa dân gian. Với 83 nghệ nhân được phong tặng Danh hiệu vinh dự Nhà nước Nghệ nhân Nhân dân và Nghệ nhân Ưu tú, Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng nghệ nhân được phong tặng. Dẫu vậy, bên cạnh niềm tự hào là những nỗi niềm trăn trở khi đa phần các nghệ nhân đã cao tuổi, việc trao truyền di sản đang gặp nhiều khó khăn và hơn cả, chế độ đãi ngộ các nghệ nhân còn chưa tương xứng với công lao của họ.

Trong khuôn khổ cuộc Triển lãm – Hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ năm 2016, tối 26/8/2016, tại Hà Nội, Bộ Công Thương lần đầu tổ chức Lễ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú” năm 2016 trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ. Trong lần đầu phong tặng này, cả nước có 16 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân và 84 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.