Lễ hội Tôn vinh cây chè Tổ Suối Giàng

Trong khuôn khổ các hoạt động Lễ hội trà Shan Tuyết “Tinh hoa giữa ngàn mây” lần thứ nhất năm 2023 huyện Văn Chấn (Yên Bái), sáng 23/9, tại xã Suối Giàng, huyện Văn Chấn đã tổ chức Lễ hội tôn vinh cây chè Tổ. 

Tại lễ hội, du khách được hòa mình vào không khí truyền thống của đồng bào dân tộc Mông ở Suối Giàng như nghi thức rước lễ vật tạ ơn cây chè Tổ, quy trình hái chè, chế biến và thưởng thức chè Shan tuyết cùng các hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc.

Lễ tôn vinh cây chè Tổ được tổ chức vào tháng 10 hằng năm hoặc dịp đầu xuân mới để cảm tạ trời đất, cảm tạ cây chè Shan theo nghi lễ của đồng bào người Mông ở Suối Giàng.

Ngay từ sáng sớm, tại gốc cây chè cổ thụ ở bản Mới, xã Suối Giàng, bà con đã bày lễ vật cúng rượu, hương, cơm nếp, giấy vàng, giấy đỏ và một con gà trống để làm lễ. Chủ lễ là già làng thay mặt bà con cúng tế cây chè Tổ. Bởi cây chè là nguồn sống, gắn bó với đồng bào dân tộc Mông nơi đây để cảm tạ trời đất đã ban phước lành cho dân bản.

Trước khi làm lễ, chủ lễ phải tắm nước lá thơm, mặc quần áo truyền thống.

Vào lễ cúng, chủ lễ thắp hương, khấn vái trời đất, tổ tiên, thần linh và cây chè tổ rồi cầm con gà trống đen, hướng về phía mặt trời, đọc lời khấn. Khấn xong, chủ lễ cắt tiết con gà, lấy tiết bôi lên tờ giấy bản dán ở chính bàn thờ và dán lên đó một túm lông cổ gà. Con gà sau đó được mổ, luộc chín, bày lên bàn thờ, lúc này lễ cúng chính thức được bắt đầu.

Chủ lễ đứng trước bàn thờ đọc lời cúng, người các bản xếp hàng phía sau. Khi chủ lễ gọi tên trời đất, tổ tiên, thần linh và cây chè tổ thì những người phía sau cùng quỳ xuống lạy tạ. Ngưng lời khấn cúng, chủ lễ rót rượu ra chén, đổ xuống gốc chè sao chư thấm đượm, sau đó rượu được rót mời mọi người uống “lộc trời”.

Kết thúc lễ cúng, chủ lễ cho hóa vàng những tua giấy treo ở bốn góc bàn thờ.

Sau lễ cúng cây chè Tổ là các hoạt động văn hóa của bà con với các trò chơi dân gian độc đáo như: Múa khèn, ném pao, đánh quay, đẩy gậy, thi giã bánh giày… Du khách được xem trình diễn hái chè, sao chè bằng phương pháp truyền thống và thưởng thức chè Shan tuyết cùng các hoạt động trưng bày, giới thiệu sản phẩm chè Shan tuyết.

Lễ hội tôn vinh cây chè Tổ được tổ chức hằng năm không chỉ tôn vinh vùng chè Shan tuyết Suối Giàng, giống chè đặc sản của địa phương mà còn giới thiệu, quảng bá nâng tầm thương hiệu chè Suối Giàng trên thị trường. Lễ hội cũng là dịp giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc dân tộc Mông gắn với phát triển kinh tế, xã hội, tạo môi trường hấp dẫn thu hút đầu tư vào du lịch. Qua đó giáo dục giới trẻ nhớ về cội nguồn, nâng cao ý thức trong việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của đồng bào dân tộc, bảo vệ và phát triển giống chè quý Suối Giàng.

Ông Lường Văn Tâm, Chủ tịch UBND xã Suối Giàng cho biết: Nguồn lợi của cây chè Shan tuyết đã góp phần cho sự phát triển của địa phương. Cấp ủy đảng, chính quyền và bà con cần phải tôn vinh cây chè vì là nguồn chính nâng cao thu nhập, góp phần xoá đói, giảm nghèo và làm giàu cho bà con.

Tại nơi tổ chức lễ hội hiện có 400 cây chè Shan tuyết cổ thụ đã được Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận là cây Di sản Việt Nam.

Hoàng Tâm