Theo UBND tỉnh Đắk Nông, diện tích trồng cà phê có tỷ trọng lớn trong cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp của tỉnh. Hiện tại, Đắk Nông có hơn 142.000 ha cà phê, chiếm hơn 35% tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp. Sản lượng cà phê trong niên vụ gần nhất (năm 2023) đạt hơn 360.000 tấn.
Nhìn tổng thể, diện tích, sản lượng cà phê của Đắk Nông chiếm trên 18% diện tích, sản lượng cả nước. Đắk Nông cũng đứng thứ 3 cả nước và khu vực Tây Nguyên về diện tích, sản lượng cà phê, sau hai tỉnh Đắk Lắk và Lâm Đồng.
Cà phê được trồng tại Đắk Nông chủ yếu là cà phê vối (Robusta) với khoảng 99% diện tích. Hiện nay, các giống cà phê phổ biến được người dân sản xuất bao gồm: TRS1, TR4, TR9, TR11, cà phê dây… Đây đều là những loại giống có chất lượng cao, phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu và điều kiện canh tác của tỉnh Đắk Nông. Các giống này cũng đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận; trong đó, tỉnh Đắk Nông đã chọn lọc và công nhận được giống cà phê dây bản địa với nhiều ưu điểm vượt trội.
Liên quan tới việc phát triển các vùng chuyên canh cà phê theo hướng tập trung theo các tiêu chuẩn chứng nhận, nông nghiệp sạch, ứng dụng công nghệ cao, toàn tỉnh hiện có hơn 23.500 ha cà phê được công nhận theo các tiêu chuẩn như 4C, RA, VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ... Tổng sản lượng ước tính trên 82.000 tấn mỗi năm.
Bên cạnh đó, thời gian qua, Đắk Nông cũng chú trọng phát triển các mô hình liên kết trong sản xuất, tiêu thụ cà phê. Toàn tỉnh hiện có 12 hợp tác xã, 13 doanh nghiệp sản xuất cà phê liên kết với tổng diện tích gần 13.300 ha, sản lượng gần 41.000 tấn. Toàn tỉnh cũng có 17 sản phẩm cà phê được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm); 15 nhãn hiệu mặt hàng cà phê đã được đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Hiện nay, Đắk Nông cũng đang thực hiện các bước để xây dựng Chỉ dẫn địa lý cà phê Đắk Nông.
Tuy nhiên, việc phát triển các cơ sở sơ chế, chế biến cà phê để gia tăng giá trị sản phẩm có thể được coi là khâu yếu nhất của ngành cà phê Đắk Nông, sản phẩm cà phê của nông dân Đắk Nông chủ yếu là cà phê nhân xô. Đây là nguyên liệu để xuất khẩu chính với hơn 99% tổng sản lượng. Các thị trường chủ yếu, gồm Singapore, Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Australia, Tây Ban Nha, Hàn Quốc, Italy… ; trong đó, Singapore là thị trường nhập khẩu cà phê lớn nhất của Đắk Nông với trên 60% giá trị xuất khẩu cà phê của tỉnh.
Theo UBND tỉnh Đắk Nông, để phát triển ngành cà phê theo hướng bền vững, nâng cao giá trị và lợi nhuận cho nông dân, trong thời gian tới đây, Đắk Nông gắn việc mở rộng thị trường xuất khẩu với tái cơ cấu ngành trồng cà phê nhằm nâng cao giá trị, tăng sức cạnh tranh. Tỉnh cũng xây dựng các chuỗi giá trị kinh tế nông nghiệp theo hướng lấy hợp tác xã, doanh nghiệp làm trung tâm và có nhiều chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ các tổ chức, cá nhân đầu tư vào nông nghiệp bền vững.
Thời gian qua, giá cả cà phê liên tục tăng và hiện dao động ở mức 100.000 đồng/kg. Mức giá này đã tạo nên một “sức hút” mạnh mẽ và nông dân tại nhiều địa phương bắt đầu quay trở lại với nghề trồng cà phê. Ngành nông nghiệp Đắk Nông khuyến cáo người dân chỉ phát triển cà phê tại những khu vực có đất đai, thổ nhưỡng phù hợp và đảm bảo nguồn nước. Không phát triển cà phê ồ ạt, nhất là tại các khu vực không phù hợp nhằm hạn chế các rủi ro, thiệt hại.
Hưng Thịnh
