Tham dự hội nghị có đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc, chủ trì hội nghị; đồng chí Giàng Seo Phử, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; lãnh đạo Ban Chỉ đạo Tây Bắc, đại diện các bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo tỉnh Lào Cai và 30 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, đại diện Ủy ban Dân tộc các tỉnh trong vùng Tây Bắc đã về dự hội nghị.
 |
Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị,
Phó Thủ tướng, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Bắc phát biểu tại hội nghị. |
Theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử, hệ thống chính sách dân tộc (CSDT) giai đoạn 2011-2015 được xây dựng khá đồng bộ, bao phủ tất cả các lĩnh vực, địa bàn dân tộc và miền núi (DT&MN), được thể chế bằng các Nghị định, Nghị quyết của Chính phủ và các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ với 154 chính sách, thể hiện ở 243 văn bản, bao gồm cả Nghị định, Quyết định sửa đổi. Kinh phí để thực hiện các CSDT được đa dạng hóa từ nhiều nguồn, trong đó ngân sách nhà nước là chủ yếu; ngoài ra còn nguồn vốn tài trợ của các tổ chức quốc tế, các doanh nghiệp và ngân sách địa phương. Trong 5 năm qua, ngân sách nhà nước đã bố trí đầu tư 135.800 tỷ đồng (chiếm 12,8% kinh phí đầu tư cho nông nghiệp nông thôn) để thực hiên các chính sách ở vùng DT&MN. Riêng kinh phí bố trí thực hiện các chương trình, chính sách do UBDT trực tiếp quản lý là 27.144 tỷ đồng, chiếm 2,55% kinh phí đầu tư cho nông nghiệp nông thôn. Việc xây dựng chính sách, lập kế hoạch, phân bổ nguồn lực được công khai minh bạch và phân cấp cho địa phương tổ chức thực hiện; đã chuyển dần từ hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình sang hỗ trợ cho cộng đồng, từ cho không sang cho vay, khắc phục dần tình trạng trông chờ, ỷ lại. Hệ thống CSDT, trọng tâm là Chương trình 135 giai đoạn 3 thực hiện trên địa bàn 2.331 xã, 3.059 thôn, ở 415 xã biên giới và 190 xã ATK, đã đầu tư gần 20 nghìn công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu (đường giao thông, điện sinh hoạt, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nhà sinh hoạt động đồng và chợ nông thôn) góp phần phát triển sản xuất, nâng cao đời sống của nhân dân, làm thay đổi rõ nét bộ mặt nông thôn vùng DT&MN. Đến hết năm 2015 có 80 xã đặc biệt khó khăn của 23 tỉnh và 366 thôn bản của 30 tỉnh hoàn thành mục tiêu của Chương trình 135.
Tuy nhiên một số chính sách chưa phù hợp với đặc thù vùng DT&MN và yêu cầu của thực tiễn; chính sách ban hành trước và sau thiếu sự kết nối về nội dung; chính sách thường có mục tiêu lớn, thời gian thực hiện ngắn, gắn với nhiệm kỳ nên hiệu quả chưa cao. Mỗi chương trình, chính sách có cơ chế quản lý, thanh quyết toán riêng nên khó lồng ghép; thiếu cơ chế khuyến khích những địa phương, đơn vị thực hiện tốt CSDT; sử dụng nguồn vốn đầu tư và vốn sự nghiệp chưa linh hoạt; chưa phát huy được nội lực của người dân. Vốn trí vốn cho các chính sách chưa thể hiện rõ được tính ưu tiên, thiếu chủ động về kinh phí, chưa đảm bảo cho các mục tiêu và kế hoạch đã được phê duyệt. Đối với những chính sách do UBDT quản lý, nguồn vốn bố trí thường chỉ đáp ứng khoảng 40%-60% kế hoạch. Việc huy động nguồn lực từ ngân sách địa phương, từ cộng đồng còn ít. Phân công chủ trì, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chính sách còn chồng chéo, trùng lắp về địa bàn và đối tượng. Một số văn bản quản lý, hướng dẫn thực hiện chính sách chưa kịp thời hoặc chậm được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế.
| |
| Quang cảnh hội nghị. |
Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, công tác dân tộc đi liền với CSDT luôn được Bác Hồ, Đảng và Nhà nước ta quan tâm. Chúng ta hiểu rằng sau khi dành chính quyền, nhiều cơ quan chưa được thành lập nhưng Bác Hồ đã ký Sắc Lệnh thành lập cơ quan dân tộc. Chúng ta thấy được thành công của CSDT, đề ra những quan điểm, biện pháp, giải pháp cho công tác dân tộc đặc biệt quan tâm. Sự nghiệp của chúng ta có thành công như ngày hôm nay thì cần quan tâm hơn nữa tới công tác dân tộc. Thể chế pháp luật, chính sách công tác dân tộc đã ngày càng cụ thể, đặc biệt là chương trình 135. Nguồn lực để thực hiện CSDT ngày càng phong phú, đa dạng và sử dụng hiệu quả hơn. Tận dụng các nguồn lực của quốc tế, của Nhà nước đầu tư và của cả các địa phương đầu tư cho vùng đồng bào DT&MN.
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh “Công tác chỉ đạo điều hành các CSDT đã đầu tư có trọng tâm, trọng điểm góp phần nâng cao đời sống đồng bào DT&MN. Tôi cho rằng làm công tác dân tộc phải có quyết tâm, có lòng tâm huyết vì đồng bào dân tộc. Nói cho đồng bào biết, đồng bào nghe và học cách làm theo. Đội ngũ cán bộ của chúng ta đã có kinh nghiệm, tâm huyết làm công tác dân tộc”…
Tham luận tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát cho rằng hầu hết đồng bào ở vùng DT&MN đều khó khăn nên Bộ NN&PTNT luôn quan tâm đến các chính sách giúp đỡ, hỗ trợ đồng bào dân tộc ở tất cả các địa phương; trong đó có chính sách xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững thông qua các chính sách như phát triển rừng, xây dựng hệ thống kênh mương đảm bảo tưới tiêu góp phần nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, chia sẻ những khó khăn với đồng bào DT&MN để xây dựng nông thôn mới. Song sản xuất nông nghiệp hàng hóa ở vùng DT&MN còn kém phát triển, cơ sở hạ tầng nông nghiệp nông thôn còn nhiều bất cập, phần lớn diện tích canh tác còn nhờ nước trời nên kém bền vững nhất là trong thời điểm biến đổi khí hậu khắc nghiệt. Thu nhập và đời sống của bộ phận lớn của đồng bào còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao… Nếu không có sự liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân, liên kết nội bộ giữa nông dân với nông dân thì khó có thể sản xuất hàng hóa lớn, trong đó cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Giàng A Chu khẳng định trong 5 năm qua Chính phủ đã quan tâm sâu sắc đến đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa thông qua việc ban hành Nghị quyết 05/NQ-CP góp phần đổi mới, nâng cao đời sống đồng bào DT&MN. Vùng dân tộc trong thời gian tới còn nhiều thách thức bởi địa bàn nhiều vùng còn khó khăn và có những đặc thù khác nhau nên việc đề ra chính sách đặc thù đến các vùng miền, nếu chúng ta cứ cào bằng thì khó thực thi các CSDT, trong đó có sản xuất hàng hóa lớn, liên kết vùng… bởi một bộ phận đời sống đồng bào dân tộc thiểu số còn chênh lệch, tỷ lệ đói nghèo cao.
Đánh giá về hiệu quả của các chính sách dân tộc thời gian qua, đồng chí Cao Huy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông khẳng định các chính sách cho đồng bào DT&MN đã phát huy hiệu quả, góp phần cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi và các xã đặc biệt khó khăn. Đặc biệt là Chương trình 2472 về cấp phát báo, tạp chí cho đồng bào DT&MN, vùng sâu, vùng xa. “Tôi mong rằng Đảng và Nhà nước cần tiếp tục quan tâm tới chính sách cấp phát báo đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để đồng bào tiếp cận thông tin, học và làm theo báo để xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu”, đồng chí Cao Huy kiến nghị. Đại diện các tỉnh Quảng Nam, Trà Vinh cũng đã đề nghị Đảng và Nhà nước tiếp tục quan tâm đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc, có những chính sách cụ thể để giúp đỡ vùng đồng bào dân tộc thiểu số. “Liên quan đến vấn đề định canh định cư, Quảng Nam còn 14 khu tái định cư với hơn 2.000 hộ dân hiện nay rất khó khăn” lãnh đạo tỉnh Quảng Nam kiến nghị.
Nêu ra những hạn chế trong công tác dân tộc thời gian qua, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng còn có những chính sách chồng chéo, nhiều chính sách không phù hợp, không mang tính chất đặc thù, sự phối hợp chưa đồng bộ, còn nhiều bất cập. Nguyên nhân có nhiều nhưng chúng ta chưa có cơ chế huy động nguồn lực để đầu tư cho đồng bào vùng DT&MN. Bên cạnh một số địa phương đã quan tâm, nhưng vẫn còn nhiều địa phương chưa quan tâm nguồn lực đến vùng đồng bào dân tộc, chưa quan tâm đúng mức để đôn đốc, giám sát công tác dân tộc…, trong đó có 9 địa phương chưa có chiến lược về công tác dân tộc giai đoạn 2016-2020. Thực tế cho thấy hiên nay chênh lệch giàu nghèo giữa các vùng ngày càng lớn, nhất là ở đồng bào DT&MN cho nên chúng ta phải tính đến vấn đề này. Nếu để chênh lệch giàu nghèo kéo dài sẽ dẫn đến xung đột, cho nên chính sách của trung ương cần quan tâm hơn nữa. Phong tục tập quán đi liền với chất lượng nguồn nhân lực chưa được cải thiện nhiều. Có những cơ quan báo chí đã vào cuộc quyết liệt, tuyên truyền về đời sống đồng bào DT&MN, viết ngắn, dễ hiểu góp phần nâng cao dân trí cho đồng bào dân tộc.
| |
21 đơn vị được tặng Bằng khen
của Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc. |
Nhằm thực hiện tốt công tác dân tộc trong thời gian tới, Phó Thủ tướng chỉ rõ: Chúng ta cần tập trung vào nâng cao trách nhiệm và tình cảm của các bộ các ngành trung ương, địa phương về công tác dân tộc để chúng ta thực hiện hiệu quả. Cần rà soát lại các chính sách dân tộc, tránh trùng lặp, kiến nghị sửa đổi, bổ sung những chính sách mới để ban hành trong năm nay và những năm tiếp theo cho thiết thực hơn. Tăng cường nguồn lực, bố trí tập trung, không giàn trải cho các chương trình; chống tiêu cực, tham nhũng trong đầu tư nguồn lực cho đồng bào dân tộc, vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa. Quy định trách nhiệm cụ thể người đứng đầu trong thực hiện CSDT. Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đúng hướng để đồng bào đoàn kết, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao đời sống người dân. Nâng cao tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc, nhất đồng bào là vùng biên giới. Các địa phương không được để người dân đói, bỏ học, dịch bệnh xảy ra…
Nhân dịp này, UBDT đã tặng Cờ thi đua cho 34 tập thể đã có thành tích trong công tác dân tộc năm 2015. 21 đơn vị được tặng Bằng khen của Bộ trưởng Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc.
